Φανή Αθανασιάδου
“Η δημιουργικότητα δεν ταυτίζεται με την στατικότητα αλλά με τη ροή, την κίνηση, την ρευστότητα, την εξέλιξη, τον πειραματισμό, την αλλαγή”.
Συνέντευξη στην Βάνα Κουτσού.
Είχα τη χαρά να παρευρίσκομαι στην παρουσίαση της τελευταίας σας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Άστεγη Αγάπη» που έγινε στα Γιαννιτσά. Μιλήστε μου λίγο για αυτό το βιβλίο σας.
Η Άστεγη αγάπη (εκδόσεις Λογότεχνον), είναι η πέμπτη στη σειρά ποιητική μου συλλογή και αποτελείται από ποιήματα που τα χαρακτηρίζει η οικουμενική ματιά (δηλαδή ‘’ταξιδεύω’’ νοερά σε διάφορα μέρη του κόσμου και παρατηρώ και καταγράφω τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων), τα οποία συνδέω με ποιήματα επηρεασμένα από τις αρνητικές επιπτώσεις που είχε και έχει η κρίση που έπληξε τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας, μα κι αυτά που έχουν μια γυναικεία οπτική δηλαδή πώς βιώνει και αντιμετωπίζει την ανεργία ή την αποτυχία της φυγής της μία γυναίκα όπως και ποιήματα της απώλειας, του αποχωρισμού αγαπημένου προσώπου γιατί την περίοδο εκείνη αντιμετώπιζα το ’’φευγιό’’ της μητέρας μου… Ονόμασα την συλλογή ‘’Άστεγη αγάπη’’ επειδή ενώ μιλάμε και περιστρεφόμαστε διαρκώς γύρω από την αγάπη πολύ εύκολα την απαρνιόμαστε την πετάμε και την αντικαθιστούμε με αρνητικά συναισθήματα. Έτσι η αληθινή αγάπη μένει στην άκρη, παραμελημένη χωρίς την φροντίδα μας, στέκει άστεγη έτοιμη όμως να προστρέξει κοντά μας μόλις την αναζητήσουμε, μόλις την καλέσουμε…
Κάποιοι λένε ότι η έμπνευση είναι ένα πλάσμα ζωντανό, έχει σχεδόν μια δική της υπόσταση. Ποια είναι η δική σας άποψη σχετικά με αυτό;
Η έμπνευση είναι μια στιγμή, μια στιγμή που διαρκεί όσο το αναβόσβησμα ενός φλας. Ξεκινά ως εσωτερική διεργασία, δημιουργική ανησυχία και εκδηλώνεται σαν το ξαφνικό άναμμα ενός λαμπτήρα που φωτίζει, δείχνει και οδηγεί στην δημιουργία του ποιήματος. Η έμπνευση παρέχει τα υλικά για να πλαστεί το ποίημα με τις λέξεις που είναι τα σύνεργα, προετοιμάζει τη γέννα του, μοιάζει με είδος προεσκόπισης πριν πάρει το ποίημα την τελική του μορφή.
Όσο περνάνε τα χρόνια και ωριμάζει ένας ποιητής, τι αλλάζει στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται την ποίηση;
Το ζητούμενο είναι στην πάροδο του χρόνου να μην αλλάξει αυτό το βλέμμα, αυτή τη διαφορετική “ποιητική” ματιά με την οποία αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του. Η δημιουργικότητα δεν ταυτίζεται με την στατικότητα αλλά με τη ροή, την κίνηση, την ρευστότητα, την εξέλιξη, τον πειραματισμό, την αλλαγή. Στον/στην δημιουργό, στην προκειμένη περίπτωση στον ποιητή/στην ποιήτρια υπάρχει εντός του/της το ανικανοποίητο, αυτό που πάντα λείπει και συνεχώς αναζητά… Και καθώς περνούν τα χρόνια, πετά ότι θεωρεί περιττό από τις αποσκευές του και κρατά τα πολύτιμα στοιχεία ή τουλάχιστον αυτά που θεωρεί πολύτιμα και με αυτά πορεύεται.
Ξέρω ότι έχετε ασχοληθεί ενεργά με το θέατρο. Τι σας γοητεύει σε αυτό;
Το θέατρο είναι ένας κόσμος μαγικός. Θα τολμούσα να πω ένα παράλληλο σύμπαν. Ο καθρέφτης, το είδωλο, η προέκταση αυτής της ζωής. Αρκεί να ανοίξεις την πόρτα, να καταθέσεις την αγάπη και την αλήθεια σου σε αυτό. Το θέατρο βοηθά να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου, τα όρια σου, να αποκτήσεις καλύτερη σχέση με το σώμα σου. Να γίνεις ένας προσεκτικός παρατηρητής του κόσμου που σε περιβάλλει. Για όλους αυτούς τους λόγους μετά την Ποίηση το Θέατρο αγαπώ πολύ.
