Το παραμύθι της Άννας

Ασκήσεις Μνήμης

Γράφει η Μαρία Πανούτσου

Το παραμύθι της Άννας

Τὰ πάντα ῥεῖ καί οὐδέν μένει

Hράκλειτος

Άννα, κλείσε την πόρτα και μην κάνεις θόρυβο για λίγο, μέχρι να με πάρει ο ύπνος.

Ήταν ακόμη σούρουπο. Πόσο κρατά το σούρουπο, όσο κρατά ένα βήμα σε ανηφόρα, μέσα σε ένα πηχτό ποτάμι, πόσο, αναρωτιέται καθώς στρίβει στην γωνιά του δρόμου, λίγο πριν φτάσει στον προορισμό της.

Τον χειμώνα εκείνον, τα  πορτοκάλια δεν φτούρησαν έμεινα μικρά, κρεμασμένα σαν χριστουγεννιάτικα στολίδια, πάνω στα δυό μοναδικά δένδρα του κήπου. Τα είχε φυτέψει με πολύ προσοχή και γνώση, ένας ηλικιωμένος ιθαγενής του τόπου.

Η υπέροχη περιγραφή της γέννηση της Αφροδίτης, είχε σφηνωθεί στο μυαλό της σαν μια δική της προσωπική εμπειρία, μια ολόδική της, στιγμή. Την ξαναβρήκε σε άλλων την μνήμη. Έτσι ήθελε να πιστεύει.

Η συζήτηση με την δασκάλα της, την έκανε πιο προσεχτική με τις μνήμες της. Είχε παραδώσει την έκθεση με χέρι τρεμάμενο. Αυτήν την αίσθηση της αιδούς, την γνωρίζει καλά.

Και τώρα  με τα μαλλιά αφημένα μακριά, στην πλάτη της άσπρα και κυματιστά  την αναγνωρίζει κάθε φορά που πλησιάζει έναν άνθρωπο. Με τι τρόπο η καρδιά της άτσαλα φτερουγίζει!

Η αλήθεια έμοιαζε με ένα τσαμπί σταφύλι που έτρωγε τις ρόγες του σιγά σιγά και με υπομονή. Πέταγε τα κουκούτσια ρυθμικά στην χούφτα της, μέχρι να γεμίσει και να τα ξεφορτωθεί με σεβασμό.

Ήταν σε επίσκεψη σε ένα ξένο μέρος. Δεν είχε ταξιδέψει- πάνε κάτι χρόνια. Η λέξη ξένος, έχει αλλάξει πολλές ερμηνείες από τότε που την πρωτάκουσε. Περιμένει,  μπας και αλλάξει και πάλι σε κάτι που να μην την πληγώνει. Εκεί στα ξένα υπήρξε η ζωή της για πολύ καιρό. Μόνο που δεν υπήρχε συνείδηση. Πότε την αντάμωσε την συνείδηση της δεν θυμάται. Ήθελε την καθημερινότητα να μπορεί να την ονομάσει συνείδηση.

Μια δεκαετία της δημιουργίας. Καιρός για αφοσίωση σε ένα έργο. Μια επαφή ουσιαστική με τους ανθρώπους, με αθωότητα και δύναμη. Πόση δύναμη δίνει η αθωότητα δεν το γνώριζα τότε. Ποτέ δεν έχασε ολωσδιόλου την αθωότητα αλλά το σώμα της γερνά και δεν αντέχει το καλό που κρύβει μέσα της. Η αθωότητα που φυλάγεται θα μπορούσε να είναι τίτλος νουβέλας, σκεφτόταν καθώς έκλεινε την πόρτα πίσω της. Επιτέλους είναι στο σπίτι της. Δεν άναψε φώτα πήγε ψηλαφητά μέχρι την κουζίνα και άφησε τα πράγματα που κρατούσε στα χέρια της στην καρέκλα. Πλησίασε την μπαλκονόπορτα και σκέφτηκε τον μικρόκοσμο της γειτονιάς της.

