«Ανακαλύπτοντας τον Jheronimus Bosch για νιοστή φορά»

Duets «Ανακαλύπτοντας τον Jheronimus Bosch για νιοστή φορά»

Duets

Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο

 28/08/2022

Γράφει η Μαρία Πανούτσου

«Σήμερα με το εμβληματικό έργο ενός ζωγράφου»   

Υπερρεαλιστής (και Αποκρυφιστής;)*

Η αποκαλυπτική ζωγραφική του Jheronimus Bosch, με έφερε από νωρίς αντιμέτωπη με την αποδοχή του εαυτού μου, την αποδοχή, στους εφιάλτες και στην φρίκη, που το μυαλό μου  δημιουργούσε, αλλά και της πραγματικότητας που μας περιβάλλει και γεννούσε το εξής  μόνιμο ερώτημα: Αν η ζωή ήταν ιδανική σε ηθική, αρμονία και καλοσύνη, το μυαλό του ανθρώπου, θα γεννούσε τέρατα και τερατουργήματα;

Συχνά νομίζω ότι αυτή  είναι η μόνη αληθινή πραγματικότητα, αυτή του τέρατος. Άλλοτε πάλι, ότι το καλό, το αρμονικό και το  ηθικό είναι η βάση και το αλλόκοτο το λάθος ή το σκληρό ή το απάνθρωπο, είναι η εξαίρεση για την ανθρωπότητα. Άλλοτε, πάλι με βρίσκει κουρασμένη το ερώτημα αυτό και τότε  λέω, ότι δεν έχει σημασία το καλό και το κακό και τότε ακριβώς ξαναγυρνάω στον Jheronimus Bosch και  στους δικούς μου εφιάλτες.

Ο Jheronimus Bosch δε  είναι προφήτης αλλά ερμηνευτής της ανθρώπινης φύσης. Δεν ζωγράφισε την ομορφιά και την αρμονία ενός παράδεισου αλλά την από τον παράδεισο αποπομπή του ανθρώπου. Σε καμία περίοδο της ιστορίας του ανθρώπου δεν υπήρξε με εξαιρέσεις μόνο ίσως η επικράτεια του καλού. Πάντα ο άνθρωπος εκπλήσσει με την μη λογική προσέγγιση της ζωής και της φύσης γενικότερα. Η επιστήμη έχει επιφορτιστεί  μεγάλο μέρος του καλού αλλά έχει επιφορτιστεί και με μεγάλο μέρος του κακού. Και όμως  ο άνθρωπος είναι πλασμένος για το καλό αρκεί να επιλέξει να διαβεί, έναν πιο δύσκολο δρόμο.

Το σημερινό Duets είναι μια παρότρυνση για να ξαναγυρίσουμε σε προηγούμενες προτάσεις που έχουν σχέση με τις αρχές της τέχνης, της φιλοσοφίας, της επιστήμης. Η επανάσταση αυτή αυτή την στιγμή και η πρόοδος δεν είναι στο μέλλον αλλά στην με ωριμότητα ματιά, προς τα πίσω στον χρόνο, στην αρχή των πραγμάτων και όχι στην άμεση αποτελεσματικότητα του τώρα.

http://boschproject.org/#/

Σε 3 εικόνες

  α

Και ο κόσμος γέμισε τρελούς

Και η γης άρχισε να γυρίζει ανάποδα

Και το φεγγάρι έβγαινε μόνο την ημέρα.

Κι ο ήλιος έβγαινε τις νύχτες για λίγο

και ο άνθρωπος αόρατος.

