Συνέντευξη της Αλήτις Τσαλαχούρη στον Μιχάλη Κατσιγιάννη

Συνέντευξη της Αλήτις Τσαλαχούρη στον Μιχάλη Κατσιγιάννη

Μιχάλης Κατσιγιάννης

Η Αλήτις Τσαλαχούρη γεννιέται στην Καμίνα της Κεντρικής Αφρικής-Από το 1974 ζει στην Ελλάδα-Εργάζεται από δεκαέξι ετών σε εφημερίδες και περιοδικά στο τμήμα της διόρθωσης-Αποχωρεί για λόγους ψυχικής υγείας το 2010-Σπουδάζει στη Σχολή Σταυράκου- Σκηνοθεσία-Αναγκαστικά-Γιατί δεν υπάρχει τμήμα σεναρίου-Που πραγματικά την ενδιαφέρει-Και πραγματοποιεί μία ταινία μικρού μήκους “Οι δρόμοι περνάνε μέσα από τις πόλεις” βασισμένη σε διήγημα του Μπουκόφσκι- Η οποία παίζεται στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας-Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές-Όλες στις εκδόσεις της Οδού Πανός-Το Καρουσέλ του Τσε Γκεβάρα (2016)-Το Κάθαρμα (2020)- Ο Σάκος του Μποξ (2025)-Τον Φεβρουάριο του 2024-Για πρώτη φορά-παρουσιάζονται στο Θέατρο Τέχνης υπό τον τίτλο ‘’Χάρτινα Τραγούδια’’-Τέσσερα τραγούδια σε στίχους της-Με μουσική του αδερφού της-Συνθέτη- Φίλιππου Τσαλαχούρη και την ηθοποιό Λουκία Μιχαλοπούλου-Η πρώτη εκτέλεση των τραγουδιών είχε γίνει με τη φωνή της Λένας Κιτσοπούλου-Τον Απρίλιο του 2024- Παρουσιάζει για πρώτη φορά στο YouTube τη συλλογή της ‘‘Μια ωραία πεταλούδα’’- Πεζοποιήματα με τη συνοδεία μουσικής-Τη γραφή της την ονομάζει ‘‘πεζοποίηση γραμμένη σαν τηλεγράφημα’’ και δεν περιέχει σημεία στίξης-Τη στίξη την κατάπιε η ψυχιατρική αγωγή-Αφήνοντας μόνο μία παύλα-

Στη συνέντευξη που ακολουθεί η Αλήτις Τσαλαχούρη δίνει τις απαντήσεις της σχετικά με τη λογοτεχνία και το έργο της. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την ποιήτρια για την απόφασή της να μου παραχωρήσει τη συνέντευξη που παραθέτω εδώ. Τέλος, μία επισήμανση προς τον αναγνώστη. Το κείμενο της παρακάτω συνέντευξης είναι χρήσιμο να αναγνωστεί έχοντας πάντα στο νου ότι η συνέντευξη, ως εργαλείο, γειώνει – με την αρνητική έννοια – το συζητούμενο αντικείμενο.

Πώς προσεγγίζετε τη γραφή;

-Από παιδί βλέπω τη γραφή ως προσωπική λύτρωση-Αυτό είναι η ποίηση για μένα-Προσωπική λύτρωση-Παρόλο τον επίπονο δρόμο της-Διασώζω με αυτήν το τομάρι μου και την ψυχή μου-Στα ‘’χαρακώματα’’ του απάνθρωπου κόσμου της ανθρωπότητας-Από την πλευρά της τεχνικής και της φόρμας-Η γραφή μου υιοθετεί την τεχνική της πεζοποίησης γραμμένης σαν τηλεγράφημα-Λείπουν εντελώς τα σημεία στίξης-Υπάρχει μόνο μία παύλα-Αυτό συνέβη ως αποτέλεσμα της ψυχιατρικής μου αγωγής-Μου ήταν αδύνατο να συγκεντρωθώ στη στίξη- Που είναι μια πολύ σοβαρή διαδικασία-Παρέμεινε όμως η παύλα-Αυτή μεταφέρει τη σιωπή-Τις παύσεις-Τους κραδασμούς-Και την ένταση της ποίησής μου-Υπάρχει-δηλαδή-Μια εσωτερική στίξη-Που στον σύντομο-Κοφτό-τηλεγραφικό λόγο-Και με έναν κανόνα σχεδόν μουσικό-Μεταφέρει τις ιστορίες της ποίησής μου και τις κραυγές τους- Η ποίησή μου στο μεγαλύτερο μέρος της είναι ιστορίες ανθρώπων-Που ζουν στο σκότος των ψυχιατρείων-Των επειγόντων των νοσοκομείων-Των κρατητηρίων-Των διαμερισμάτων-Που φωτίζει μόνον η τηλεόραση-Των γηροκομείων-Στη Μητρόπολη των Θαυμάτων και της Απελπισίας-Της βίας και της μοναξιάς- Όπως ονομάζω την Αθήνα-Είναι ιστορίες που μπορείς να βρεις μόνο στα μονόστηλα των εφημερίδων-Στα μονόστηλα-Που βάζουν οι συντάκτες ύλης στις εφημερίδες-Για να ‘’κλείσει’’ όπως όπως η σελίδα.

