Χαρούλα Νικολαΐδου
“Πιστεύω ότι η ζωγραφική δεν πέθανε ποτέ και αυτό γιατί η ζωγραφική είναι μια πράξη αρχέγονη και άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι η ίδια η θέληση για ζωή και η αντιμετώπιση της οδύνης της ύπαρξης”
Συνέντευξη στον Δημήτρη Λάμπρου.
Πείτε μας δυο λόγια για τη μέχρι τώρα πορεία σας στη καλλιτεχνική σκηνή;
Η ζωγραφική ήταν πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Από τις σημαντικότερες στιγμές ήταν η συμμετοχή μου στην 5η Biennale Αθήνας και σε μια σειρά ομαδικών εκθέσεων στο Τελλόγλειο ίδρυμα και στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Ακολούθησαν συνεργασίες με γκαλερί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, από τις οποίες προέκυψαν πολυάριθμες ομαδικές αλλά και ατομικές εκθέσεις.
Εμμένετε στη ζωγραφική. Biennale, επιμελητές, και μουσεία δεν δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ζωγραφική. Πως προκύπτει αυτή η εμμονή στα ζωγραφικά μέσα σε ένα καλλιτεχνικό τοπίο το οποίο θεωρεί πως η ζωγραφική έχει πεθάνει;
Την τελευταία εικοσαετία η ζωγραφική θεωρήθηκε ξεπερασμένη αν δεν ήταν αντιδραστική. Η ζωγραφική όμως επανεξετάζει συνεχώς τον εαυτό της και συνεχίζει την ιστορική της διαδρομή. Πιστεύω ότι η ζωγραφική δεν πέθανε ποτέ και αυτό γιατί η ζωγραφική είναι μια πράξη αρχέγονη και άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι η ίδια η θέληση για ζωή και η αντιμετώπιση της οδύνης της ύπαρξης. Αντιθέτως, έχει επανέλθει με μια νέα δυναμική, εντάσσοντας και νέα εκφραστικά μέσα. Για παράδειγμα έργα τα οποία δεν είναι αμιγώς ζωγραφικά με την κλασική έννοια αλλά συνδυάζουν κολλάζ και ψηφιακή επεξεργασία. Η ζωγραφική είναι για μένα μια πράξη εξομολόγησης, είναι μια καταγραφή συναισθημάτων. Αντιμετωπίζω την τέχνη ως σωματική διαδικασία και ως ερμηνευτική προσέγγιση των πραγμάτων.
Ποιών καλλιτεχνών το έργο θαυμάζετε η αν μπορούμε να πούμε ό, τι σας έχει επηρεάσει στη δουλειά σας;
Η εμβληματική μορφή του Ρέμπραντ με συγκίνησε από τα πρώτα χρόνια της σχολής. Ο Alberto Giacometti, ο Archile Gorky και ο Willem de Kooning για το εικαστικό τους λεξιλόγιο, ο Francis Bacon για το συναισθηματικά φορτισμένο αλλά και ωμό ύφος της ζωγραφικής του, ο Lucian Freud για την εμμονή του να αποδώσει την ανθρώπινη σάρκα. Θαυμάζω το πολύπλευρο ταλέντο του Gerard Richter και την ιστορικά ξεχωριστή του δουλειά. Από την εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή ξεχωρίζω τον Νίκο Κεσσανλή για την ζωγραφική διάσταση που απέδωσε στην τέχνη της φωτογραφίας και το Γιώργο Λαζόγκα για την ανάπτυξη του σχεδίου ως γραφή, τις επικαλύψεις και τις διαγραφές, το παλίμψηστο. Από τη σύγχρονη σκηνή παρακολουθώ τους Jenny Saville, Cecily Brown και Albert Oehlen. Από τη νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών θαυμάζω τη δουλειά του Αλέξανδρου Βασμουλάκη.
