Αντώνιος Κοζαδίνος ο Κείος ή ότι πολύ ηγάπησε*1

Κείμενα Ανησυχίας

Γράφει η Μαρία Πανούτσου

Ντελ – απίτσας

Αντώνιος Κοζαδίνος ο Κείος

ή

ότι πολύ ηγάπησε*1

Κοκκίνισαν τα μάτια μου

από το πολύ το κλάμα

σαν σου ‘στειλα απ’ το στρατό

το πρώτο μου το γράμμα

Ντελ

Προ-εισαγωγή

Το να παρουσιάσω χωρίς επέμβαση και χωρίς προετοιμασία το λογοτεχνικό έργο του  Ντελαπίτσα -Ντελ – Αντώνιος Κοζαδίνος δεν θα το έκανα, πρώτον για να μην ερεθίσω αρνητικά τους αναγνώστες αλλά και για την καλύτερη κατανόηση του έργου του.

Η γραφή του άμεση –direct brutal-*2 ανεπεξέργαστη, φιλική, με οικειότητες συχνά πέρα από τις επιτρεπτές, με την αυτογνωσία των ιδιοτήτων, των ικανοτήτων του, της ιδιαιτερότητάς του και με την σοφή απόσταση που κράτησε στην καθημερινότητά του από τον κόσμο, του επιτρέπει η ιδιοσυστασία του, να προσεγγίζει τόσο τον εαυτόν του, όσο και  τους άλλους με την κυνικότητα που έχει αποφασίσει πως θα είναι μέρος της  τέχνης του, αλλά κατά την γνώμη μου και με την αριστοφανική αθωότητα που τον χαρακτηρίζει. Το ποιητικό του έργο είναι καλύτερα να το διαβάσετε στο σύνολό του. Όμως πριν φτάσουμε εκεί και το παρουσιάσω, ας πούμε μερικά, γύρω και πέρα από αυτό, μια συμπληρωματική προσέγγιση για την καλύτερη κατανόηση του έργου, τόσο του ποιητικού όσο και  του ζωγραφικού και της ύπαρξής του βέβαια, που είναι κατά την γνώμη μου, το πιο σημαντικό έργο. 

Λίγο πριν…

Βρίσκομαι στην Κέα.2023. Τελειώνει η καλοκαιρινή περίοδος. Γρήγορα το νησί θα είναι πάλι μοναχικό, άδειο. Θα υπερέχει το νησί από τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι του, πιο διακριτικοί πιο μαζεμένοι, θα αφήνουν χώρο να διαφεντεύει το ίδιο το νησί, μέχρι το   επόμενο καλοκαίρι. Θέλω να πως αν αφαιρέσουμε  το Πάσχα στο νησί (που για μένα είναι η πιο σημαντική γιορτή του χρόνου) και που οι άνθρωποι κάπως λιγότερο αδιάκριτοι την περίοδο αυτή, το νησί είναι όμορφο όταν είναι μοναχικό. Θα επιθυμούσα το νησί χωρίς ανθρώπους. Όλοι ανεξαιρέτως οι τόποι είναι ομορφότεροι και πιο λειτουργικοί χωρίς ανθρώπους.

Επιστέφω στον Ντελαπίτσα.

Βέβαια όσοι έχουν ζήσει στην Κέα καταλαβαίνουν καλύτερα το έργο του ζωγράφου. Γιατί γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις.

Όμως και οι μη, με μια προσεχτική ματιά, θα αντιληφθούν εκτός από την αίσθηση την εικαστική και την φιλοσοφική ματιά στο σχόλιο του καλλιτέχνη για τα ανθρώπινα. 

Εισαγωγή

Εγώ μια ξένη που ενώθηκα με το νησί για να μάθω, για να πονέσω, για να περάσω στην ενηλικίωση τελικά, για να δω την πραγματικότητα κατά πρόσωπο, κατάφατσα που λέει ο λαός, για να δω την άλλη πλευρά της ζωής, χωρίς προστασία της τέχνης, των δικών μου ανθρώπων, χωρίς την δημιουργική ανωνυμία της μεγαλούπολης. 

Άργησα πολύ να την αντιμετωπίσω αυτήν την πραγματικότητα. Και όλα αυτά τα  αντιμετωπίζεις κατακούτελα στην επαρχία. Άλλο να πας διακοπές και άλλο να θελήσεις να εγκατασταθείς εκεί. Εκεί  έρχεται όλη η αδυναμία της επαρχίας (του έθνους), να σε  κατακεραυνώσει.

Τι έχει μείνει από όλη αυτή την διαδρομή αναρωτιέμαι. Πολλά, πάρα πολλά κυρίως πικρία και νοσταλγία για τον χαμένο παράδεισο. Είναι σαν να βλέπω ταινία την ζωή μου και γελώ με την αφέλειά μου αλλά και την δύναμή μου. Μέσα στα πολλά είναι και 4 άνθρωποι με τους οποίους ασχολήθηκα πιο πολύ. Σήμερα σε αυτό το αφιέρωμα θα μιλήσω για τον έναν από τους τέσσερεις θαμαστούς Τζιώτες.

