Το τελευταίο διάστημα, έχοντας διαβάσει αρκετά βιβλία ποίησης, είτε από γνωστούς μου ποιητές είτε από ποιητικές συλλογές που απλά μου κίνησαν το ενδιαφέρον στο ράφι της βιβλιοθήκης, άρχισα να σκέφτομαι, ότι η ποίηση είναι προνόμιο των ενηλίκων και δεν έχω δει πουθενά βιβλία ποίησης που να απευθύνονται σε παιδιά. Γιατί λοιπόν δεν υπάρχουν ποιητικές συλλογές για το παιδικό κοινό;
Με αυτή την ερώτηση στο μυαλό, έψαξα λίγο στο ίντερνετ για να βρω παιδική ποίηση και ενώ πήρα πίσω κάποια αποτελέσματα, αυτά ήταν ελάχιστα και το περιεχόμενό τους είχε να κάνει περισσότερο με εγχειρίδιο για δασκάλους, που συμπεριλάμβανε ποιήματα για τις διάφορες σχολικές γιορτές. Ποίηση, όπως γράφεται για τους μεγάλους, δεν είναι σχεδόν καθόλου διαδεδομένη σε παιδικά βιβλία. Αναρωτήθηκα γιατί να συμβαίνει αυτό. Μήπως η ποίηση, με τη μορφή που γίνεται αντιληπτή και γράφεται από τους ενήλικες, είναι δύσπεπτη και δυσκολονόητη για τα παιδικά μυαλά; Μήπως η διδασκαλία της ποίησης δεν προβλέπεται στα σχολεία σε τόσο μικρές ηλικίες; Γιατί οι ενήλικες δεν αναλαμβάνουν να γράψουν ποίηση, ταιριαστή για ένα παιδί;
Όλα αυτά τα ερωτήματα, μαζί με την εμπειρία μου, ότι πολλές φορές έχω υποτιμήσει την παιδική αντίληψη για τα πράγματα και έχω βρεθεί προ εκπλήξεως, με οδήγησαν στη σύλληψη μίας ιδέας. Αν έδινες την ευκαιρία στα παιδιά να γράψουν ποίηση, τι θα προέκυπτε απ’ αυτό; Θέλοντας να υλοποιήσω αυτή την πρόκληση, έκανα την εξής ερώτηση στα παιδιά: Αν ήθελες να γράψεις ένα ποίημα, ποια λέξη ή ποια φράση θα χρησιμοποιούσες στο ποίημά σου;
Στο συγκεκριμένο «πείραμα», ρώτησα παιδιά ηλικίας από 6 έως 12 ετών, αγόρια και κορίτσια, να μου απαντήσουν στην παραπάνω ερώτηση. Οι απαντήσεις που έλαβα, ήταν οι εξής:
Μαριάννα, 9 χρονών «Πόσο πολύτιμος είναι ο κόσμος μας»
Δημήτρης, 9 χρονών «Φύση»
Κωνσταντίνος, 12 χρονών «Ευτυχία»
Ζωή, 9 χρονών «Φίλος»
Αθηνά, 8 χρονών «Θάλασσα»
Ιφιγένεια, 7 χρονών «Όλα τα παιδιά είναι ίδια»
Αγάπη, 6 χρονών «Γενέθλια»
Ιωάννα, 6 χρονών «Τούρτα σοκολάτα»
Κατερίνα, 9 χρονών «Για μένα»
Λεόντιος, 7 χρονών «Ωδείο»
Κωνσταντίνα, 8 χρονών «Ειρήνη»
Νάνσυ, 9 χρονών «Ουρανός»
Βασιλική, 6 χρονών «Αγάπη»
Μαρία, 6 χρονών «Ζωγραφιά»
Μαρκέλλα, 6 χρονών «Χρυσόσκονη»
Γιάννης, 9 χρονών «Μπάλα»
Κωνσταντίνος, 9 χρονών «Ποδόσφαιρο»
Παναγιώτα, 6 χρονών «Για τις φίλες μου»
Άρτεμις, 6 χρονών «Ποπ κορν»
Γιάννης, 6 χρονών «Σίφουνας»
Στέλλα, 7 χρονών «Μωβ κάστρο»
Σαββίνα, 7 χρονών «Χορός και τραγούδι»
Θέλοντας να το προχωρήσω ένα βήμα παραπέρα, προσπάθησα να συνθέσω ένα ποίημα, χρησιμοποιώντας όλες τις απαντήσεις των παιδιών, ώστε να προκύψει ένα ποίημα γραμμένο από τα παιδιά, για τα παιδιά. Σημείωση: Θέλησα να προσθέσω όσο το δυνατόν λιγότερες λέξεις δικές μου, εκτός από ορισμένες που βοηθούσαν στη δομή του λόγου, και να κρατήσω το ύφος του ποιήματος όσο πιο κοντά γίνεται στην παιδική ψυχοσύνθεση. Έβαλα τα δυνατά μου και αυτό είναι το αποτέλεσμα που προέκυψε!
