Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας
Ο Αλέξανδρος ο Μέγας υπήρξε από τις πιο κορυφαίες προσωπικότητες των αρχαίων χρόνων. Το ξεκίνημά του, που κατέληξε μέχρι τα βάθη της Ασίας, έγινε από τον τόπο που γεννήθηκα και μεγάλωσα, το χωριό πλέον, Παλιά Πέλλα Γιαννιτσών. Το στολίδι του τόπου μου, το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας, μαρτυρεί το ένδοξο παρελθόν και μας ταξιδεύει στις εποχές όπου η Πέλλα ήταν η πρωτεύουσα της Μακεδονίας και μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα του μουσείου χωρίζονται σε δύο τοποθεσίες, τον αρχαιολογικό χώρο και το κτήριο του μουσείου. Στον αρχαιολογικό χώρο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα απομεινάρια της μεγάλης υπαίθριας Αγοράς, τον τόπο συνάντησης των λόγιων και των φιλοσόφων, τον τόπο ανταλλαγής αγαθών, τον τόπο των δημόσιων και διοικητών κτηρίων, γενικά, την καρδιά της πόλης.
«Σήμερα γνωρίζουμε ότι καταστήματα κατασκευής και πώλησης κεραμικών σκευών και ειδωλίων υπήρχαν στην ανατολική πτέρυγα της Αγοράς, τρόφιμα πωλούνταν στη νότια πτέρυγα και σε τμήμα της δυτικής, αρώματα και μεταλλικά αντικείμενα πωλούνταν στη δυτική πτέρυγα και αλλού, ενώ χάλκινα αντικείμενα κατασκευάζονταν και πωλούνταν στο νοτιοανατολικό τμήμα της Αγοράς. Στη δυτική πτέρυγα πωλούνταν και εισαγμένα κεραμικά σκεύη, κεραμίδες στέγης κ.ά.
Στη νοτιοδυτική γωνία της Αγοράς ανασκάφηκε ένα ξεχωριστό κτίριο με περιστύλιο, το οποίο ταυτίστηκε με αρχείο εγγράφων της πόλης, χάρη στις δεκάδες μικρών πήλινων σφραγισμάτων που βρέθηκαν εκεί και κάποτε σφράγιζαν έγγραφα (γραμμένα σε πάπυρο) πολυάριθμων δημόσιων αρχών και αξιωματούχων. Διοικητικές χρήσεις είχε και η βόρεια πτέρυγα, η οποία φιλοξενούσε ένα εντυπωσιακό Νυμφαίο, μία ορθογώνια αίθουσα όπου πρέπει να συνεδρίαζαν οι πολιτάρχες και αψιδωτή αίθουσα συγκεντρώσεων», μας ενημερώνει ο αρχαιολόγος Χάρης Τσούγγαρης.
Στην ευρύτερη περιοχή της Πέλλας, επεκτείνονται οι χώροι των Ανακτόρων, των Ιερών και της Νεκρόπολης.
Το κτήριο του μουσείου βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου. Το παλιό μουσείο λειτούργησε από το 1972 ενώ αρκετά χρόνια μετά, κατεδαφίστηκε και τη θέση του πήρε το καινούργιο κτήριο, που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2009. Το πρώτο έκθεμα που υποδέχεται τον επισκέπτη, είναι φυσικά η περίφημη μαρμάρινη κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του ιστορικού στρατηλάτη. Πριν την περιήγηση στους χώρους του μουσείου, ο επισκέπτης ενημερώνεται με ένα σύντομο βίντεο για τη γεωμορφολογική εξέλιξη της περιοχής, ιστορικά στοιχεία για την πόλη και τις ανασκαφές, για το πολεοδομικό σύστημα και τις οχυρώσεις.
Τα εκθέματα είναι χωρισμένα σε πέντε ενότητες: Καθημερινή ζωή, Δημόσια ζωή, Θρησκεία-Λατρείες, Νεκροταφεία και Ανάκτορο.