Πώς αντιλαμβάνεστε τη λογοτεχνία;

-Τη λογοτεχνία- Την ποίηση- Τις θεωρώ στον κόσμο της ανθρωπότητας-Όπου καλλιεργείται η απάθεια ως αρετή-Επαναστατική πράξη-Είναι ένας τρόπος να διεκδικηθεί η ελευθερία του λόγου και της σκέψης-Να ειπωθούν όσα δεν ειπώνονται σε δικό τους χωροχρόνο και στο υποσυνείδητο-Να αμφισβητηθούν κάθε μορφής εξουσία και φασισμός-Να εκφραστεί η ομορφιά-Που δυστυχώς- όπως είπε ο Ντοστογιέφσκι- δεν θα σώσει τον κόσμο-Αλλά μπορεί να σώσει μια ανθρώπινη ψυχή-Που μπορεί να βλέπει την Ομορφιά-στον κόσμο των ανθρώπων-Η λογοτεχνία δεν μπορεί να διαπλέκεται με την  εξουσία-Πρέπει να αμφισβητεί την εξουσία-Να είναι πολιορκητικός κριός για να προειδοποιεί- να επισημαίνει-να υπογραμμίζει τον εφιαλτικό κόσμο πριν αυτός ξημερώσει-Να σκιαγραφεί την ανθρώπινη ψυχή στα πάθη και στα όριά της-Που υπάρχει φόβος κι αναστολές να αγγιχτούν-

Ποιες είναι οι πιο σημαντικές επιρροές σας (εντός και εκτός λογοτεχνίας);

–Η ποίησή μου είναι επηρεασμένη από τους Αμερικανούς μπιτ ποιητές-Αλλά αγαπώ με πάθος πολλές γραφές-Που σίγουρα η καθεμιά την έχουν επηρεάσει-Ο κατάλογος είναι μακρύς- Υπάρχουν ακόμη επιρροές απ’ τη ραπ μουσική-Ξέρω πως ξενίζει αυτό-Αλλά πεποίθησή μου είναι πως υπάρχουν σπουδαίες ποιητικές φωνές στη ραπ μουσική- Κουβαλάω ακόμη τη μεγάλη μου αγάπη στον κινηματογράφο και στη σεναριακή γραφή-Στις δύο παρουσιάσεις που έκανα στην πρώτη μου συλλογή-Μου επισήμαιναν-Πως τα ποιήματά μου είναι σαν μικρού μήκους ταινίες-Η ποίηση μου όμως- πάνω απ’ όλα-βιώνει την πραγματικότητα Και τη βιώνει με έντονο τρόπο-Κάποιοι μου έχουν πει πως είναι σπαρακτικός-Μπορεί να έχουν δίκιο-Όλα μου τα ποιήματα είναι βιωμένα σε αυτόν τον απάνθρωπο κόσμο-Γράφω σε ένα ποίημα μου- Δανειζόμενη τα λόγια του μονάκριβου Σοπενχάουερ-Πως-‘’Αν τον κόσμο τον έφτιαξε ο Θεός- Δεν θα ήθελα να ήμουν αυτός-Η δυστυχία του θα μου είχε σπαράξει την ψυχή- Όμως τον κόσμο δεν τον έφτιαξε αυτός-Αλλά μια Έκρηξη Μεγάλη στο Κενό-Μία συμπύκνωση της ύλης τρομερή-Νετρόνια και άτομα-Κι ένα παγιδευμένο φως’’.

