Κείμενα Ανησυχίας
Γράφει η Μαρία Σκουλαρίκου- Πανούτσου
Λιγοστεύουν οι λέξεις
Λιγοστεύουν οι λέξεις /
Μουδιασμένες /
λιώνουν στο στόμα χάπι πικρό /
Κόμπος στο λαιμό με πνίγουν / […]
Θρηνούν /
Θρήνος που λέξεις δεν γίνεται
Φρίκη
που δεν τη φτάνουν λέξεις
Δ.Κ,Χ
Ποια είναι η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη;
Οι ρίζες
Πάντα αναζητώ τις ρίζες ενός ανθρώπου
Η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη ζει στις Σέρρες απ’ όπου κατάγεται και εκεί έχει επιστρέψει. Γεννήθηκε στο στο Λιβαδοχώρι Σερρών.
Η νεότητα
Έχει ενδιαφέρον για μένα η μορφή του ανθρώπου όταν ήταν νέος. Ψάχνω στις μεταμορφώσεις τα στοιχεία που έχουν διατηρηθεί στην μορφή του με τα χρόνια και αυτά μου μιλούν για όλη του την ύπαρξη.
Η Εύα
Είναι Κλινική Ψυχολόγος (Msc), ποιήτρια, συγγραφέας και μεταφράστρια, μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης.
Εργάστηκε ως ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια σε δημόσιες μονάδες Εκπαίδευσης, Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας στη Σουηδία και στην Ελλάδα.
Διετέλεσε Προϊσταμένη του ΚΕΔΔΥ Σερρών.
Δίδαξε ως Λέκτορας επί συμβάσει στο ΤΕΦΑΑ Σερρών του ΑΠΘ και συντόνισε ομάδες Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών Ενηλίκων και Συμβουλευτικής γονέων.
Έχει εκδόσει έξι ποιητικές συλλογές και μια συλλογή διηγημάτων, ενώ ανθολόγησε και μετέφρασε τρία βιβλία σουηδικής ποίησης.
Δημοσιεύει, ποιήματα, διηγήματα, μεταφράσεις και κριτικές αναγνώσεις της σε λογοτεχνικά περιοδικά. Ποιήματά και διηγήματά της μεταφράστηκαν και δημοσιεύτηκαν σε ξενόγλωσσα περιοδικά και εκδόσεις.
Το 2024 κυκλοφόρησε στα ισπανικά το βιβλίο με επιλεγμένα ποιήματά της “Los hijos de Eva” σε ανθολόγηση – μετάφραση του José Antonio Moreno Jurado από τις εκδόσεις Padilla Libros, Sevilla.
Το 2023 της απονεμήθηκε Τιμητική διάκριση για το ποιητικό έργο της στο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Σερρών του Συνδέσμου Φιλολόγων Σερρών.
Το 2024 βραβεύτηκε από την Λέσχη Λάιονς Σέρρες Στρυμονιάς.
Τελευταίο βιβλίο της είναι η ποιητική σύνθεση “με λένε Εύα”, εκδόσεις Μανδραγόρας, 2023.
Τελευταίο βιβλίο της είναι η ποιητική σύνθεση “με λένε Εύα”, εκδόσεις Μανδραγόρας, 2023 και με αυτό το βιβλίο θα ασχοληθώ στην παρούσα παρουσίαση της ποιήτριας και της ανθρώπου Δέσποινα Καϊτατζή- Χουλιούμη.
Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη
με λένε Εύα
Στην Άνθρωπο
ἐδιζησάμην ἐμεωυτόν. (ζ)
Ερεύνησα τον εαυτό μου. [1]
Ηράκλειτος, Περί φύσεως
τί είμαι
αέναος κύκλος
ωοειδές κάτι ή τίποτα
πώς λάμπει άυλη η υφή μου
είδωλο κάτοπτρο ή αντανάκλαση
έρχομαι ή πάω Πουνέντες ή Σιρόκος
σπάω το κέλυφος της προαιώνιας κρύπτης
εξέρχομαι με ορμή γεωμετρώ τους ορίζοντες
πλέκω κοτσίδες θαυμάτων σε αθέατες Αφροδίτες
ανασύρω από τις ρωγμές πετρωμένες πυγολαμπίδες
αρδεύω άνυδρες στέπες σκορπίζομαι αφρός ευφορίας
αναδύομαι ίριδα πίνω το χάος τεχνουργώ χλωροφύλλη
αναβλύζω σε υδάτινες εκροές ραίνω γαμέτες με σπέρμα
μέχρι να με δεχθεί σπλαχνικά στη βαθύκολπη μήτρα της
πλάθω φωνήματα ράβω στους ώμους φτερά λιβελούλας
κρημνίζομαι Ίκαρος βυθίζομαι σε πελάγη βεβαιοτήτων
ψάχνω μαργαριτάρια στα χείλη Άχραντου κόχλου [2]
όταν νούφαρο στη λίμνη της λησμοσύνης
διαχέομαι άχνα αχνή στο χωροχρόνο
πνοή αστεριών αστείρευτη
γαλάζιο απαύγασμα
γαλαξία
με λένε Εύα
με λένε Εύα και είμαι μισή
– κομμάτι απ’ το πλευρό του άλλωστε –
με αποκάλεσαν άτακτο στοιχείο
έφαγα το κεφάλι του ουροβόρου όφεως
αυτός την ουρά του
ο Αδάμ το μήλο
μετά ο κόσμος ήρθε στα ίσα του
επινοήθηκαν σπουδαίες έννοιες
μίασμα ύβρις δολιότητα εκδίωξη
χρίσαμε εφέτη τον εθίσαμε να κλέβει στο ζύγι
ένοχο ορίσαμε την ενδόμυχη επιθυμία
μου ανατέθηκε να την προσωποποιούμαι
τη θύμιζαν ο αριστερός μαστός μου το τρέμουλο των γλουτών
εκείνο το λακκάκι στο λαιμό μου
χάσαμε τα άδολα εκμαγεία βέβαια
όμως κερδίσαμε στην αναζήτηση
πώς θα αντέχονταν αλλιώς τέτοια ανία τέτοια τελείωση
το πιο σπουδαίο ωστόσο συμβαίνει τις νύχτες
όταν μετουσιώνεται η στιγμή σε αιωνόβιο δέντρο
τότε αφοσιωμένη της υποκλίνομαι
βγαίνω απ’ τον εαυτό
γίνομαι φτερό Ίκαρου λιώνω στο στέρνο του άνδρα
και να σκεφτείς όλοι τους έχουν εξέλθει από τη μήτρα μου
και ο πρωτόπλαστος και ο Άβελ και ο Κάιν και οι θεοί και τα δαιμόνια
Γαία
γυναίκα γόνιμη
γαζέλα
γονατίζει
γλώσσα γλυφή
γλείφει
γυροφέρνουν γαμέτες
γνέφουν γαλήνια
γοά
γόοι γέννας
γένεση
γέννηση
Επιλέγω (πρώτη επιλογή) το παρακάτω ποίημα όταν διετέλεσα όμηρος
όταν διετέλεσα όμηρος
η πιο ένδοξη εποχή ήταν όταν διετέλεσα όμηρος
ανυψώθηκα στον Όλυμπο καταβυθίστηκα
έπλασα θεούς κατ’ εικόνα· έθεσα έρμα
ένιωσα βλέμματα Ιφιγένειας θρήνους Ανδρομάχης
ενέπνευσα Ιλιάδες διάνοιξα διαδρομές Ιθάκιες
μη ρωτάτε ποιος είμαι λησμόνησα πού γεννήθηκα
τυφλός; έβλεπα; ένας; πολλοί; πάντα Άλλοι δεν είμαστε;
τί κι αν συνέγραψα ή αν τραγούδησα τα έπη
«ο ποιητής θα γίνει για άλλη μια φορά "ποιών"»[11]
οι αλαφροΐσκιωτοι νίβονται στις στέρνες
με θλίβουν αφανισμοί γενναίων· Πριάμων συντριβές
ας μη υπήρχαν πολιορκίες Τρωικές δεινά Οδύσσεια
