εντροπία μνήμης: homo incurvatus in se ποιήματα του Άκη Παρώδη

άκης παρώδης

εντροπία  μνήμης

homo incurvatus in se ποιήματα

εκδόσεις  Ιωλκός

     Μάιος 2025

Η φθορά και η Δίψα για ζωή.

Γράφει η Μαρία Πανούτσου

Στην δεύτερη ποιητική συλλογή του Άκη Παρώδη, βρίσκω πολλά περισσότερα στοιχεία που με γοητεύουν από την πρώτη του συλλογή. Ένα βιβλίο με τριάντα ποιήματα χωρισμένα σε τρεις ενότητες και την εισαγωγή που δίνει μια ουσιαστική προσέγγιση του έργου.

Μαζί με την δική μου ανάγνωση στο έργο αυτό, παραθέτω και μερικά αποσπάσματα σε αυτό το αφιέρωμα, από ορισμένα ποιήματα της συλλογής ενδεικτικά. Χαίρομαι που την κρατώ στα χέρια μου και την διαβάζω Είναι έργο που δεν σε αφήνει γύρω από τον κόσμο του ποιητή μόνο, αλλά περιέχει πολλά περισσότερα στοιχεία. Μοιάζει με σακούλι που ψάχνοντας βρίσκεις προεκτάσεις που αφορούν τον άνθρωπο και τις μύριες εκφάνσεις της ζωής. Η γλώσσα απλή αλλά η σύνταξη περιεχόμενο και τελική φόρμα, αρκετά σύνθετη με πολυεπίπεδα νοήματα, άρα και ερμηνείες.

Η απομάκρυνση από τους μύθους και η απουσία του θεού

Αυτός ορίζει το πότε.

Εμείς το ποτέ,

Μιας αγκαλιά, αστείο.

Κυριαρχεί η έννοια της μνήμης, του χρόνου, της φθοράς, της ζωής που σιγά σιγά με κάθε  φορά διαφορετικούς τρόπους και συνομιλητές, αποχωρεί, αφήνοντας σημάδια, μνημεία, έργα και λόγια σπαρτά, κομμάτια και θρύψαλα μιας πορείας που ακόμη και στην τελευταία ύστατη στιγμή, μας γοητεύει μας λυπεί. Την θρηνούμε πριν καν την χάσουμε, σαν εμείς οι ίδιοι να παριστάμεθα πλησίον του νωπού τάφου μας. Όλα αυτά είναι η θεματογραφία της συλλογής αυτής.

Η εισαγωγή μου ίσως θα έπρεπε να γίνει επίλογος όμως όχι, πιστεύω πως καλώς ξεκίνησα την προσέγγιση της συλλογής όπως ξεκίνησα, για να περιγράψω αυτήν την τόσο ρωμαλέα συλλογή. Διαβάζοντας τα ποιήματα, βρέθηκα μπροστά σε μια επιλεκτικά περιεκτική εξομολόγηση, με άπειρο σεβασμό για την ζωή και μια θλίψη για την αποδοχή του τέλους, αυτού του θαύματος που δεν χορταίνεται.

Η σχέση του με τον/ την  –  άλλον / άλλη – καθοριστική και εμφανής, ο Άκης Παρώδης   την επεξεργάζεται κυρίως για την δική του ολοκλήρωση. Μας εξομολογείται την αδυναμία των συναισθημάτων και της ανθρώπινης νομοτέλειας και φυσικά η φθορά και εδώ ως εντροπία, όχι μόνο στην διάρκεια της ζωής, αλλά και των σχέσεων, των προσδοκιών. Βρίσκεται και το δηλώνει πολύ κοντά στο να μην ζητά τίποτα, από κανένα. Ο ποιητής,  προσπαθεί να ρίξει από τους ώμους τους όλο το βάρος της καθημερινότητας.

Κακομοίρη.

Τα πόδια σου δεν φτάνουν στο πάτωμα.

Ρούφα τα τσιγάρα τους παθητικά.

στα 12 τετραγωνικά.

