Ευδόκιμος Τσολακίδης
«Η εκπαίδευση ενός ηθοποιού δεν σταματάει ποτέ»
Υπάρχει μία δραματική σχολή στην Ελλάδα που διαφέρει εξαιρετικά από όλες τις άλλες. Το Θέατρο των Αλλαγών ιδρύθηκε το 1999 από τον Ευδόκιμο Τσολακίδη, τη Βίλια Χατζοπούλου και τον Θοδωρή Αθερίδη. Η διαφορετικότητα του Θεάτρου των Αλλαγών μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτή από κάποιον που κοιτάει από έξω προς τα μέσα, όπως είναι, για παράδειγμα, η δυνατότητα του σπουδαστή να επιλέξει τον δάσκαλο του. Ωστόσο, για να κατανοήσει κάποιος πλήρως την διαφορετικότητα αυτής της σχολής, οφείλει- πέρα από να την επισκεφθεί- να γνωρίσει και έναν από τους ανθρώπους που την έχει «αναθρέψει» μέχρι σήμερα.
Ο κύριος Τσολακίδης δέχθηκε σήμερα να μας μιλήσει για το Θέατρο των Αλλαγών και να μας εξηγήσει όλα όσα λαμβάνουν χώρα μέσα σε αυτό. Το μέλλον του θεάτρου της Ελλάδας βρίσκεται στα χέρια των σπουδαστών αλλά και των διδασκόντων αυτού, κι ο κύριος Τσολακίδης αναγνωρίζει τη βαρύτητα της προνομιούχας του θέσης. Για αυτόν το λόγο, άλλωστε, ξεχωρίζει κι η δουλειά του, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό.
Συνέντευξη στην Καλλιόπη Καλύμνιου.
Πριν ξεκινήσουμε τι συζήτηση μας σχετικά με το έργο σας, θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για τον εαυτό σας και τι σας οδήγησε να ακολουθήσετε το δρόμο της υποκριτικής;
Όταν ήμουν μικρός, είχα δει μια ινδική ταινία με πρωταγωνιστή ένα παιδάκι συνομήλικό μου τότε που προσπαθούσε να επιβιώσει στους δρόμους μιας μεγαλούπολης. Χωρίς να έχω ιδέα από γεωγραφία, αποστάσεις και λοιπά, είχα σκεφτεί τότε πως όπως εμείς βλέπουμε αυτό το παιδί και τη ζωή του στην μακρινή του χώρα, έτσι κι εμένα με βλέπουν σε κάποιο μακρινό μέρος της γης. Από τότε, καθετί που έκανα είχα την αίσθηση πως κάποιοι, κάπου το παρακολουθούν. Όταν μεγάλωσα και έμαθα τι είναι το σινεμά, το σενάριο και όλα τα συναφή, ήταν πλέον αργά για να αλλάξω πορεία. Φλέρταρα λίγο με την ιατρική αλλά το θέατρο είχε πια γίνει μονόδρομος και δεν μπορούσα να ζήσω χωρίς αυτό.
Το «Θέατρο των Αλλαγών» είναι μία διαφορετική, τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα, δραματική σχολή. Τι σας ώθησε να δημιουργήσετε μια σχολή που εφαρμόζει μία τόσο αντισυμβατική μέθοδο θεατρικής εκμάθησης;
Το θέατρο πρέπει να είναι αντισυμβατικό εξ ορισμού, οπότε έκανα απλώς το καθήκον μου φτιάχνοντας το «Θέατρο των Αλλαγών». Τρία στοιχεία το διαφοροποιούν από τις άλλες δραματικές σχολές. Το πρώτο είναι το ότι σε εμάς οι σπουδαστές επιλέγουν τον δάσκαλο με τον οποίο θέλουν να μάθουν θέατρο. Το δεύτερο ότι εμείς δεν είμαστε, κι ούτε θέλουμε να γίνουμε, αναγνωρισμένη σχολή από το υπουργείο (πώς θα μπορούσαμε άλλωστε με ένα τέτοιο σύστημα λειτουργίας;). Το τρίτο στοιχείο είναι ότι για πρώτη φορά στη δική μας σχολή οι σπουδαστές διδάσκονται συγκεκριμένες μεθόδους υποκριτικής όπως γίνεται στις καλύτερες σχολές του κόσμου. Αυτό το τρίτο στοιχείο δεν ισχύει πια επειδή πλέον και άλλες σχολές διδάσκουν μεθόδους κι αυτό είναι πολύ ευχάριστο και ελπιδοφόρο.