Θα γράφατε κάτι άλλο πέρα από ποίηση;
Αν και η ποίηση αισθάνομαι ότι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ύπαρξης μου, έχω ασχοληθεί και με τον πεζό λόγο. Με γοητεύει το παράδοξο, αυτό το “παιχνίδι” ανάμεσα στα συγκεχυμένα όρια του φαντασιακού με αυτό που ορίζουμε ως πραγματικότητα. Στο παρελθόν έχω γράψει μικρές ιστορίες, θα μπορούσα να τις ονομάσω μπονζάι, οι οποίες δημοσιεύτηκαν στο έγκριτο λογοτεχνικό περιοδικό του κ. Γιώργου Χρονά ’’Οδός Πανός’’, όπως και διηγήματα κάποια εκ των οποίων διακρίθηκαν σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Παράλληλα, έγραψα πολλά άρθρα πολιτικοκοινωνικού και λογοτεχνικού περιεχομένου, είτε ως ομιλίες σε Συνέδρια/Επιστημονικά Συμπόσια είτε δημοσιεύτηκαν σε δημοσιογραφικά ηλεκτρονικά έντυπα/περιοδικά με τα οποία συνεργαζόμουν (Ellispoint, The Charity e-magazine, Στίγμα Λόγου).
Είναι γνωστό ότι έχετε κάνει αγώνες για την υπεράσπιση των ατόμων με αναπηρία. Βλέπετε την κοινωνία να αλλάζει ως προς αυτό το θέμα, να γίνεται πιο ευαίσθητη, πιο υποστηρικτική;
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την βία και την επιθετικότητα και οι άνθρωποι με αναπηρίες εξακολουθούν να υφίστανται τον κοινωνικό αποκλεισμό, να έρχονται αντιμέτωποι/ες με την σχεδόν παντελή έλλειψη προσβασιμότητας χώρων και μέσων μετακίνησης. Και αυτό είναι μια μορφή βίας. Η καθημερινότητα τους δεν έχει αλλάξει, δεν έχει βελτιωθεί ώστε να μιλάμε για όρους ισοτιμίας και συνύπαρξης με το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Τα υλικοτεχνικά εμπόδια συνεχίζουν να υπάρχουν γιατί τροφοδοτούνται από προκαταλήψεις και βαθιές αρνητικές στερεοτυπικές συμπεριφορές. Όσοι/ες πολίτες με αναπηρία κατορθώνουν να ‘’ξεφύγουν’’ και να ασχοληθούν με τον αθλητισμό, την τέχνη, την επιστήμη αποδεικνύουν ότι η αναπηρία κατασκευάζεται και βαφτίζεται ανικανότητα όταν τοποθετούνται απέναντι τους ανυπέρβλητα απροσπέλαστα εμπόδια. Όταν όμως αυτά μειώνονται ή ελαχιστοποιούνται τότε και οι ανάπηροι/ες μπορούν να συμμετέχουν και να αποδώσουν ως ισότιμα μέλη της κοινωνίας. Στην τέχνη δεν μπορούν να σταθούν οι διαχωριστικές γραμμές, οι διαχωριστικές μπάρες που υπάρχουν και υψώνουν οι κοινωνίες, ούτε συνάδει πολιτισμός με Αποκλεισμό. Και όμως οι περισσότεροι χώροι πολιτισμού στους οποίους γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις δεν είναι προσβάσιμοι για τα άτομα με αναπηρία. Πόσες φορές δεν έχω ενημερώσει, δεν έχω γράψει… Υπάρχει παντελής αδιαφορία…
Πώς αντιμετωπίζετε μία αποτυχία;
Η ανθρώπινη κουλτούρα είναι με το μέρος του νικητή/της νικήτριας, αυτόν επικροτεί, γι’ αυτόν θριαμβολογεί… Τουναντίον ο αποτυχημένος/η αποτυχημένη θεωρείται και ο χαμένος/η χαμένη της ζωής… Και κανείς δεν είναι μαζί του ούτε καν ο εαυτός του… Γι’ αυτό και η διαχείριση της αποτυχίας είναι δύσκολη διαδικασία. Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι άνθρωποι χαρακτηριζόμαστε από την μερικότητα όχι την τελειότητα και σε αυτήν συμπεριλαμβάνονται και οι αποτυχίες και τα λάθη μας. Στο παιχνίδι της ζωής υπάρχουν ή μάλλον συνυπάρχουν και οι επιτυχίες και οι αποτυχίες. Η πραγματικότητα, η καθημερινότητα μας το υπενθυμίζει. Θα ’ταν ίσως κοινότοπο να πω ότι και από την αποτυχία μαθαίνουμε όμως έτσι συμβαίνει. Άλλωστε μια φαινομενικά αποτυχία μπορεί να εμπεριέχει στοιχεία που αν χρησιμοποιηθούν μελλοντικά σε κάποια άλλη προσπάθεια ή περίπτωση να συμβάλλουν στην επίτευξη μιας επιτυχίας. Όλα είναι σχετικά στη ζωή. Έτσι λοιπόν προσπαθώ να αντιμετωπίσω με ρεαλισμό μια αποτυχία και να τη δεχτώ ως μέρος της ζωής προσβλέποντας και στις εναλλαγές που μας επιφυλάσσει η ζωή και τις αντιθέσεις της όπως είναι οι εποχές, η νύχτα και η μέρα, το φως το σκοτάδι, η αποτυχία η επιτυχία κ.ο.κ. Όπως γράφω και στο ποίημα μου «Αναδίπλωση» (από την ποιητική μου συλλογή «Δελτίο καιρού»):
Οι μηχανοδηγοί των τραίνων
δεν συναντήθηκαν ποτέ
έστω κι αν οι τροχιές συνδέονταν
στο σύνηθες σημείο
της επικίνδυνης καμπής
ο χρόνος μέτρησε διαφορετικά τα πράγματα
άλλωστε το “ανάλογο”
δε συμπίπτει πάντα με το “ποθητό’”.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Τι να περιμένουμε;
Συμμετέχω σε ένα Ανθολόγιο ποιητικού και πεζού λόγου με τον τίτλο ’’Δρομολόγιο-Στάση στις λέξεις’’ η παρουσίαση του οποίου θα γίνει την άλλη Δευτέρα το απόγευμα στο βιβλιοπωλείο Μαλλιάρη (απέναντι από την Καμάρα) και έχω έτοιμο το ποιητικό υλικό για την επόμενη ποιητική συλλογή, περιμένω τις κατάλληλες συγκυρίες για την έκδοση.
*Λίγα λόγια για την συγγραφέα
Η Φανή Αθανασιάδου γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά κατοικεί στη Θεσσαλονίκη. Ασχολείται με την ποίηση, τη λογοτεχνία και το θέατρο. Έχει εκδώσει 5 ποιητικές συλλογές ενώ υπερασπίζεται ενεργά τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Ποιήματά της έχουν βραβευτεί από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βορείου Ελλάδος και έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και ιδρυτικό μέλος της λογοτεχνικής ομάδας Ιδεοκύματα. Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσίασε θεατροποιημένη ποίησή της στη Μονή Λαζαριστών. Διατηρεί ένα blog με την ονομασία «Βορειοδυτικός Άνεμος».
Γεννήθηκε στην Πέλλα το 1990. Σπούδασε στη σχολή Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στη Γενετική. Αγαπά το διάβασμα, το γράψιμο, τα βιβλία και ό, τι έχει να κάνει με τη λογοτεχνία, την ποίηση και την καλλιτεχνική έκφραση πάνω στο χαρτί. Από το δημοτικό ακόμη, έγραφε παραμύθια και ποιήματα, που παρέμειναν κλεισμένα στο συρτάρι της για πολλά χρόνια.
Η φλόγα που παρέμενε άσβηστη για τη συγγραφή, έγινε δυνατότερη μεγαλώνοντας όπου και αποφάσισε να λάβει μέρος στον ετήσιο διαγωνισμό στίχου του ωδείου Φουντούλη στο Βόλο το 2015. Τα τρία ποιήματα με τα οποία διαγωνίστηκε, έλαβαν τη δεύτερη και τρίτη θέση και αυτό αποτέλεσε μια μεγάλη ώθηση και να εκδώσει τη δική της συλλογή με τραγούδια και ποιήματα το 2017, με τη συνεργασία του εκδοτικού οίκου Οσελότος, υπό τον τίτλο «Απίστευτα κι απέραντα».
Το τραγούδι της «Πίσω στη ζωή» έχει μελοποιηθεί από τον συνθέτη Νίκο Μανδαράκη. Είναι τακτικό μέλος στο Σύλλογο Φίλων Βιβλίου νομού Πέλλας, μία ομάδα μέσα στην οποία αισθάνεται εκεί ακριβώς όπου ανήκει. Μαζί της, θα εξερευνείτε τα τελευταία νέα στο χώρο της λογοτεχνίας, θα γνωρίζετε δημιουργούς και καλλιτέχνες, θα παρευρισκόσαστε σε πολιτιστικά δρώμενα και θα ανακαλύπτετε τι υπέροχο έχει να προσφέρει ο μαγευτικός κόσμος της δημιουργικής έκφρασης.