Έχω αργήσει να αναφερθώ στην τέχνη του Αντωνίου Κοζαδίνου ή ΝΤΕΛ Α ΠΙΤΣΑ. Όμως για ό, τι γράφω πρέπει να έρθει η κατάλληλη στιγμή που δεν την ορίζω πάντα εγώ η ίδια.

Θα ξεκινήσω με την παράθεση του ζωγραφικού του έργου σήμερα. 

Σημείωση. Σε μία άλλη χώρα ο ζωγράφος θα είχε το μουσείο του και ό, τι είναι απαραίτητο έμψυχο και άψυχο υλικό για την υποστήριξή του. 

Λίγα λόγια

Τον Αντώνη τον γνώρισα με του που ήρθα στο νησί όχι προσωπικά στην αρχή, περισσότερο ως ένα φαινόμενο, ως ένα παράξενο, γοητευτικό αξιοθέατο. Η απανταχού παρουσία του, η ενέργειά του, η ντελαπιτσική φωνή του, οι δράσεις του, ήταν παρούσες και ο ίδιος πρωταγωνιστής στο νησί. Αν στο Παρίσι είναι ο πύργος του Άιφελ το σύμβολο, στην Κέα ήταν ο Ντελαπίτσας.

Ζωγράφος, διασκεδαστής, ποιητής, μάστορας, σκουπιδιάρης, μπογιατζής, κτίστης, αρχιτέκτονας, πολυτεχνίτης πολυτάλαντος, χρυσοχέρης, μασκότ, σφραγίδα του νησιού απόλυτα αναγνωρίσιμος αλλά και τόσο μυστηριώδης..

Αργότερα και όσο περνούσε ο καιρός μάθαινα και συγχρόνως καταλάβαινα πιο πολλά για τον Αντώνη.

Η ζωή του έχει ενδιαφέρον όπως όλες οι ζωές ανθρώπων που δημιούργησαν τον δικό τους χώρο – χρόνο και έκφραση.

Η επαρχία είναι σκληρή σε αυτούς τους ανθρώπους. Για να διατηρήσει την δική της  εδραιωμένη πραγματικότητα, η επαρχία, ούτε τα δικά της παιδιά  όχι μόνο τα ξένα, δεν τα συγχωρεί για την ιδιαιτερότητά τους. Υπάρχει μία χρηστική  σχέση, ανάμεσα στους ανθρώπους – με τους ανθρώπους, που ανάγεται στην παραδοσιακή κοινωνία και που έχει τα θετικά αλλά και τα αρνητικά στοιχεία, αυτή η παράδοση η τόσο παρεξηγημένη.

Βέβαια τίποτα δεν είναι στατικό, όλα είναι πολυσύνθετα και συγχρόνως δραματικά απλά.

Επιστρέφω στον ζωγράφο Ντελαπίτσα.

Η ζωγραφική του είναι μαρτυρία. Μαρτυρία της εποχής που έζησε. Κατέγραψε την καθημερινότητά, τις ατομικές αλλά και τις συλλογικές καταστάσεις και τραύματα του νησιού. Αν θέλεις μια δόση αλήθειας ενός τόπου, δεν πας μόνο στην συλλογική  ακαδημαϊκή καταγραφή, μελετάς και ενδιαφέρεσαι για την λαϊκή μαρτυρία και ο Ντελαπίτσας είναι αυτό ακριβώς, η Λαϊκή Μαρτυρία της Κέας της εποχής του.

Η ζωγραφική του αποτυπώνει την καθημερινότητα με ένα πολύ σύγχρονο και καλά ψυχολογημένο τρόπο. Πέρα από την τεχνική του στην ζωγραφική για την οποία θα αναφερθώ σε άλλο κεφάλαιο, πιστεύω πως έδωσε και θα δώσει μια ολοκληρωμένη και ρεαλιστικά διατυπωμένη εικόνα και γι’ αυτό τον σκοπό χρησιμοποίησε το χρώμα, το σχήμα, τον λόγο για να αποτυπώσει την προσωπική του μάτια στην ζωή του τόπου του γιατί ο ίδιος αγάπησε πολύ τον τόπο αυτόν.

Θα μπορούσα να πω ο Ντελαπίτσας είναι η Κέα και το αντίθετο η Κέα είναι ο Ντελαπίτσας.

Υλικό

*1«Αφέωνται αι αμαρτίαι αυτής αι πολλαί, ότι ηγάπησε πολύ» (Λουκ. ζ΄36-50)

*2 άμεσο βάναυσο

 https://www.greektravel.com/greekislands/kea/del/index.html 

Συνεχίζεται.

Γράφει η Μαρία Πανούτσου.