Ο Αγιότατος Έρως «σαν πεισματάρικο φιλί»
Γράφει η Μαρία Πανούτσου.
20/04/2019
Γκρίζος ουρανός.
Οι άνθρωποι περπατούν μαζεμένοι.
Αναμένω την άφιξή σου.
Τηλέφωνα δεν σηκώνω.
Μαρία Πανούτσου
Ο Αγιότατος Έρως σήμερα φιλοξενεί (ερωτική) ποίηση:
Δέσποινα Δεμερτζή
Art Work – William Turner
Λίγα Λόγια
Σε εκδήλωση-ποιητική βραδιά- άκουσα να απαγγέλει την ποίησή της, η ποιήτρια, Δέσποινα Δεμερτζή. Δεν ξεχωρίζω την ποίηση της σε ερωτική και μη. Όλη της η ποίηση, είναι μια υγρασία σωματική. Διαβάζοντάς την, εισέρχεσαι σε μια θάλασσα. Με απέραντη ευαισθησία προσεγγίζει όλα της τα θέματα και σε κάθε θέμα, περικλείεται η ερωτική διάθεση. Σαν ένα πέπλο, ο οίστρος, σκεπάζει με τρυφερότητα, ακόμη και τα πιο σκληρά του μέρη, από το ποιητικό οικοδόμημα. Η Δέσποινα βασίζεται σε μια πολύ καλή γνώση της γλώσσας, χωρίς να την παγώνει, αντίθετα η γνώση αυτή, μεταμορφώνεται σε ένα εργαλείο αποτελεσματικό, για να μπορέσει να εκφράσει όλες αυτές τις σύνθετες καταστάσεις και εικόνες του κόσμου, που την κατακλύζει εσωτερικά και ανταποκρίνεται τόσο άμεσα σε αυτόν που την διαβάζει. Γίνεται η ίδια, με ένα τρόπο μαγικό «ο άλλος» χωρίς να χάσει το πρόσωπό της.
Μ.Π
Δέσποινας Δεμερτζή
ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΟ
Κοιμάμαι κι ονειρεύομαι.
Να σκάει των φιστικιών τ’ αχείλι
σαν πεισματάρικο φιλί
ΑΝΤΙΡΡΗΣΗ
Γιατί να ξεπερνάς τα πράγματα; Είπε
Καλύτερα να τα διαπερνάς
και να τ’ αφήνεις να σε διαπερνούν πέρα για
πέρα φορέας να γίνεσαι και στίγμα τους
διηνεκής απόδειξή τους
τεκμήριο της προς αυτά αγάπης σου.
Κι η μνήμη τους
να εγγράφεται
στο σώμα σου
τιμή και δόξη και ζωή
ΟΛΩΝ ΟΙ ΤΟΠΟΙ
Στον γλύπτη Θόδωρο
Πολιτείες στ’ ανατολικά.
Φορτώματα στις κουβέρτες των καραβιών, χέρια σφίγγοντας
τσουβάλια με μπαχάρι, κάρδαμο, κανέλα
στάρι στ’ αμπάρια
Δυτικές πολιτείες.
Ο ίδιος πυρετός, οι μηχανές σφυροκοπούν,
άλλα φορτώματα, ίδια χέρια,
πολιτείες της σκουριάς και της αρμύρας,
ίδια χέρια.
Οσμίζεσαι
στα σταυροδρόμια
την αψιά μυρωδιά της εργασμένης παλάμης,
βλέπεις το χέρι να μακραίνει σηκώνοντας βαρύ το σίδερο
της καταπακτής,
αφουγκράζεσαι
ν’ αγκομαχάει το θεριό, ξεκρίνεις
να τρίζει αργά ο τροχός
γιγάντιος αγγίζοντας τη φλέβα
Χέρια στα ίχνη των χεριών, η φλέβα, πύκνωση
σαν ένα βότσαλο απτή και συμπαγής, η πύκνωση
που ελλοχεύει στων πολιτειών τα σταυροδρόμια
Πώς ταλαντεύεται το βότσαλο στα σταυροδρόμια, πύκνωση,
πώς σπαρταράει σαν σφυγμός στη φλέβα, πώς υψώνει
απαιτητικά
τα νοήματα
που εγείρονται μεμιάς
συσπειρωμένα, αναζητώντας να υφάνουν
με στοργή άπειρη
(νοήμων νους διευθύνει χέρια, μάτια στο αύριο των δρόμων)
να υφάνουν
της σημασίας ένα χάδι απέραντο
στο κουρασμένο σώμα
της Ιστορίας
https://chronos.fairead.net/poimata-details/demertzi-topoi
“Πώς κλίνεται το ρήμα Όλλυμι”
Όλλυμι όλλυς όλλυσι
– και αίφνης απωλέσθη.
