Ασκήσεις Μνήμης

ΑΣΚΉΣΕΙΣ  ΜΝΉΜΗΣ

Ποιος ξέρει, ζει μόνη /μόνος, τον/την περιμένει η οικογένεια, τα παιδιά;

Μια εικόνα χίλιες λέξεις.
Τότε γιατί εφευρέθηκαν οι λέξεις;
Μα για να δικαιολογήσουν τις εκάστοτε ανισορροπίες του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Και τι είναι ισορροπία;

Καταθέτω.

Αυτήν όμως την εικόνα του ανθρώπου που επιστρέφει στο σπίτι του μετά την εργασία του, για να βιώσει τον προσωπικό δοσμένο -τελικά από εξωγενείς παράγοντες – χρόνο ελευθερίας που του ανήκει, με κατατρέχει από τα νεανικά μου χρόνια. Η εικόνα αυτή συνοδεύεται και από σχήματα δωματίων, από μυρωδιές σπιτιών, από ήχους γειτονιάς από χρώματα.
Όταν αργότερα άρχισαν τα ταξίδια εκτός Ελλάδας, αφού γινόταν η πρώτη επίσκεψή στο τουριστικό μέρος της πόλης, αναζητούσα τις γειτονιές τις εκτός κέντρου για να μάθω τα μυστικά της πόλης. Και εκεί πάντα συναντούσα -τι περίεργο- έναν άνθρωπο με μια σακούλα γαλάζια να κατευθύνεται προς τον χρόνο της προσωπικής του ελευθερίας,
άλλοτε με βήμα κουρασμένο, άλλοτε με βήμα χαλαρό, άλλοτε με βήμα προσδοκίας.

Αυτή είναι η πραγματική ζωή, ένας καθορισμένος χρόνος που περιέχει την εργασία την ζωή στο σπίτι, την κοινωνική ζωή, τις ιδιωτικές στιγμές. Οι υπερβάσεις είναι για του ήρωες, τα σύμβολα που όμως ο χρόνος τους έχει ημερομηνία λήξης, αντίθετα από τον καθημερινό άνθρωπο, που ο χρόνος του μοιάζει με το μαρτύριο του Σισύφου, ένας αναλλοίωτος Γολγοθάς που διατρέχει τους αιώνες.

Αυτήν την πραγματικότητα ονομάζει ιερή. Η φύση φτιαγμένη για να γνωρίζει είναι μέρος αυτής της ιερής πραγματικότητας. Για τον άνθρωπο με το χάρισμα της επιλογής που οπλίστηκε και όχι τον ενστικτώδη προγραμματισμό, είναι το αναμενόμενο ο ξεστράτισμα του, γι’ αυτό και ο οι λέξεις, η φιλοσοφία, η τέχνη, η πολιτική. Γι’ αυτό και τα όνειρα και οι ματαιώσεις. Εκατομμύρια όνειρα ανθρώπων και εκατομμύρια ματαιώσεις.

Επιστρέφω λοιπόν στην πραγματική ζωή κατά πως την αποτυπώνει και ο Φ. Ντοστογιέφσκυ σε όλο του το έργο, αργότερα ο Φ. Κάφκα. Και οι δυο συγγραφείς επιφορτισμένοι να μιλήσουν για την Δυστοπία στην ζωή των ηρώων τους.

Αυτοί οι ήρωες για μένα δεν υπήρξαν ποτέ σύμβολα – ήρωες, με την λογοτεχνική έννοια, αλλά πραγματικά πρόσωπα με σάρκα και οστά με αίμα και σάλιο με οσμές με χαρακτηριστικά που τους συναπαντώ και τους συνάντησα ή άμεσα ή έμμεσα στην ζωή μου.

Δεν θα έπρεπε να κατευθύνουμε
τους ανθρώπους προς την ευτυχία,
κι αυτή είναι ένα είδωλο της αγοράς.
Θα έπρεπε να τους κατευθύνουμε
προς την αμοιβαία τρυφερότητα.

Αλεξάντρ Σολζενίτσιν

Η Δυστοπία λοιπόν για μένα είναι η Ιερή πραγματικότητα. Είναι τα δακτυλικά μας αποτυπώματα. Και με το υλικό αυτής της πραγματικότητα θα όφειλε ο άνθρωπος να διαπραγματευτεί. Το παλτό του Γκόγκολ μου έρχεται στο νου σαν ένα κείμενο αφιερωμένο στην ιερή Δυστοπία η οποία φέρνει εκδίκηση μετά τον θάνατο του ήρωα σε όσους δεν εννόησαν στην σύντομη ζωή τους, τι είναι το θαύμα και από που προέρχεται.

Επίλογος.

Στο κάλεσμα του ΑΠΊΚΟ για να γράψουμε για την Ουτοπία και Δυστοπία έχω γράψει τέσσερα κείμενα που δεν λένε να τελειώσουν.

Το πρώτο είναι -θα ολοκληρωθεί κάποια στιγμή και θα το αφιερώσω στο ΑΠΊΚΟ – για την Ουτοπία και Δυστοπία στον μύθο της Ιφιγένειας στην Αυλίδα.

Το δεύτερο είναι μια ανάλυση στο έργο του Φ. Ντοστογιέφσκι για το έργο του, το Υπόγειο.

Το τρίτο, μια δική μου βιωματική εμπειρία για την Ουτοπία (δηλαδή η ιδέα και το πραγματικό) πως την βίωσα στο Αιγαίο της δεκαετίας του ‘80 και πως το βιώνω τώρα.

Και τέλος μια προσέγγιση στην σκέψη του Φ. Κάφκα καθώς σε όλο του το έργο με διαφορετικό τρόπο αυτό του Φ. Ντοστογιέφσκι, αναρωτιέται αν ο άνθρωπος ήρθε στον κόσμο αυτόν τυχαία και όχι με μια λογική, με τον τρόπο που ο άνθρωπος εννοεί την λογική.

Όμως τελικά θέλησα να μιλήσω για το απόσταγμα της ζωής μου που είναι ο σεβασμός στην Ιερή Πραγματικότητα δηλαδή την Δυστοπία καθώς πιστεύω πως η Ουτοπία υπάρχει μόνο και μόνο για να στηρίξει την Δυστοπία μέχρι να μπορέσουμε να την εξαφανίσουμε.

Αν ποτέ ο άνθρωπος κατορθώσει και ενώσει αυτά τα δυο άκρα, ιδέα και πραγματικότητα, τότε θα εξαλειφθεί η οδύνη από τον κόσμο, μέχρι τότε παλεύω και νομίζω παλεύουμε όλοι μας με την ιερή Δυστοπία.

Συνοπτικά

Λέω λοιπόν: Με μια δυναμική αντιμετώπιση πρόσωπο με πρόσωπο με το τέρας που κρύβουμε μέσα μας και ίσως τότε μόνο μπορέσουμε να μετατρέψουμε το καλό και το κακό, σε ένα πολυσήμαντο δημιουργικό δίκαιο αύριο.

ΟΥΤΟΠΙΚΌ;

Αθήνα 26.03.2022

Σημ.
Tο κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή το αφιέρωμα που οργάνωσε το περιοδικό ΑΠΊΚΟ με θέμα Ουτοπία- Δυστοπία και με το οποίο συμμετέχω.
Η Αφίσα από την ταινία “Solaris” του Andrei Tarkovsky, ένα ακόμη έργο για την ουτοπία και την Δυστοπία.

Μαρία Πανούτσου

Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.