Η Άννα είναι η ηρωίδα της. Πρόσωπο χωρίς πρόσωπο. Μόνο μια ιδέα, ιδέα του ακατόρθωτου -κάτι που δεν θα συμβεί ποτέ – του μη χειροπιαστού, του άμορφου, του αόρατου. Φανατιστείτε ένα φόρεμα που περπατά χωρίς σώμα σε έναν δρόμο. Η απουσία του σώματος από  το φόρεμα δίνει στο ρούχο την απόλυτη χάρη. Ξαφνικά  βρέχει και το φόρεμα σαν ένα σφουγγαρόπανο μένει στην άσφαλτο σαν ένας γκρίζος  μπόγος. Έτσι είναι το ακατόρθωτο, κάτι που αλλάζει διαρκώς προς το καλύτερο, στο άβαρο, μα και στο πιο απωθητικό αντικείμενο.

Στην αναζήτηση της  Άννας είχα μαζί μου τις γάτες μου (από μια ντουζίνα μείνανε μόνο 7) και με βοηθούσαν στο διάβα της μέρας να κρατήσω το πρόγραμμά μου, να μην καταρρεύσω από τις διάφορες ανησυχίες που με έδερναν.

Σκεφτόμουν την δαιδαλώδη διαδρομή της Αριάδνης και έπαιρνα δύναμη. Στα χρόνια εκείνα μπορούσες να χαθείς και να γίνεις ηρωίδα. Τώρα κοιτάζω το ημερολόγιο που μου χάρισαν τα τελευταία Χριστούγεννα και σκεπτόμουν τον ήρωα  που χάνεται  κάθε ημέρα ανώνυμα και ποτέ δεν θα τον δούμε να σωθεί είτε ως κόμικ, ως Φαγιούμ, ως διαστημικό αρχείο.

Νομίζω πως η επιτυχία των ανθρώπων εξαρτάται από τον τρόπο που χειρίζονται τον χρόνο τους, την ζωή, τον θάνατο, το ιερό και το θαύμα, αλλά και για την ιδέα που έχουν για τον εαυτόν τους.

Η  Αϊσά η αγαπημένη μου φίλη-γάτα- που έζησε μαζί μου 18 χρόνια, πέθανε από καρκίνο. Μια σχέση που μου έδωσε μαθήματα ζωής. Η Αϊσά είχε την αίσθηση της παροδικότητας και της αιωνιότητας συγχρόνως, τόσο σφιχτοδεμένα, αλυσοδεμένα αυτά τα δυό, που αναπαριστούσαν όλη την σοφία του σύμπαντος.

Η Αϊσά λοιπόν, είχε ένα εσωτερικό ρολόι που της έλεγε τούτο και εκείνο και λίγο  πριν το φευγιό  της, την ειδοποίησε πότε ο οργανισμός της έφτασε στο τέλος και με όλη την σοφία των ζώων, ήρθε στο προσκέφαλο μου και με χαιρέτησε. Μετά έφυγε και πήγε σε μια γωνιά που της είχα ετοιμάσει με χώμα  -για να μην βγει έξω και την χάσω- και κουλουριάστηκε εκεί. Έμοιαζε, να κοιμάται. Εκεί άφησε την τελευταία της πνοή. Την κράτησα τρεις μέρες άθαφτη να την κλάψω και μετά την έθαψα στην αυλή του σπιτιού  στην Κέα, κάτω από ένα πεύκο που είχα φυτέψει, όταν πρωτοπήγα στο νησί.

Ο χρόνος ήταν γενναιόδωρος για την Αϊσά και για μένα αφού ζήσαμε μαζί 18 χρόνια και με παρακολούθησε σε αυτά τα χρόνια στην πορεία μου στην ζωή. Η μετά την Αϊσά περίοδος, ήταν η αρχή μια δύσκολης και με πολλά ανεβοκατεβάσματα, ζωής.