Τι θέλετε να εκφράσετε μέσα από τα έργα σας; Ποιο το βαθύτερο μήνυμα αυτών;
Η ανθρώπινη φιγούρα και η διερεύνηση όσων έχει να αφηγηθεί στο χώρο και στο χρόνο, είναι ένα ατέρμονο πεδίο έρευνας για μένα. Η σωματική υλικότητα δεν υφίσταται, οι μορφές άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο αφαιρετικές είναι απαλλαγμένες από κάθε κοινωνικό συμβολισμό, παλλόμενες και σε διαρκή ένταση, γεμάτες ζωή. Οι φιγούρες των έργων μου είναι καθαρά φορείς συναισθημάτων και προβάλουν το υποσυνείδητο. Με ενδιαφέρει η συγκινησιακή φόρτιση της ζωγραφικής μου και ο διαχρονικός χαρακτήρας των προβληματισμών γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις. Με τη ζωγραφική πράξη συνδέομαι με έναν μοναδικό αλγόριθμο, σφραγισμένο από ιδιαιτερότητες και εμμονές αποτυπώνοντας έτσι στη ζωγραφική επιφάνεια βιωματικές καταστάσεις.
Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μία «έντονη» δημιουργικότητα. Πείτε μας δύο λόγια για τις μελλοντικές σας δραστηριότητες.
Ο τελευταίος χρόνος υπήρξε ιδιαίτερα δημιουργικός και προκύπτουν συνεχώς προτάσεις για ομαδικές εκθέσεις αλλά και συνεργασίες. Τον Ιούνιο πραγματοποιούμε από κοινού με την εικαστικό Χριστίνα Παπαϊωάννου έκθεση στο Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου στην Κρήτη με τίτλο «Έσω Σώμα», σε επιμέλεια του Ευθύμη Λαζόγκα. Έπειτα, ακολουθούν ομαδικές εκθέσεις στην γκαλερί Λόλα Νικολάου, στην Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου, με πιο σημαντική την έκθεση με τίτλο «Το τραύμα της Γλώσσας» το Μάρτιο του 2020 στην Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου όπου θα έχω τη χαρά να εκθέσω πλάι σε μεγάλα ονόματα όπως όπως Ν.Κεσσανλής, Α. Ακριθάκης, Γ. Λαζόγκας, Γ. Λάππας κ.α. Στα μελλοντικά μου σχέδια είναι και μια έκθεση στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Λονδίνο, όπου μου έχει γίνει πρόταση.
Πως είναι να συνεργάζεστε σε μία διατομική έκθεση με τη Χριστίνα Παπαϊωάννου που είναι και κόρη σας; Πως προέκυψε η σκέψη για μία έκθεση από κοινού και μάλιστα στο Ηράκλειο της Κρήτης;
Είναι μια πολύ όμορφη στιγμή της ζωής μας. Η συνεργασία αυτή μας δίνει τη δυνατότητα ενός δημιουργικού διαλόγου γύρω από τα έργα μας, την τέχνη, τα όνειρά μας και τα μελλοντικά μας βήματα. Η έκθεση από κοινού είναι κάτι που θέλαμε από καιρό να πραγματοποιήσιμε και γίνεται με τους καλύτερους όρους σ’ έναν υπέροχο χώρο όπως αυτός του Μουσείου Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου. Έχουμε μάλιστα τη χαρά να συνεργαζόμαστε με τον Ευθύμη Λαζόγκα, εξαιρετικό επιμελητή και διδάσκοντα Ιστορίας Τέχνης του Μεταπτυχιακού της ΑΣΚΤ.
Θεωρείτε πως υπάρχει έδαφος στην επαρχία για τη διαμόρφωση μιας σύγχρονης αντίληψης της τέχνης;
Η σύγχρονη αντίληψη γύρω από την τέχνη απαιτεί συνεχή ενασχόληση, ενδιαφέρον και αγάπη προς το αντικείμενο. Χρειάζεται μια σειρά από δραστηριότητες όπως διοργάνωση εκθέσεων σε πινακοθήκες, μουσεία, παραχωρήσεις συλλογών έργων προς έκθεση εκτός των μεγάλων κέντρων. Είναι απαραίτητο αυτές οι δραστηριότητες να λάβουν χώρα στην επαρχία με κάλεσμα του κόσμου να επισκεφτεί εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Είναι αναγκαίο να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον του κοινού ώστε να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη και το αισθητικό κριτήριο.