«Πόσο πολύτιμος είναι ο κόσμος μας»
Πόσο πολύτιμος είναι ο κόσμος μας!
Η φύση που δίνει ευτυχία.
Η θάλασσα κι ο ουρανός, φίλος μας αληθινός.
Όλα τα παιδιά είναι ίδια.
Με αγάπη, φτιάχνουν ζωγραφιά από χρυσόσκονη
και μέσα στο ωδείο, χορός και τραγούδι.
Στα γενέθλιά μου,
μια μεγάλη τούρτα σοκολάτα για μένα
και για τις φίλες μου,
ένα μωβ κάστρο γεμάτο ποπ κορν.
Τα αγόρια παίζουν μπάλα και ποδόσφαιρο στην αυλή.
Η ειρήνη γύρω μας σαν σίφουνας.
Από την όλη εμπειρία αυτής της ποιητικής πρόκλησης, αυτό που μου έμεινε πραγματικά στο νου, είναι πόσο απλές και θετικές απαντήσεις μου έδωσαν τα παιδιά. Όλες οι λέξεις και οι φράσεις που πήρα πίσω, είχαν να κάνουν με τη φύση και τον κόσμο γύρω μας (φύση, θάλασσα, ουρανός) καθώς και με απλές καθημερινές δραστηριότητες (ωδείο, ποδόσφαιρο, μπάλα). Επίσης, η ομορφιά και η θετικότητα του περιεχομένου των λέξεων (αγάπη, ευτυχία, ειρήνη), με έκανε να σκεφτώ ότι όταν τα παιδιά θέλουν να εκφραστούν, το πρώτο πράγμα που τους έρχεται στον μυαλό είναι εικόνες και συναισθήματα που τα γεμίζουν χαρά. Τίποτα το πολύπλοκο, τίποτα το αρνητικό, καμία σουρεαλιστική εικόνα, καμία κατήφεια ή λέξεις ψαγμένες με τις ώρες σε πολύτομα λεξικά για να προκαλέσουν εντύπωση και να προσδώσουν βάθος στα λεγόμενα του ποιητή.
Σε αντίθεση με εμάς τους μεγάλους, που έχουμε μια σχεδόν εμμονική διάθεση να τα κάνουμε όλα περίπλοκα και ακαταλαβίστικα, τα παιδιά κρατούν την ιδέα της ποίησης στο μυαλό τους απλή και ευχάριστη, γεμάτη όμορφες εικόνες και θετικά μηνύματα. Νομίζω πως μόνο να παραδειγματιστούμε μπορούμε από αυτό το πείραμα και να θυμόμαστε ότι πολλές φορές, η πιο απλή λέξη κρύβει μέσα της το πιο βαθύ νόημα.
Γράφει η Βάνα Κουτσού.
Γεννήθηκε στην Πέλλα το 1990. Σπούδασε στη σχολή Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στη Γενετική. Αγαπά το διάβασμα, το γράψιμο, τα βιβλία και ό, τι έχει να κάνει με τη λογοτεχνία, την ποίηση και την καλλιτεχνική έκφραση πάνω στο χαρτί. Από το δημοτικό ακόμη, έγραφε παραμύθια και ποιήματα, που παρέμειναν κλεισμένα στο συρτάρι της για πολλά χρόνια.
Η φλόγα που παρέμενε άσβηστη για τη συγγραφή, έγινε δυνατότερη μεγαλώνοντας όπου και αποφάσισε να λάβει μέρος στον ετήσιο διαγωνισμό στίχου του ωδείου Φουντούλη στο Βόλο το 2015. Τα τρία ποιήματα με τα οποία διαγωνίστηκε, έλαβαν τη δεύτερη και τρίτη θέση και αυτό αποτέλεσε μια μεγάλη ώθηση και να εκδώσει τη δική της συλλογή με τραγούδια και ποιήματα το 2017, με τη συνεργασία του εκδοτικού οίκου Οσελότος, υπό τον τίτλο «Απίστευτα κι απέραντα».
Το τραγούδι της «Πίσω στη ζωή» έχει μελοποιηθεί από τον συνθέτη Νίκο Μανδαράκη. Είναι τακτικό μέλος στο Σύλλογο Φίλων Βιβλίου νομού Πέλλας, μία ομάδα μέσα στην οποία αισθάνεται εκεί ακριβώς όπου ανήκει. Μαζί της, θα εξερευνείτε τα τελευταία νέα στο χώρο της λογοτεχνίας, θα γνωρίζετε δημιουργούς και καλλιτέχνες, θα παρευρισκόσαστε σε πολιτιστικά δρώμενα και θα ανακαλύπτετε τι υπέροχο έχει να προσφέρει ο μαγευτικός κόσμος της δημιουργικής έκφρασης.
