« Εκείνα τα Χριστούγεννα was so much like another »

DUETS: « Εκείνα τα Χριστούγεννα  was so much like another »

Γράφει η Μαρία Πανούτσου

24/12/2020

One Christmas was so much like another,

in those years around the sea-town corner

 now and out of all sound
except the distant speaking of the voices

I sometimes hear

a moment before sleep,

that I can never remember
whether it snowed for six days

 and six nights

when I was twelve

or whether it snowed

or twelve days and twelve
nights when I was six.

Dylan Thomas

Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο

Συνύπαρξη δυο ανθρώπων είναι δύσκολη. Ίσως η συνύπαρξη στο παιχνίδι, να γίνεται ευκολότερη. Η ιδέα των Duets “Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο” μου γεννήθηκε όταν μια μέρα, σε ένα σχέδιο φίλου, θέλησα να “απαντήσω” με ένα  ποίημα και έτσι άρχισα να βλέπω  σχέδια, φωτογραφίες, και μικρά κείμενα ως αφορμή, ως μια ηχώ, μιας σκέψης, μιας αίσθησης του “άλλου”, ένα παιχνίδι σχέσης με όσο γίνεται περισσότερη αθωότητα. Μια αθωότητα που κουβαλά την πονηριά του παιχνιδιού. Επιθυμητή συνύπαρξη στα Duets με υλικό που δημιουργείται ακριβώς για τη συνεργασία μας αυτή.

Τα κείμενα που θα παρουσιάζονται και το υλικό, επιδιώκουμε το μεγαλύτερο μέρος να είναι  πρωτοεμφανιζόμενο στην στήλη αυτή, μια και το παιχνίδι ζητά ακριβώς, μια άμεση και στο παρόν δημιουργία και συνεργασία, δύο ανθρώπων.

Μαρία Πανούτσου

Δυο λόγια ακόμη  – Δεκέμβριος  2020 –

Θέλησα ένα εορταστικό και χορταστικό και παιχνιδιάρικο Duets, ένα δυο φορές διπλό  αφιέρωμα στις μέρες αυτές, που είναι έτσι φορτωμένες με τόση ανησυχία και εύχομαι γρήγορα να περάσουν.

Δεν είναι η χαρά των Χριστουγέννων ‘μία χαρά’ είναι πολλές χαρές και λύπες μαζί. Ένα είναι το σίγουρο, ότι ο άνθρωπος διάλεξε την εποχή αυτή για να γεννήσει μια νέα ιδέα, μια νέα προσπάθεια, μια νέα πνοή, ένα παιδί να μεγαλώσει, ένα άγραφο χαρτί να χαράξει, μια σιγουριά να ερευνήσει. Είναι καιρός για περισυλλογή και για μια νέα αρχή. 

Ναι, σε όλο αυτό, υπάρχει μια χαρά, μια ανυπομονησία παιδική, μια λαχταρά για ότι ποθούμε να ζήσουμε. Ας μην χαθεί.Σε αυτήν την παρουσίαση συνυπάρχουν διαφορετικές γραφές και δοκιμάζω σχέσεις και ισορροπίες.

Σήμερα στο  διπλό  DUETS

Μιχάλης Γκανάς

Dylan Thomas

Μίλτος  Σαχτούρης

Μαρία Πανούτσου

Εικόνα: Από τον εικαστικό και κεραμίστα, Νίκο Σκλαβενίτη

Α

Xριστουγεννιάτικη Ιστορία

Κάθεται μόνος
καί καθαρίζει τ’ ὅπλο του δίπλα στο τζάκι
Κανείς δέ θά’ ρθει καί τό ξέρει,
κλεῖσαν οἱ δρόμοι ἀπό το χιόνι, σάν πέρυσι,
σαν πρόπερσι, Χριστούγεννα καί πάλι
καί τά ποτά κρυώνουν στό ντουλάπι.
Τό τσίπουρο στυφό, τό οὖζο γάλα καί τό κρασί ραγίζει τά μπουκάλια.
Ἐκείνη τρία χρόνια πεθαμένη.

Κάθεται μόνος του δίπλα στο τζάκι,
Δεν πίνει, δεν καπνίζει, δέ μιλάει.
Στήν τηλεόραση χιονίζει,
Τό στρώνει ἀργά στό πάτωμα καί στό τραπέζι
καί στίς παλιές φωτογραφίες,
γνώριμα μάτια τῶν νεκρῶν,
πού τόν κοιτάζουν ἀπ’ τό μέλλον.
Ἐκείνη τρία χρόνια πεθαμένη
Καί μόνο τό δικό της βλέμμα
ἔρχεται ἀπό τά περασμένα.