Τι θα θέλατε να κρατήσει ο αναγνώστης από την ποίησή σας;

-Τη συγκίνηση-Να νιώσει πως η ποίηση που έχει γραφτεί έχει βιωθεί- Πως δεν αποσκοπεί σε εντυπωσιασμούς-Δεν θολώνει τα νερά για να φαίνονται βαθιά-

Ποια είναι η σχέση της ποίησης και του ποιητή με την κοινωνία, τον πολιτισμό και την πολιτική;

-Δεν πρέπει να ζει σε φιλολογικούς κύκλους-Ούτε στην ασφάλεια των παρουσιάσεων και του λογοτεχνικού σιναφιού-Ο ποιητής- όπως γράφει ο Ρεμπό στις επιστολές του Ορατικού- είναι κλέφτης φωτιάς-Η ζωή είναι στο δρόμο και στην επιβίωση-Στην κοινωνία που υποφέρει να βγάλει το μήνα-Στον κόσμο των πολέμων-των διακρίσεων και της φτώχειας–Στη γενοκτονία που συντελείται στη Γάζα δύο χρόνια- τώρα-Μπροστά στα μάτια μας- υπό τα απαθή βλέμματα της διεθνούς κοινότητας-Ο πολιτισμός- και ο ποιητής ως φορέας αυτού του πολιτισμού-δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς να είναι ενεργοί στην πολιτική αμφισβήτηση και στον αγώνα κατά κάθε μορφής εξουσίας και φασισμού-Ο πολιτισμός και ο ποιητής πρέπει να κηρύττουν την ελευθερία και την ισότητα για όλους-όλες-ολ@-Μόνο με αυτόν το ρόλο αποκτούν το νόημά τους-Οι συναγελασμοί των ανθρώπων του πολιτισμού με την εξουσία είναι θλιβεροί…..

Υπάρχει λογοτεχνία σήμερα;

Βέβαια υπάρχει-Γράφονται σπουδαία βιβλία και στον κόσμο και στην Ελλάδα-Το περασμένο χειμώνα διάβασα τους ‘’Αθέατους’’ του Αλέν Νταμαζιό- ένα βιβλίο-μοναδικό σύμπαν-Πραγματική αποκάλυψη- Και στην Ελλάδα -γράφονται σημαντικά βιβλία και επειδή μου αρέσει πολύ να θαυμάζω Δεν χάνω την ευκαιρία να το εκφράζω διαδικτυακά γιατί μένω μακριά από την Αθήνα-Στις γραφές που με συγκινούν και με συναρπάζουν-Χαίρομαι πραγματικά για τις εκδοτικές επιτυχίες ή βραβεύσεις ομότεχνων- παρόλο που πιστεύω πως τα βραβεία δίνουν μια προσωρινή ακτινοβολία και όλα θα κριθούν από το χρόνο-Υπάρχει όμως ένα μείζων ζήτημα-Προβάλλονται περισσότερο από τα σχετικά λογοτεχνικά μέσα- και όχι μόνο- οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι και τα προβεβλημένα ονόματα ενώ υπάρχει και έντονο το στοιχείο της παρελθοντολαγνείας-Αλλά αυτό είναι το κατεστημένο σύστημα-Και μοιάζει δύσκολο να υπερκεραστεί-Θα πρέπει να αναζητείται και να δίνεται η ευκαιρία- Και στους μικρότερους εκδοτικούς οίκους-Σε αυτοεκδόσεις- Σε διαδικτυακές ποιητικές συλλογές και πεζογραφία- Σε αυτοεκδόσεις της σλαμ ποίησης-Δυστυχώς δεν τρέφω καμιά αισιοδοξία ότι θα αλλάξει ποτέ αυτό το σκηνικό- Αφορά όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής της χώρας-Στην οποία υπάρχει μεγάλη ροπή στη δημιουργία συστημάτων  εξουσίας και νεποτισμού-Ακόμη και σε χώρους που δεν το περιμένεις να συμβαίνει-Κι όμως συμβαίνει-Οι οποίοι ευαγγελίζονται τον πλουραλισμό και την ελεύθερη έκφραση-Ο καθένας δηλαδή και το ‘’μαγαζί’’ του-Και σε αυτό ευθύνονται πολλοί-Όχι μόνο αυτοί που κατέχουν τις θέσεις ευθύνης-Αλλά και αυτοί που επιλέγουν να επιβιώνουν ως δορυφόροι-Ασκώντας καλά την  ‘’τέχνη’’ των δημοσίων σχέσεων-Θέλω τέλος να σημειώσω-Πως με τις αιτιάσεις ότι γράφεται πολλή ποίηση στην Ελλάδα-Δεν συμφωνώ-Είναι προτιμότερο να γράφεται πολλή ποίηση από το να υπάρχουν βία κι ασχήμια-Στο τέλος- όπως ανέφερα και παραπάνω-ο χρόνος θα κρίνει και μόνον ο χρόνος-Ποια ποίηση θα επιβιώσει στις ψυχές των αναγνωστών.

Σας ευχαριστώ βαθιά