κι η Μούσα ας μη μου άνοιγε τον θείο θόλο ·
να ήμασταν λέει λογοτεχνία κι η ζωή να ήταν Ποίηση
λες… μήπως ανυποψίαστοι παρα-ποιούμε το Ποίημα;
νήπιο είχα φτάσει στο απόγειο ωριμότητας
μετά μίλια και μίλια παλίνδρομης πορείας
πού πάμε· ερχόμαστε ενώ επιστρέφουμε ολοταχώς
αιώνες σπαζοκεφαλιάζω κι ακόμα δε νογάω τί – πο – τα
ίσως κάτι υπάρχει στο ανοιχτό του τίποτα
«Τις, είναι μαζί ο – κόσμος – όλος κι ο καθένας χωριστά» [12]
Με είπαν Όμηρο αόμματο έρμαιο ομηρείας
πιστέψτε με μέσα απ’ τα μάτια βλέπει κανείς βαθύτερα
πλέκει φτερά αγγίζει πέπλα Καλλιέπουσας
(Δεύτερη επιλογή μου)
μεταμορφώνομαι σύνδρομο της Περσεφόνης [15]
της Γιλά Μοσάεντ
όχι δεν ήταν αρπαγή φευγιό ήταν
με τις ευλογίες της μάνας μου μάλιστα
η αυγή χαράζει στα σπλάχνα της νύχτας
όταν λιγοστεύει ο ήλιος
οι δρόμοι κλίνουν στο άνοιγμα
κι η πάχνη καίει τα χείλη
όταν νέοι πέφτουν σαν ώριμα φρούτα
κι οι πλατείες κολυμπάνε στο αίμα
όταν ο γιαλός δε ζωγραφίζει ορίζοντες
κι η θάλασσα ξεβράζει κουφάρια
εγώ φυγαδεύομαι νύφη του απόκοσμου
χάνομαι σε χοάνες ξενότητας
μεταμορφώνομαι σύνδρομο της Περσεφόνης
κόρη της Αναχίτα [16] εξόριστη απ' το λίκνο μου
ψάχνω στην σπηλιά τα χαμένα σημάδια
χαράσσω αποτυπώματα στα βράχια
ξετυλίγω τον μίτο της Αριάδνης
και γεννώ ένα ακόμη ελάφι [17]
συλλέγω φως με τις λέξεις μου
τυλίγω το ποίημα στο λευκό μεσοφόρι
δένω φιόγκο τις άκρες με δάκρυα
χορεύω στο κεφάλι του Näcken [18]
κι επανέρχομαι άνοιξης πέπλο
μυγδαλιά στο μάγουλο παιδίσκης
(Τρίτη επιλογή μου)
αντιφώνηση – III–
στο στήθος μου σκάλωσε ένας σκορπιός
ξυπνά πριν από μένα αν αφήνεται στο Μορφέα
συνεχώς ανασύρει απωθημένο πόθο
εκείνα τα κακτοειδή θερμοκηπίου
κενοτάφιο απολεσθέντων στο βάθος της κοίτης
αφίδες ριζών απομυζούν τους χυμούς μου
όταν με πλησιάζουν τρυγόνια αποσύρεται θυμωμένος
όμως επιστρέφει δριμύτερος
γίνεται εκδικητικός
όταν προσπαθώ να τον αγνοήσω μου ρίχνει δαγκωνιές
άλλοτε τον χαϊδεύω απαλά άλλοτε τον ζουπάω
τότε κουνά την ουρά επιδεικνύει το αγκάθι
μαλώνω μαζί του τον εκλιπαρώ να μ' αφήσει
όταν του βάζω πάγο ηρεμεί λες και ανακουφίζεται
όταν αφοσιώνομαι στη δουλειά λουφάζει ύπουλα
όταν του ζητώ κάποια αντανάκλαση
σιωπά κι ακονίζει τις δαγκάνες
τα λόγια του τα καταγράφει στο σώμα
ενώ κοιμάμαι πιάνει δουλειά
ροκανίζει ροκανίζει ασταμάτητα
στα κέφια του σκιαγραφεί σιβυλλικούς συνειρμούς
μόλις ανοίγω τα μάτια αμέσως τους σβήνει
αυτός είναι πλέον ο ξενιστής μου
φοβάμαι την ώρα που θα αυτοκαταστραφεί
Λίγα λόγια
Ποιητική συλλογή αφιερωμένη στην άνθρωπο
Από σεβασμό στην ποιητική σύνθεση της Δέσποινα Καϊτατζή- Χουλιούμη δεν θα πω πολλά λόγια και δεν θα παρουσιάσω όλες μου τις εντυπώσεις από την συλλογή.