Κοντεύουνε μεσάνυχτα
καί καθαρίζει τ’ ὅπλο του ἀπ’ το πρωί.
Πῶς νά τοῦ πῶ «Καλά Χριστούγεννα»,
Εὐχές δέ φθάνουν ὣς ἐδῶ,
Δρόμοι κλεισμένοι, τηλέφωνα κομμένα,
ἡ σκέψη ἁρπάζεται ἀπ’ τό κλαδί τῆς μνήμης,
μά νά τρυπώσει δέν μπορεῖ στή μοναξιά του.
Μιά μοναξιά πού χτίστηκε σιγά σιγά
μ’ ὅλα τά ὑλικά καί δίχως λόγια.

Κοντεύουν ξημερώματα κι ἀκόμη
Γυαλίζει τ’ ὅπλο του δίπλα στο τζάκι
μέ ἀργές κινήσεις σά νά τό χαϊδεύει.
Μένει στά δάχτυλα τό λάδι
ἀλλά τό χάδι χάνεται.
Θυμᾶται κυνηγετικές σκηνές
μέ ἀγριογούρουνα καί χιόνια ματωμένα,
πρίν γίνει θήραμα κι ὁ ίδιος
στήν μπούκα ἑνός κρυμμένου κυνηγοῦ,
πού τόν παραμονεύει ἀθέατος
ἀφήνοντας νά τόν προδίδουν κάθε τόσο
πότε μιά λάμψη κάνης,
πότε μιά κίνηση στίς κουμαριές
κι ἡ μυρωδιά ἀπ’ τό βαρύ καπνό του.
Ξέρει καλά ὅτι κρατάει
μακρύκανο παλιό μπροστογεμές
γεμάτο σκάγια καί μπαρούτι μαῦρο.
Ὅταν ἀποφασίσει νά τοῦ ρίξει
δέ θά προλάβει πάλι νά τόν δεῖ
πίσω ἀπ’ τό σύννεφο τῆς ντουφεκιᾶς του.

Ἂν σκέφτεται στ’ ἀλήθεια κάτι τέτοια,
καί δέν τόν τιμωρῶ ἐγώ μ’ αυτές τίς σκέψεις,
πῶς νά πλαγιάσει καί νά κοιμηθεῖ.
Λέω νά γίνω πατέρας τοῦ πατέρα μου,
ἕνας πατέρας πού τοῦ ἒτυχε
σιωπηλό καί δύστροπο παιδί,
καί νά τοῦ πῶ μιά ἱστορία
γιά νά τόν πάρει ὁ ὓπνος.

Ὕπνε πού παίρνεις τά παιδιά πάρε καί τόν πατέρα…
Ὕπνε πού παίρνεις τά παιδιά
πάρε καί τόν πατέρα• ἀπ’ τίς μασχάλες πιάσ’ τονε
σά νά’ ταν λαβωμένος. Ὅπου πηγαίνεις τά παιδιά
ἐκεῖ περπάτησέ τον, μέ τό βαρύ ἀμπέχωνο
στίς πλάτες του ν’ ἀχνίζει.

Δῶσ’ του κι ἕνα καλό σκυλί
καί τούς παλιούς του φίλους, καί ρίξε χιόνι ὓστερα
ἄσπρο σάν κάθε χρόνο. Νά βγαίνει ἡ μάνα νά κοιτᾶ
ἀπό τό παραθύρι, τήν ἔγνοια της νά βλέπουμε
στά γαλανά της μάτια, κι ὅλοι νά τῆς τό κρύβουμε
πώς εἶναι πεθαμένη.

Ὕπνε πού παίρνεις τά παιδιά
πάρε κι ἐμᾶς μαζί σου, μέ τούς ἀνήλικους γονεῖς,
παιδάκια τῶν παιδιῶν μας. Σέ στρωματσάδα ρίξε μας
μιά νύχτα τοῦ χειμώνα, πίσω ἀπ’ τά ματοτσίνορα
ν’ ακοῦμε τούς μεγάλους, νά βήχουν, να σωπαίνουνε,
νά βλαστημοῦν τό χιόνι. Κι ἐμεῖς νά τούς λυπόμαστε
πού γίνανε μεγάλοι καί νά βιαζόμαστε πολύ
νά μοιάσουμε σ’ εκείνους, νά δοῦν πώς μεγαλώσαμε
νά παρηγορηθοῦνε.

Μιχάλης  Γκανάς

[Το ποίημα προέρχεται από τη συλλογή Γυάλινα Γιάννενα. ]

Β

Δυστυχισμένα Χριστούγεννα Ποιητών.

Είναι τα λυπημένα Χριστούγεννα 1987

είναι τα χαρούμενα Χριστούγεννα 1987

ναι, τα χαρούμενα Χριστούγεννα 1987!

σκέπτομαι τόσα δυστυχισμένα Χριστούγεννα…

Α! ναι είναι πάρα πολλΠόσα δυστυχισμένα Χριστούγεννα πέρασε

ο Διονύσιος Σολωμός

πόσα δυστυχισμένα Χριστούγεννα πέρασε

ο Νίκος Εγγονόπουλος

πόσα δυστυχισμένα Χριστούγεννα πέρασε

ο Μπουζιάνης

πόσα ο Σκλάβος

πόσα ο Καρυωτάκης

πόσα δυστυχισμένα Χριστούγεννα

πέρασε ο Σκαλκώτας

πόσα

πόσα

Δυστυχισμένα Χριστούγεννα Ποιητών.