Πως είναι για μία γυναίκα και μητέρα να ζει, να δημιουργεί και να ονειρεύεται στη Θεσσαλονίκη, στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης; Πως αντιστέκεστε σε μία σχηματοποιημένη ρουτίνα της καθημερινότητας;
Η ζωή μιας γυναίκας και μητέρας ως καλλιτέχνη δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα εύκολη. Στα χρόνια της κρίσης ωστόσο αυτό που έγινε κατανοητό ήταν ότι χρειάζεται εγρήγορση και δυναμική αντιμετώπιση της καθίζησης που υπέστη γενικότερα η καλλιτεχνική δραστηριότητα των Ελλήνων δημιουργών. Αυτό έγινε αντιληπτό και από τις γκαλερί, οι οποίες άνοιξαν τις πόρτες τους σε περισσότερους καλλιτέχνες και σε πιο πολλές συνεργασίες. Έτσι δημιουργείται ένα ενεργό πεδίο συνεργασίας πολλά υποσχόμενο για όλους. Φυσικά και ονειρεύομαι και βάζω συνεχώς καινούριους στόχους. Εξάλλου η τέχνη σήμερα πολύ εύκολα γνωστοποιείται σε περισσότερο κοινό, γκαλερί, επιμελητές τέχνης κτλ. Καθημερινά ενημερώνομαι κυρίως διαδικτυακά για το τι συμβαίνει στην τέχνη: εκθέσεις, δουλειές ανερχόμενων καλλιτεχνών, νέα ρεύματα κτλ.
Τι σας εμπνέει σήμερα και με ποιον τρόπο τροφοδοτείτε τη δουλειά σας;
Η μελέτη της ιστορίας τέχνης με βοηθά ιδιαίτερα στην δημιουργική μου εγρήγορση. Παρακολουθώ τη δραστηριότητα σύγχρονων καλλιτεχνών και ενημερώνομαι καθημερινά, για νέες εκθέσεις, καινούρια project και διεθνείς τάσεις. Η συνεχής ενημέρωση, οι εικόνες, η παρακολούθηση συνεντεύξεων σύγχρονων καλλιτεχνών, οι καινούριες μορφές τέχνης, μια συζήτηση, μια επίσκεψη σε γκαλερί λειτουργούν ως αφορμή για σκέψη και έμπνευση. Η τροφοδότηση του καλλιτεχνικού έργου είναι μια αέναη, ατέρμονη διαδικασία η οποία βεβαίως για να μπορέσει να καρποφορήσει απαιτεί συνεχή ενασχόληση. Όπως πολύ σωστά έχει πει ο Picasso “Η έμπνευση υπάρχει, αλλά πρέπει να σε βρει να δουλεύεις.”
Όταν δεν δουλεύετε, με τι γεμίζετε τον ελεύθερο χρόνο σας;
Μια εκδρομή στη φύση με γεμίζει πάντα ενέργεια. Αγαπώ πολύ τη θάλασσα και μια βόλτα στη μαρίνα του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου ή στην παραλία είναι ό, τι καλύτερο. Χαλαρώνω για καφέ ή ποτό σε κάποιο παραλιακό μπαράκι. Επίσης αγαπώ πολύ την κηπουρική, το μπαλκόνι μου είναι ένας μικρός κήπος!
Γεννήθηκε το Φθινόπωρο του 1990. Έχει αποφοιτήσει από το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας αλλά και από το Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Ασχολείται ερασιτεχνικά με την φωτογραφία. Η πρώτη της φωτογραφική έκθεση είχε θέμα το νησί της Φολεγάνδρου και παρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη το 2017. Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις και έργα της εκτίθενται στην «Ολυμπιακή Δημοτική Πινακοθήκη Σπύρος Λούης» στο Μαρούσι στα πλαίσια της εκδήλωσης «2ο Φεστιβάλ Εικόνας Τέχνης και Πολιτισμού» για το 2017.
Αγαπά… τα παιδιά, τα βιβλία, το θέατρο, την ιταλική μουσική, την ησυχία, τη χειμωνιάτικη λιακάδα, την καλοκαιρινή βροχή, τα ταξίδια που ανανεώνουν τις ανάσες της, τη γεύση του καφέ.
Συγκινείται με… τους γενναιόδωρους ανθρώπους, την ευγένεια, τις ευχές, τα γράμματα σε σχήμα καλλιγραφικό με κόκκινο στυλό.
Επιμένει… να κοιτάζει τον ουρανό γιατί ξέρει -πια- πως δεν έχει μόνο σύννεφα αλλά έχει και ήλιο και φεγγάρι και αστέρια…
Πιστεύει… στο Αόρατο, στο Καλό, στις Συναντήσεις των ανθρώπων.
Αισθάνεται… Ευγνωμοσύνη, Εμπιστοσύνη, Ελευθερία…
Ξεκινά… και ολοκληρώνει την ημέρα της με την ίδια πάντα ευχή…
Από μικρή ονειρευόταν να σκαρώσει το δικό της περιοδικό.