Θα προτείνω την συλλογή σε όσους διαβάζουν ποίηση και γράφουν ποίηση και κυρίως σε όσους δεν διαβάζουν, γιατί στην συλλογή αυτή θα διαπιστώσουν με έκπληξη πως η ποίηση δεν είναι κάτι απόμακρο άλλα η έκφραση από τις πιο ειλικρινείς και διαδραστικές μεταξύ των ανθρώπων. Διαβάστε την!
Η ποίησή της είναι τόσο φανερή, τόσο πλούσια, τόσο η ιστορία, το βίωμα και η προϊστορία, δηλαδή το υλικό της, ενώνονται, όπως τα κρυστάλλινα νερά της θάλασσας με την βροχή που πέφτει, τόσο υγρά παραμένουν τα ποιήματά της, καθώς τα διαβάζεις, καθώς ανακαλύπτεις την δομή τους, που απαρτίζεται από φως, νερό και αέρα, από τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν την ζωή.
Γι’ αυτό δεν θα πω περισσότερα αν και οι σημειώσεις μου είναι πολλές σελίδες που δεν τελειώνουν όσες φορές και να διαβάσω το ποιητικό της γίνεσθαι, γιατί κάθε φορά ανακαλύπτω καινούργια στοιχεία τόσο πλούσιο το μορφολογικό τοπίο της συλλογής, με τίτλο ΜΕ ΛΈΝΕ ΕΎΑ αλλά και η φιλοσοφική και ιστορική της προσέγγιση στο θέμα της.
Μα πάνω απ’ όλα πως έχει κατορθώσει όλο το βίωμα μιας ζωής, της ζωής της, να το αποδώσει με τόση τέχνη, χωρίς να χάσει την αίσθηση του πρωτογενούς υλικού, σε μια δύσκολη μορφή του λόγου που είναι η ποίηση. Σύντομα ένα DUETS* με την ποίηση της Δέσποινας, εδώ στο Ολόγραμμα.
Παρακολούθησα μια από τις παρουσιάσεις του βιβλίου της στην Αθήνα και παραθέτω τι είπε ο καθηγητής Θεατρολογίας Βάλτερ Πούχνερ, για την συλλογή, που μου φάνηκε πολύ εύστοχο.
Ο Ομότιμος καθηγητής Θεατρολογίας Βάλτερ Πούχνερ είπε για την “Εύα”:
“Νομίζω, το βιβλιαράκι αυτό αξίζει ιδιαίτερη προσοχή, γιατί εξέχει σαν νησίδα στο πέλαγος της ποιητικής παραγωγής που κατακλύζει τη χώρα στο νέο αιώνα.”
Διάβασα το βιβλίο Με λένε Εύα της Δέσποινας Καϊτατζή- Χουλιούμη, ποιητική συλλογή, που εξέδωσε ο Μανδραγόρας το 2023, τελευταίο έργο της γνωστής ποιήτριας, συγγραφέως, μεταφράστριας (κυρίως από τα σουηδικά) και κλινικής ψυχολόγου, και αισθάνομαι την ανάγκη να πω δύο λόγια για το έργο αυτό.
Μου άρεσε πολύ, για την πανοραμική γνωσιολογική προσέγγιση, που ενώνει πολλές πτυχές του επιστητού, από την κοσμογονία ώς την ψυχανάλυση, από το βιβλικό μεγαλείο της Παλαιάς Διαθήκης ώς τα τετριμμένα κοινωνικά και ιστορικά στερεότυπα του φύλου, από την τεχνητή νοημοσύνη ώς τις τεχνικές της αυτοανάλυσης, από την αρχετυπική μεταφυσική των μυθολογιών ώς τον μυητικό χαρακτήρα όλων των λογοτεχνιών· για τα τόσα πραγματολογικά στοιχεία από το ζωικό βασίλειο και από της ανθρώπινης ψυχής την αχανή χώρα.