Άλλη μία πρωτοτυπία του «Θεάτρου των Αλλαγών» είναι κι δυνατότητα που δίνεται, από το 2006, σε αλλοδαπούς, να μάθουν ελληνικά μέσω του θεάτρου, του τραγουδιού και του χορού. Τι ανταπόκριση υπάρχει από το κοινό;
Τα μαθήματα ελληνικών για ξένους γίνονται κάθε Σαββατοκύριακο και είναι εντελώς δωρεάν, χάρη στην αφιλοκερδή προσφορά των δασκάλων και μαθητών μας που διδάσκουν στο πρόγραμμα και που τους συγχαίρω και τους ευχαριστώ θερμά με την ευκαιρία. Η απήχηση είναι τεράστια με αποτέλεσμα να διώχνουμε, δυστυχώς, κόσμο λόγω στενότητας χώρου. Κάθε χρόνο φιλοξενούμε στο πρόγραμμα περίπου 100 αλλοδαπούς από διάφορες χώρες του κόσμου. Η εκμάθηση της γλώσσας γίνεται κι εδώ «αντισυμβατικά» αφού μαθαίνουν κυρίως μέσα από το τραγούδι και το θέατρο.
Τι δυσκολίες έχετε αντιμετωπίσει στη λειτουργία των 20 πλέον χρόνων από την ίδρυση της σχολής σας;
Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι ο πόλεμος που δεχόμαστε από μία συντηρητική μερίδα του χώρου μας που δυσκολεύεται να δεχθεί ότι μπορεί να είμαστε «σχολή θεάτρου» ακόμα κι αν δεν είμαστε αναγνωρισμένοι από το υπουργείο. Πολύ συχνά σε ακροάσεις απευθύνονται σε καλούς μαθητές μας και τους λένε «Γιατί δεν πας σε μια κανονική σχολή;». Το χειρότερο από όλα είναι ότι αυτό το κάνουν φαινομενικά ανοιχτόμυαλοι συνάδελφοι που θα περίμενε κανείς ότι αυτοί θα ήταν οι καλύτεροι υποστηρικτές μας. Η ιστορία θα κρίνει και αυτούς και εμάς. Όταν ξεκινήσαμε ο σπουδαιότερος Έλληνας θεατράνθρωπος, ο Μίνως Βολανάκης, μας επισκέφτηκε, ενημερώθηκε για τον τρόπο λειτουργίας μας και το ανθρώπινο δυναμικό της σχολής μας, και έγινε ο βασικός υποστηρικτής μας. Για πολύ καιρό ερχόντουσαν να γραφτούν και μας έλεγαν ότι τους έστειλε ο Βολανάκης. Η μεγάλη μας αίθουσα έχει το όνομά του. Μας στήριξε επίσης πολύ ο Ανδρέας Βουτσινάς γι’ αυτό δίνουμε κάθε χρόνο μια υποτροφία με το όνομά του αξίας 10,000 ευρώ.
Διοργανώνετε φέτος το 15ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεατρικών Μεθόδων, στο οποίο έρχονται άνθρωποι από το χώρο του θεάτρου, του χορού και του τραγουδιού από κάθε μεριά του κόσμου. Γιατί πιστεύετε ότι έχει αγαπηθεί τόσο πολύ το φεστιβάλ αυτό;
Το φεστιβάλ αυτό είναι μια διεθνής συνάντηση ανθρώπων του θεάτρου, από διάφορα μέρη του κόσμου, που έρχονται στην Αθήνα για να δείξουν την μέθοδό του. Είναι μια μοναδική ευκαιρία για να μάθει κανείς τις μεθόδους που χρησιμοποιούν στις σχολές του κόσμου σε σχέση με την υποκριτική, την κίνηση και την φωνή. Η επιτυχία του οφείλεται στην ανάγκη που έχουμε όλοι να ενημερωνόμαστε και να ανανεώνουμε το υλικό της δουλειάς μας εμπλουτίζοντάς το με νέα εργαλεία.
Ποιος μπορεί να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ; Είναι ανοιχτό προς όλους, επαγγελματίες και ερασιτέχνες;
Στο φεστιβάλ μπορεί να πάρει μέρος όποιος θέλει, είναι ανοιχτό σε αρχάριους και σε προχωρημένους. Φέτος οι συμμετέχοντες θα σκηνοθετήσουν και θα παρουσιάσουν μόνοι τους την «Ορέστεια» του Αισχύλου. Γι’ αυτό, ενθαρρύνουμε τους ενδιαφερόμενους να δηλώσουν συμμετοχή άμεσα ώστε να ενταχθούν στις προπαρασκευαστικές ομάδες που έχουν δημιουργηθεί.