Έκτοτε παραμένει σθεναρά παρ’ όλες τις αναζητήσεις
τύπος άγνωστος στη μνήμη.
Δεν ανασύρεται με τίποτα.
Όλη η εντρύφηση στα λεξικά πήγε χαμένη τότε
Απώλετο
Ίσως επειδή τρομοκρατούμαι Όλλυμι
Σβήνω και χάνομαι πού πάω Όλλυμι;
Η απειλή παρούσα μη χαθώ
Να μη χαθώ φοβάμαι, την απώλεια
Όχι την τρέλα, αυτή δεν τη φοβάμαι τόσο
– άλλη κι αυτή
που άλλοτε γραφόταν όχι μ’ ένα λάμδα αλλά με δύο
κι έτσι κάπου στο βάθος τελικά η τρέλλα
έκρυβε μέσα της καλά το ρήμα όλλυμι
και τώρα λέω μήπως αυτός ο κρυφός άσσος
στο μανίκι της
είναι που σπρώχνει τους τρελούς να τα ‘χουνε χαμένα –
έτσι κι αλλιώς
σε μια αλλέα του κοιμητηρίου μελετώντας
την αισθητική των τάφων
– πόσο ταιριάζουνε τα γιασεμιά στα λευκά μάρμαρα –
εκεί λοιπόν το ρήμα όλλυμι
έπαιζε κλέφτες κι αστυνόμους
σαλτάροντας εν ριπή οφθαλμού
από μνήμα σε μνήμα
Ίσως γι’ αυτό να τρεμοπαίζει η μνήμη
και συνεχώς γι’ αυτό να τρέχει να κρυφτεί
και πια γι’ αυτό να μη γνωρίζει ούτε όλλυς ούτε όλλυσι
παρά να σκιάζεται μονάχα μη με φάει μη με καταπιεί
αυτό το όλλυμι το πανταχού παρόν
το ολέθριο όλλυμι αυτό που πάντα προλαβαίνει
όλλυμι ολισθηρό και ανοιχτό και στρόγγυλο σα στόμα
όλλυμι ενεδρεύον λιμασμένο όλλυμι
που ολολύζει κι αλυχτάει σαν κακό σκυλί τη νύχτα
(από τη συλλογή “Ασκήσεις απωλείας”, εκδ. Μανδραγόρας, 2014)http://greekpoetics.blogspot.com/2016/01/blog-post_36.html
Δέσποινα Δεμερτζή
(Τα πρώτα δύο ποιήματα από τη συλλογή Πώς θα παίξεις χωρίς συμπαίκτη, εκδ. Γνώση 1994)
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Δέσποινα Δεμερτζή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου σήμερα ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Οι σπουδές, οι δραστηριότητες και τα ενδιαφέροντά της ανήκουν στους τομείς της γλώσσας και του πολιτισμού. Έχουν εκδοθεί τρεις ποιητικές συλλογές της: Σαραντατρία ποιήματα κι ένας αναγνώστης, Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 1984 / Πώς θα παίξεις χωρίς συμπαίκτη, Εκδόσεις «Γνώση», Αθήνα 1994 / Ασκήσεις απωλείας, Εκδόσεις Μανδραγόρα, Αθήνα 2014. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά, αγγλικά και γερμανικά.
«ο αγιότατος έρως και άλλα τινά»
Ρapaver rhoeas
Η ερωτική ποίηση που πραγματεύεται την φυσική κατάσταση που προκύπτει αθέλητα στους ανθρώπους και τους βγάζει για λίγο ή για πολύ, από τον δρόμο που έχουν χαράξει, είναι μια πράξη που έχει όλα τα στοιχεία μιας επανάστασης, μιας προσωπικής επανάστασης, που είναι και η πιο ουσιαστική. Ο έρωτας αφορμή για αλλαγή και αμφισβήτηση συθέμελα του εαυτού μας και των αρχών μας, έρχεται ολόδροσος να μας οδηγήσει σε όχι και τόσο δροσερές και ευχάριστες ψυχικές καταστάσεις. Η ποίηση κατ’ εξοχήν ερωτική, ακόμη και όταν δεν φαίνεται στο πρώτο πλάνο της γραφής, μας ανοίγει ορίζοντες για να έρθουμε πιο κοντά στο ‘πρόσωπο’ του ανθρώπου που δεν είναι εύκολο να προσεγγίσουμε με άλλο τρόπο.
«Ο αγιότατος έρως και άλλα τινά»: Σύλληψη, έρευνα, οργάνωση και εκτέλεση: Μαρία Πανούτσου.
[Copyright © Μαρία Σκουλαρίκου-Πανούτσου]
Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