Μίλτος  Σαχτούρης

Γ

A Child’s Christmas In Wales

(Fragments)

{……}.It was on the afternoon of the Christmas Eve, and I was in Mrs. Prothero’s garden, waiting for cats, with her
son Jim. It was snowing. It was always snowing at Christmas. December, in my memory, is white as Lapland,
though there were no reindeers. But there were cats. Patient, cold and callous, our hands wrapped in socks, we
waited to snowball the cats. Sleek and long as jaguars and horrible-whiskered, spitting and snarling, they
would slink and sidle over the white back-garden walls, and the lynx-eyed hunters, Jim and I, fur-capped and
moccasined trappers from Hudson Bay, off Mumbles Road, would hurl our deadly snowballs at the green of their
eyes. The wise cats never appeared.(……}

{….}Always on Christmas night there was music. An uncle played the fiddle, a cousin sang “Cherry Ripe,” and another
uncle sang “Drake’s Drum.” It was very warm in the little house. Auntie Hannah, who had got on to the parsnip
wine, sang a song about Bleeding Hearts and Death, and then another in which she said her heart was like a
Bird’s Nest; and then everybody laughed again; and then I went to bed. Looking through my bedroom window, out
into the moonlight and the unending smoke-colored snow, I could see the lights in the windows of all the other
houses on our hill and hear the music rising from them up the long, steady falling night. I turned the gas
down, I got into bed. I said some words to the close and holy darkness, and then I slept.

 By Dylan Thomas

Όλο  το  κείμενο εδώ. http://famouspoetsandpoems.com/poets/dylan_thomas/poems/11397.html

Δ

«Τοιούτων εστί»,

Καράβι στολισμένο

ετοιμόρροπο/

στην άκρη θαλάσσιου ύδατος/

εξατμίζεται

Αστόλιστο δένδρο

γυροφέρνω/

με στολή ναυαγού/

πριν κυλίσει αργά στο σκοτάδι

Γιρλάντες απωθώ/

μ’ ενοχή τρανταχτή/

δώρα χαρμόσυνα/

ατμόσφαιρας λειψής

Ψαχουλεύω στις τσέπες

του μυαλού μου/

περπατώ

στο δωμάτιο αργά/

Σε φέρνω στολίδι

σε δικό μου ζωγραφισμένο πίνακα/

και αναρωτιέμαι

για τη μορφή σου/

Έξω βοριάς/

μα να / ο αιώνιος Σίσυφος /

κουβαλώντας τον σταυρό του/

μόλις γεννήθηκε

Σηκώνω τις λέξεις

τις τραβώ απ’ το κορμί Σου/

καταπίνω τ’ όνομα Σου/

γεμίζουν τα σπλάχνα μου ευλογία/

Σε θέλω φίλο/

Ξεσκεπάζοντας

βλέπω τα σημάδια Σου

άπιστε Πέτρο/

αναποδογυρίζω εικόνες/

με τον Ρουμπλιόφ

να κλαίει γοερά/

Τι μένει απ’ την γιορτή γέννησης/

παρά ένας καημός/

κι ένας λυγμός

Στην άκρη της πόλης/

πάνω σε πέτρα άβολη

και κοφτερή/

Σε βλέπω/

Ένα παιδί που μόλις μεγάλωσε/

δηλώνει πίστη και λέει/

«Άφετε τα παιδία

και μη κωλύετε αυτά ελθείν προς με,

των γαρ τοιούτων εστίν

η βασιλεία των ουρανών»

Έξω/ ωχρή συννεφιά/

Σε σκέπτομαι στο κρύο/

και παγώνω/

Σε  αφήνω σκυφτό /και σκεφτικό/

Χριστέ μου

Γυρνώ το βλέμμα μέσα/

επιστρέφω στο χρέος /

εγκαταλείπω το χάος/

Τιτίβισμα παιδιών με καλεί/

εξιστορώ τον ερχομό Σου/

Λιβάνι / Χρυσός  και Σμύρνα/

Βάζω τα λόγια Σου

στο στόμα μου και πάω/

σε μια καρδιά δική Σου/

και δική μου/

Ο κύκλος ξεκινά και πάλι/

Είναι Χριστούγεννα.

Μαρία Πανούτσου

Το ποίημα είναι η συμμετοχή μου στο Συλλογικό Έργο , “Χριστός Γεννάται” από τη Λόγω Γραφής και τις Εκδόσεις Όστρια.

Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο: Σύλληψη, έρευνα, οργάνωση και εκτέλεση: Μαρία Πανούτσου

Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού.

Μαρία Πανούτσου

Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.