Για ποιο λόγο έχετε επιλέξει να είναι τόσο δύσκολο για κάποιον να καταφέρει να αποφοιτήσει από το «Θέατρο των Αλλαγών»;
Επειδή είναι τόσο εύκολο να μπει κανείς, πρέπει να είναι δύσκολο να βγει, ώστε να υπάρχει μια ισορροπία και να διασφαλιστεί η ακεραιότητα κι η σοβαρότητα με την οποία εργαζόμαστε. Στο Θέατρο των Αλλαγών δεν υπάρχουν εισαγωγικές εξετάσεις. Ο καθένας μπορεί να έρθει, να γραφτεί και να παρακολουθήσει μαθήματα. Αυτό μπορεί να το κάνει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του, από προσωπική ανάγκη αυτοβελτίωσης. Πολλοί μαθητές μας είναι ηθοποιοί που έχουν ήδη τελειώσει μια άλλη σχολή και έρχονται σε μας χάρη στην ευελιξία που τους παρέχουμε. Επιλέγουν ένα δυο μαθήματα ώστε να κάνουν τρόπο ζωής το μότο μας, «Η εκπαίδευση ενός ηθοποιού δεν σταματάει ποτέ».
Αν θέλει, όμως, κάποιος να ολοκληρώσει τις σπουδές του σε μας, να πάρει τον τίτλο σπουδών μας, τότε θα πρέπει να ξέρει ότι τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα. Θα πρέπει να παρακολουθήσει 60 μαθήματα συνολικής διάρκειας 1440 ωρών (θα χρειαστεί τουλάχιστον τρία χρόνια γι’ αυτό) και μετά θα πρέπει να παρουσιάσει μια παράσταση δικής του σύνθεσης, στην οποία θα πρέπει να φανούν οι ικανότητές του στον χορό, στο τραγούδι, στην υποκριτική στο δράμα, την κωμωδία, την τραγωδία, το κλασικό και σύγχρονο θέατρο, στο ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο, σε μονολόγους και διαλόγους συνολικής διάρκειας μισής ώρας και στο τέλος θα πρέπει να ανταποκριθεί σε ασκήσεις αυτοσχεδιασμού που θα του ζητηθούν και σε ερωτήσεις από την ιστορία θεάτρου και υπόλοιπων τεχνών. Σε όλη αυτήν την παρουσίαση απαγορεύεται αυστηρά να δεχθεί βοήθεια από κάποιον δάσκαλο της σχολής. Αν μείνουμε ικανοποιημένοι σε μια ανοιχτή στο κοινό διαδικασία του ανακοινώνουμε την επιτυχία του και το σκεπτικό μας. Αν δεν μείνουμε ικανοποιημένου του προτείνουμε βελτιώσεις πάλι στο πλαίσιο μιας ανοιχτής στο κοινό διαδικασίας και έχει δικαίωμα να ξαναδώσει τον επόμενο χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα 20 χρόνια που λειτουργούμε μόνο 19 σπουδαστές μας απέκτησαν τον τίτλο σπουδών μας.
Καθ’ όλη τη ζωή του, το «Θεάτρου των Αλλαγών» έχει βγάλει καταξιωμένους και παγκοσμίως αναγνωρισμένους καλλιτέχνες. Σε σύγκριση, λοιπόν, με τους απόφοιτους της δικής σας σχολής, τι εικόνα έχετε σχηματίσει γύρω από την καλλιτεχνική σκηνή της Ελλάδας;
Η Ελλάδα έχει πολύ σπουδαίο θέατρο και πολύ καλές σχολές θεάτρου. Αν δεν υπήρχε το πρόβλημα της γλώσσας, θα είχαμε θεατρικό τουρισμό όπως γίνεται στο Broadway και το West Εnd.
Υπάρχει κάποια αλλαγή που θα θέλατε να δείτε τα επόμενα χρόνια στο «Θέατρο των Αλλαγών;»
Για τον λόγο που προανέφερα θα ήθελα να αρχίσουμε μαθήματα θεάτρου στα αγγλικά και ελπίζω να προλάβουμε να το κάνουμε φέτος. Εκτός δηλαδή από το φεστιβάλ μας του Ιουλίου, που είναι διεθνής πόλος έλξης, θα ήθελα να καταφέρουμε να έχουμε ξένους σπουδαστές που σπουδάζουν εδώ, στα αγγλικά, θέατρο σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Είμαι σίγουρος πως θα τα καταφέρουμε.
*Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το «Θέατρο των Αλλαγών» μπορείτε να βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του. Για το «Διεθνές Φεστιβάλ Θεατρικών Μεθόδων», μπορείτε να βρείτε εδώ.