Μου άρεσε η επεξεργασμένη διάρθρωση και δομή του βιβλίου, που δίνει τον ειρμό στα επιμέρους ποιήματα, ο ουσιαστικός οντολογικός φεμινισμός που ξεπερνά κατά πολύ τον συμβατικό κοινωνικό, ο πλούτος της γλωσσικής και στιλιστικής έκφρασης, η ποικιλία στον χειρισμό του στίχου, το ευρηματικό λεξιλόγιο, η φιλοσοφική ενατένιση του συνόλου της ύπαρξης, ακόμα και το αυγό της αρχής και το ανάποδο του τέλους, η σύζευξη του οικουμενικού με το προσωπικό, το πάντρεμα της στοχαστικής και φιλοσοφικής διάθεσης με τον ομολογητικό οίστρο, αλλά και πολλά άλλα.
Ως προς την τεχνοτροπία, πρόσεξα ιδιαιτέρως και την έντεχνη χρήση της επανάληψης ως μέσον κλιμάκωσης, που αποκτά σε ορισμένα κείμενα έναν καθαρά τελετουργικό χαρακτήρα. Η συγγραφέας εκμεταλλεύεται με λελογισμένο τρόπο και συνηχήσεις και ομοηχίες, όπου συζευγνύονται έννοιες και καταστάσεις τελείως διαφορετικές σε ένα ηχητικό και ποιητικό σύνολο, αποδίδοντας με αυτόν τον τρόπο εννοιολογικές αποχρώσεις και διαστάσεις σε σημασιολογικά δεδομένες λέξεις.
Δημοσιεύτηκε στο Θευθ, τεύχος 18ο, εκδόσεις Ρώμη, Θεσσαλονίκη Δεκέμβρης 2023).
(Τέταρτη επιλογή μου)
φωνή – IV–
ο κορμός μου ταρακουνιέται
οι θεοί σπαράσσονται
τους τρώει ο Ένας
εξυψώνεται όλο και πιο ψηλά απρόσιτος
το νου εκμυζούν εχινόκοκκοι
στα σπλάχνα διεισδύουν τριβόλια
το θέατρο του παραλόγου
η θηλύτητα θηλιά στην τριχιά
η λαιμητόμος
η πυρά
η αποτέφρωση
οι σταυροφόροι μανιασμένος τυφώνας
τα πλήθη άμμος στην έρημο δάσος φλεγόμενο
«ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος» [33]
και να σκεφτείς όλα στο όνομα του Πανάγαθου
απ’ τις στάχτες πετάγονται σπίθες
στους καπνούς αναδύονται μορφές
φωτεινά σπινθηρίσματα
φωνές ευφρόσυνες
οίστρος δημιουργίας
η αναγέννηση
η αναζωογόνηση του ωραίου
η επαναμάγευση των λέξεων
η ζωή μας θέλει
Επίλογος
Χαιρετώντας την συλλογή αυτή, θα καταθέσω ένα ακόμη στοιχείο που μου έκανε εντύπωση και νομίζω πρέπει να το αναφέρω, είναι ότι παρόλο που το θέμα της είναι η Εύα και το θηλυκό στοιχείο στην φύση, υπερβαίνει όλα τα στερεότυπα, αν και η ίδια είναι γυναίκα, η έκφραση της καθόλου νάρκισση, σχεδόν άφυλη, αυστηρή, διαχρονική, δυνατή όπως η φύση ορίζει το θηλυκό στοιχείο, σε όλη της την προσέγγιση στο θέμα αυτό το πολιτικοκοινωνικό και υπαρξιακό, της γυναίκας.
Απόλαυσα και απολαμβάνω και μαθητεύω στον ποιητικό της λόγο.
Ευχαριστούμε Δέσποινα για την προσφορά σου στην σύγχρονη ελληνική ποίηση.
Η συλλογή απαρτίζεται από 45 ποιήματα. Επίσης στο βιβλίο ως πολύτιμο βοήθημα για τους αναγνώστες, είναι “οι υποσημειώσεις που παρατίθενται κυρίως οι βιβλιογραφικές αναφορές, στις οποίες μπορεί να ανατρέξει ο αναγνώστης, για να διαβάσει τα ποιήματα ή τα πεζά από τα οποία έχουν επιλεγεί στίχοι ή αποσπάσματα”.