Μέτρησε τα με τις παλάμες.

Μύρισε ξανά τον νεροχύτη που ζέχνει.

Στην οθόνη βλέπεις

ό, τι θα ζήσεις

Κάθε στίχος  είναι αυτόνομος και θα μπορούσε να στέκει και μόνος του. Στροφές και στίχοι δονούνται από φιλοσοφικές σκέψεις και αναθεωρήσεις. Κατασταλαγμένες  από καιρό καταστάσεις, αναζωογονούνται με σκοπό να  τιμήσουν. Γιατί κατά την γνώμη μου, όλη η συλλογή είναι μια τιμή μια γιορτή, για τον  χρόνο, σε ό,τι φέρνει θετικό- αρνητικό. Όλα τιμώμενα.

Όταν διψάς

δεν βλέπεις

κι όταν πνίγεσαι

καταλαβαίνεις

ότι ο στόχος σου πλέον

είναι να σωθείς

από τη σταγόνα

που περιμένει

στον πάτο.

Η χρίση της σταγόνας και του πλέον σε αυτούς τους στίχους πόσο σθεναρά καθορίζουν  όλο το ποίημα που αν και με κώδικες γραμμένο, είναι ξεκάθαρη η ανάγκη για το πιο πολύ, για το αιώνιο αν γινόταν, ή για το τίποτε. Μια κραυγή τόσο καλά κρυμμένη. Πολύ ιδιαιτέρου οι στίχοι αυτοί.

H συλλογή αυτή με δεύτερο τίτλο τον οποίο εξηγεί ο ποιητής στην εισαγωγή του βιβλίου homo incurvatus in se φανερώνει την ωριμότητα του ποιητή και μας μιλάει όχι μόνο για τον χρόνο γενικώς, αλλά για τον δικό του προσωπικό χρόνο. Η βαθύτητα των ποιημάτων αυτής της συλλογής έχει χρονολογία. Ο ποιητής βρίσκεται σε μια ηλικία καμπή, όπου επανεξετάζει την ζωή του. Με συνεκτικότητα τιμά (αυτή η λέξη μου προτείνεται  αυθόρμητα καθώς διαβάζω την συλλογή) όλες τις έννοιες που αντιπροσωπευόσουν διαδρομές μέσα στο χρόνο, στοιχεία της φύσης, φυσικές καταστάσεις, γέννηση, θάνατος  αισθήματα συνέχεια, πολιτισμός, όρια, αντοχές, φόβους και με σεβασμό και διακριτικότητα  αφήνει να ξεδιπλωθεί με εργαλείο τις λέξεις, όλη του η βάσανος για τον ίδιο για τις αδυναμίες του, αλλά και την δύναμη ψυχής που έχει βιώσει.

Το πρόσωπο που απευθύνεται, γιατί μιλά σε ένα πρόσωπο, είναι η αφορμή – ακόμη και αν δεν το καταλαβαίνει ο ίδιος – για να μιλήσει όχι στο πρόσωπο αυτό το συγκεκριμένο, άλλα στον ίδιο τον εαυτόν του και στις επιλογές του, που αν και δεν συμφωνεί πάντα με αυτές, πάντα τις τιμά.

Εξάλλου, υπάρχεις μόνο

εφόσον το αποφασίσεις.

Αρκεί να σου το ζητήσεις.

Εσύ

Εσύ

Εγώ.

Πάντα είσαι

ό, τι αποφασίζεις ότι είμαι.

Αυτός ο άνθρωπος, ο ποιητής και το περιβάλλον του, χωρίς κανόνες, χωρίς θεσμούς. Περιορίζει τα όρια, μένει σε ό, τι τον αφορά άμεσα, για να μπορέσει να καταλάβει τι έχει κάνει, τι πρόκειται να κάνει.

Πολική αρκούδα μυρίζει το αίμα

      στα χέρια γεροδεμένων ανδρών

           και στις μαραμένες δοξασίες

               δημοσίων υπαλλήλων.

Όλα φιλτραρισμένα μέσα από το νευρικό του σύστημα.