μ.π

Σήμερα στα Duets

Jheronimus Bosch, ζωγραφική σε 3 εικόνες

Μαρία Πανούτσου, κείμενα

β

Οδοιπορικό Ά

Καθώς στερεύουν τα πηγάδια

της συνείδησης, είμαστε εκτός ορίων

Εκείνες ήταν ανελέητες, ωχρές από μανία, στεγνές, χωρίς καρδιά, θηλυκά με μύξες στα μάτια τους, αντί για φως και φωτιά. Είχαν ένα μάτι στραμμένο στο εαυτόν τους και ένα άλλο μάτι στο πλάι να κοιτά πλάγια τους άλλους να αντιπαλεύει το ένα το άλλο. Δεν έμοιαζαν καν με μονόφθαλμο αλλά με ένα τέρας χωρίς πρόσωπο, με εκφραστικούς μύες που δήλωναν την απαξίωση, την απόλυτη και σκληρή απαξίωση του θηλυκού, με το σώμα τους αραχνιασμένο, με ένα και ένα ακόμη ίσον δυο, μάτια – τρύπες, ασύμμετρες θολές, να κοιτούν σε κατευθύνσεις αντίθετες, σε ένα κεφάλι που γυρνούσε γύρω -γύρω σε ταχύτητα ασύλληπτη, για να μην χάσει καμία όψη του κόσμου την ίδια χρονική στιγμή. Η έχιδνας όψη τους, γεννούσε σιχασιά πιο πολύ, παρά φόβο. Τις ονόμαζαν γυναίκες και γεννούσαν παιδιά όλα αγόρια που τα σκότωναν με την γέννηση τους. Αν έφερνα στο κόσμο θηλυκά τα στιγμάτιζαν με την πρώτο κλάμα. Επερχόντουσαν σε επαφή με τους άνδρες που είχαν απομείνει στο κόσμο, κάτι γέρους με πέη δύσοσμα αλλά ακόμη ενεργά. Πήγαιναν βράδυ μαζί τους χωρίς φεγγάρι ή καταμεσήμερο με τον ήλιο κατακόρυφο να τους καίει τα απαίσια κορμιά τους και τους βίαζαν. Τα μωρά που δεν ήταν πια μωρά, ζητούσαν απεγνωσμένα να βυζάξουν από τα στήθη των μανάδων τους, που δεν ήταν πια μάνες, αλλά ακέφαλα τέρατα. Δέος καθώς μπρούμυτα τα παιδιά βύζαιναν τα στήθη χωρίς γάλα.

Οι κοπέλες που επέζησαν και δεν συμφωνούσαν με το είδος της καταστροφής του γένους, που επέβαλλε η πλειονότητα των γυναικών, έκαναν ότι μπορούσαν για ν’ αφανίσουν τις γυναίκες αυτές και του γέρους άνδρες και στραγγάλιζαν τα στιγματισμένα θηλυκά, με στόχο να μην δοθεί καμιά επιπλέον διορία. Έτσι θα τελείωνε η γενιά των ανθρώπων. Σε μια άκρη της γης όμως, μερικές δεκάδες γυναίκες και μερικοί άνδρες κρυφτήκαν καλά, εκεί ψηλά σε δένδρα που δεν έφτανε το μάτι ανθρώπου και μεταμορφωνόταν σε μαϊμούδες σιγά σιγά βασανιστικά, για να επιζήσουν- καλύτερα μαϊμούδες, παρά ανθρωπόμορφα τέρατα.

Από την ενότητα Αλληγορίες της Μαρίας Πανούτσου- αφιερωμένες στον Jheronimus Bosch.

Beuningen, Rotterdam

Σημ.

*Ο αποκρυφισμός συνίσταται όχι σε μία ενιαία κοσμοαντίληψη μα σε ένα πλέγμα σχετιζόμενων θεωριών και πρακτικών, οι οποίες μπορούν να αναχθούν στη μεσογειακή θρησκευτική παράδοση της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής εποχής, καθώς και της ύστερης Αρχαιότητας.

Duets

Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο

Η συνύπαρξη δυο ανθρώπων είναι δύσκολη. Ίσως η συνύπαρξη στο παιχνίδι, να γίνεται ευκολότερη. Η ιδέα των Duets ‘Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο’ μου γεννήθηκε όταν μια μέρα, σε ένα σχέδιο φίλου, θέλησα να ‘απαντήσω’ με ένα ποίημα και έτσι άρχισα να βλέπω σχέδια, φωτογραφίες, και μικρά κείμενα ως αφορμή, ως μια ηχώ, μιας σκέψη, μιας αίσθηση, του ‘άλλου’ ένα παιχνίδι σχέσης, με όσο γίνεται περισσότερη αθωότητα.

Μια αθωότητα που κουβαλά την πονηριά του παιχνιδιού. Επιθυμητή συνύπαρξη στα Duets με υλικό που δημιουργείται ακριβώς για την συνεργασία αυτή.

Τα κείμενα που θα παρουσιάζονται και το υλικό, επιδιώκουμε το μεγαλύτερο μέρος να είναι  πρωτοεμφανιζόμενο στην στήλη αυτή, μια και το παιχνίδι ζητά ακριβώς, μια άμεση και στο παρόν δημιουργία και συνεργασία, δύο ανθρώπων.

(Συχνά θα ΝΤΟΥΕΤΆΡΩ και με ανθρώπους που με επηρέασαν και δεν ζουν πια ανάμεσα μας, όπως το σημερινό Ντούετς).

-Μαρία Πανούτσου

Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο: Σύλληψη, έρευνα, οργάνωση και εκτέλεση: Μαρία Σ. Πανούτσου.

Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού.

Μαρία Πανούτσου

Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.