Όταν πέθανε η Αϊσά δεν ξέρω πως έγινε και έψαξα στα βιβλία μου τα αποθηκευμένα από τα παιδικά μου χρόνια, να βρω το βιβλίο με παραμύθια που με συντρόφευε τότε. Έψαχνα να βρω το παραμύθι της Άννας.

Είχα γεννήσει ένα παραμύθι… όχι …όχι έλεγα και ξαναέλεγα, το βιβλίο υπήρχε και το παραμύθι της Άννας επίσης, απλά ίσως το χάρισε η μητέρα μου αργότερα καθώς μεγάλωνα. Είχαμε αλλάξει εξ άλλου τόσα σπίτια μέχρι να φτιάξω το δικό μου… Έτσι πολλά πράγματα χάθηκαν. Χάθηκαν και χάνονται και θα χαθούν τόσα και τόσα.

Η Άννα ήταν ένα μικρό παιδί, και μια μέρα αποφάσισε να μπει μέσα σε μια  κουφάλα δένδρου που υπήρχε στην αυλή  του σπιτιού της, φυτεμένο από τον προπάππου της και να εξερευνήσει τι υπήρχε εκεί βαθιά.

Έτσι ένα πρωί πριν χαράξει ο ήλιος, η Άννα εισχώρησε στην κουφάλα του δένδρου και οι δικοί της την έχασαν για πάντα. Όταν η Άννα βγήκε από την κουφάλα μετά από πολλά χρόνια δεν την αναγνώρισε κανείς και εκείνη αφού περιδιάβαινε χρόνια πολλά, αποφάσισε να ζήσει κοντά στους δικούς της ως ξένη, με άλλο όνομα και άλλη ιδιότητα.

Η Άννα γνώριζε τα μυστικά του χρόνου από τα παραμύθια που της έλεγε η γιαγιά της. Oι γιαγιάδες λένε μυστικά  στα μικρά παιδιά, αλλά όλα τα παιδιά δεν τα καταλαβαίνουν. Η Άννα το κατάλαβε και ακολούθησε τον δρόμο του παραμυθιού.

Πιστεύω στον ρεαλιστικό χρόνο. Είναι για μένα το πιο χειροπιαστό υλικό από όλα τα υλικά του σύμπαντος. Νομίζω με καθορίζει αυτό το χαρακτηριστικό που θα πω τώρα. Πολλές φορές στην ζωή μου προσπάθησα να αμφισβητήσω με την επιστροφή σε τόπους, τον χρόνο και τότε η ρήση αυτή: δεν μπορείς να μπεις δυο φορές στο ίδιο ποτάμι. Με επανάφερε στον ίσιο δρόμο Ό, τι έγινε, έγινε λοιπόν.

Επίλογος

Ι did not want ternity

I only begged for time

Emily  Dickinson

Ο χρόνος προσδιορίζεται από τα γεγονότα και από αλλαγές όπως αυτή: ‘Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη΄.

Όταν δεν υπάρχουν γεγονότα, ο χρόνος, απλώνεται άχρωμος, άχρονος, άοσμος, μόνο ένας υπόκωφος ήχος να υπνωτίζει και τότε γεννιέται ένα άλλο ερώτημα, αν θα μπορούσα να ζήσω σε έναν αιώνιο χρόνο.

Όταν υπάρχουν γεγονότα, αλλαγές τότε γεννιούνται διαφορετικά ερωτήματα όπως τι θα προφτάσω σε αυτόν τον σύντομο χρόνο και δημιουργείται η έννοια του παροδικού, του μάταιου, έτσι βγήκε και η ρήση ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης και αν είναι να πω την τελευταία μου λέξη, θα έλεγα αγαπάτε αλλήλους που περιέχει τον χρόνο σε όλη του την σημασία.

Αθήνα 26/01/24 Μαρία Πανούτσου για το Ολόγραμμα.

 (Σημ. Το κείμενο γράφτηκε για την συμμετοχή μου στο 10ον ΑΠΙΚΟ 19/02/2023)