(Και μια τελευταία επιλογή μου από την συλλογή )
Ανδρόγυνος
φαντάζω μετά-νεωτερική επινόηση
θα μου πεις και στο έμβρυο οι ρόλοι στη σκηνή μοιράζονται
προέρχομαι απ’ τη μήτρα πριν την αποκοπή
πριν την καταγωγή των ειδών πριν την καταδυνάστευση
η Ιλδεγάρδη με οραματίστηκε Στις κοσμικές σφαίρες [41]
ας μ' επισκίασε ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου
ορίστε ορθώνομαι μπρος στα ανδροϊδή
δεν αναζητώ φύλλο συκής ή φονέα της Κλυταιμνήστρας
δεν τρέμω το ματωμένο πουκάμισο του πατέρα
ταράζομαι όταν θυμάμαι
τους λεονταρισμούς της αρρενωπής απόγνωσης
ή τη θηλιά της θηλύτητας περιδέραιο
κάποιες φορές φορώ νυφικό και περιμένω
τέτοιες στιγμές με τρυπούν καρφιά νόστου
τα μάτια υγροί ξεροπόταμοι
ανδρόγυνος πλέον δίχως έμφυλα προσωπεία
πλάσμα αυτάρεσκο αυτοερωτικό
τέρμα οι απαρνημένοι πνιγμοί
θέλω αγκαλιά αγκαλιάζομαι
το φιλί όμως…
εντάξει θέλει κότσια η μοναξιά της ελευθερίας
στην αναπαραγωγή βέβαια κανένα πρόβλημα
προνόησε η Ντόλι μου
θέμα φυσικής επιλογής ίσως έλεγε ο Δαρβίνος
Αθήνα 17/05/24
Μαρία Σκουλαρίκου -Πανούτσου
Σημ. Δεν είμαι κριτικός λογοτεχνίας και δεν θα ήθελα να είμαι εκτός αν ήμουν ο Harold Boom. Γράφω για καλλιτέχνες που βρίσκω ενδιαφέρον το έργο τους και με προχωρούν και έμενα ως καλλιτέχνη και άνθρωπο. Εικαστικούς, μουσικούς, ηθοποιούς, ποιητές, συγγραφείς. Είναι οι μορφές τέχνης που σε διαφορετικά χρονικά δοσίματα, τις σπούδασα και τις εφάρμοσα. Μ.Σ.Π
* Duets
Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο
Η συνύπαρξη δυο ανθρώπων είναι δύσκολη. Ίσως η συνύπαρξη στο παιχνίδι, να γίνεται ευκολότερη. Η ιδέα των Duets “Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο” μου γεννήθηκε όταν μια μέρα, σε ένα σχέδιο φίλου, θέλησα να “απαντήσω” με ένα ποίημα και έτσι άρχισα να βλέπω σχέδια, φωτογραφίες, και μικρά κείμενα ως αφορμή, ως μια ηχώ, μιας σκέψης, μιας αίσθησης του “άλλου”, ένα παιχνίδι σχέσης με όσο γίνεται περισσότερη αθωότητα. Μια αθωότητα που κουβαλά την πονηριά του παιχνιδιού. Επιθυμητή συνύπαρξη στα Duets με υλικό που δημιουργείται ακριβώς για τη συνεργασία μας αυτή. Τα Duets προκύπτουν με σύγχρονους ποιητές και καλλιτέχνες αλλά και με ποιητές που δεν ζουν πια αλλά έχουν τις ρίζες τους μέσα μας. Τα κείμενα που θα παρουσιάζονται και το υλικό, επιδιώκουμε το μεγαλύτερο μέρος να είναι πρωτοεμφανιζόμενο στην στήλη αυτή, μια και το παιχνίδι ζητά ακριβώς, μια άμεση και στο παρόν δημιουργία και συνεργασία, δύο ανθρώπων, του πομπού και του δέκτη. Κείμενα αλληλοεπιδράσεων.
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.