Οι λέξεις τρώγονται,

αναμετριόνται με όσα δεν καταλαβαίνω,

ακτινογραφία, διάγνωση,

οκλαδόν απέναντί μου.

Ρεαλισμός  μαγευτικός. Η πραγματικότητα όπως θα μπορούσε να την περιγράψει ένα παιδί ή ένας γέρων.

Άνθρωπος του κόσμου ο ποιητής μιλάει για τον μονάχο -μοναχό – μοναχικό άνθρωπο που κρύβει μέσα του και πιστεύοντας παράλληλα πως όσο ζεις φαίνου φροντίζει να ξεπεράσει  τα κοινωνικά του όρια και ως – πρόσωπο – να μιλήσει για  το μέγιστο της ζωής, την εμπειρία που κατά την γνώμη μου είναι η μεγίστη τέχνη, αν μπορεί κανείς να την αξιολογήσει όπως της αξίζει.

Ο τίτλος της συλλογής περιεκτικός μας αποκαλύπτει με μια λέξη και μόνο, το τι θα ακολουθήσει και το πράττει με εικόνες και τους ήχους των λέξεων.

νερό γίνεσαι που ξεδιψάει  μόνο όταν θέλεις

Ψυχολογικές καταστάσεις, συναισθήματα που κοντράρονται με την λογική και με τις αναγκαιότητες της ζωής, παρατηρήσεις εις εαυτόν αλλά και στο περιβάλλον  του,  καταλήγουν αφαιρετικά και με προσωπικούς κώδικες σε στίχους όπως…

Αγνόησε τον χρόνο

                   για να νομίσεις ότι σε αγάπησε.

Στιγμή – στιγμή.

Αν τον κοιτάξεις,

                         θα γίνεται ένα με την σιωπή του.

Αναγνωρίζουμε στιγμές της δικής μας ζωής καθώς αφηνόμαστε στους στίχους του. Σημαντικό αυτό αφού έτσι αποκτούμε οικειότητα με τον ποιητή. Με αυτοκριτική αποστασιοποιημένη και με κρυφο -σαρκασμό ταξινομεί τις ποικίλες καταστάσεις που τον έχουν πληγώσει ή που θα μπορούσαν να τον πληγώσουν.

Μια ζωή ελλιπής,

άδεια, αποφάσιζε,

ένα άδειο κουτί ζούσε την ζωή μου.

δεν είμαι,

δεν αποφασίζω-

και αυτή είναι η απόφασή μου.

Έχει ενδιαφέρον η ερμηνευτική των ποιημάτων από τον ίδιο τον ποιητή καθώς στο σύνολο του έργου της συλλογής αυτής, διαπιστώνεις την ανάλυση της εικόνας του που κάνει ο ίδιος, σε διάφορα σημεία να ξεφυτρώνει σχεδόν παρατηρητής, ένα εγώ που προσπαθεί να βρει τον σωστό τρόπο, τον μοναδικό τρόπο, να ταυτοποιηθεί.

Σκάβω, με βλέπω,

ξυπόλυτος

με μαύρα νύχια,

κολυμπάω νωθρά

σε μια λεκάνη γεμάτη

ματαιοδοξία και λήθη.

Δεν είναι όλες οι ποιητικές συλλογές πραγματικά προσωπικές.

Η Εντροπία του Άκη Παρώδη είναι μια προσωπική κατάθεση για τον σύγχρονο κόσμο. Μας δίνει την εικόνα ενός συγχρόνου Προμηθέα, όμως χωρίς δαίμονες και θεούς παρά μόνο με την απέραντη μοναξιά που φέρνει μια τεχνολογία που ακόμη δεν γνωρίζουμε που μας οδηγεί. homo incurvatus in se

Πολύ ενδιαφέρουσα και πολυεπίπεδη ποιητική συλλογή του Άκη Παρώδη. Μου άρεσε επίσης η παρουσίαση της εισαγωγής και ο σχεδιασμός του βιβλίου.

 Αθήνα  17/5/25