Η πρώτη ενότητα του κυρίως εκθεσιακού χώρου έχει ως θέμα την καθημερινή ζωή των κατοίκων της Πέλλας. Εκεί, θα βρείτε ψηφιδωτά δάπεδα με αναπαραστάσεις όπως το κυνήγι του λιονταριού και η απεικόνιση του θεού Διονύσου πάνω σε πάνθηρα καθώς και αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
Στη Δημόσια ζωή της Πέλλας βρίσκουμε πληροφορίες για τη διοίκηση και το εμπόριο, με πλήθος ευρημάτων όπως χρυσά και αργυρά νομίσματα, αμφορείς με σφραγίδες του τόπου προέλευσης τους, οι οποίοι μετέφεραν τρόφιμα και αγαθά όπως κρασί, λάδι, σιτηρά κλπ. Ακόμη, πλούσια ήταν η εξαγωγική δραστηριότητα σε κεραμικά και μεταλλικά σκεύη, τα οποία διοχετεύονταν σε ολόκληρη την Ελλάδα και τα Βαλκάνια.
Οι θεότητες που λατρεύονταν από τους κατοίκους ήταν κυρίως η Μητέρα των Θεών και η θεά Αφροδίτη. Μαζί με αυτές, εξέχουσα θέση κατείχε ο τοπικός θεραπευτής θεός Δάρρωνας και η θεά Δήμητρα, η οποία εξυμνούνταν στις λατρευτικές τελετές των Θεσμοφορίων. Μια σειρά από ευρήματα, όπως αναθήματα και αφιερώματα σε χώρους λατρείας και ιερά, αγάλματα και προσφορές, πήλινα ειδώλια και χαράξεις σε πλάκες, δείχνουν τη θρησκευτική πίστη των κατοίκων της Πέλλας.
«Τα κτερίσματα των τάφων ήταν συνήθως αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στις ταφικές τελετές, π.χ. αγγεία για αρωματικά έλαια (ληκύθια, μυροδοχεία), αλλά και προσωπικά αντικείμενα του νεκρού που τον συνόδευαν στον τάφο. Μερικά κτερίσματα σχετίζονταν με την εναπόθεση τροφών και ποτών, π.χ. τα σκυφίδια, ενώ άλλα έχουν καθαρά συμβολικό χαρακτήρα, όπως τα ειδώλια και τα νομίσματα, το ναύλο για το ταξίδι του νεκρού στον Κάτω Κόσμο. Η συνήθεια της τοποθέτησης στους τάφους προσωπικών αντικειμένων των νεκρών σχετίζεται με την πίστη για την ύπαρξη ζωής μετά το θάνατο, στην οποία ο νεκρός έχει τις ίδιες ανάγκες που είχε και στην επίγεια ζωή», αναφέρουν οι αρχαιολόγοι Μ. Λιλιμπάκη-Ακαμάτη – Ι.Μ. Ακαμάτης για τα ταφικά έθιμα της ζωής της Πέλλας.
Τέλος, στην ενότητα των Ανακτόρων, παρουσιάζεται η αρχιτεκτονική μορφή και οι λειτουργίες του συγκροτήματος όπου διέμεναν τα μέλη της βασιλικής οικογένειας.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας, είναι πραγματικά ένας χώρος που αξίζει κανείς να επισκεφτεί. Με 45.000 έως 50.000 επισκέπτες κάθε χρόνο από όλο τον κόσμο, θα πρέπει να νιώθουμε πολύ τυχεροί που έχουμε μία τέτοια έκθεση στη χώρα μας, η οποία θαυμάζεται από το κοινό και ανθρώπους του χώρου της Αρχαιολογίας. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να απευθυνθείτε στον ιστότοπο του μουσείου: http://www.pella-museum.gr/
Γράφει η Βάνα Κουτσού.
