Κείμενα ανησυχίας
Εγώ και ο ρομαντισμός
“When a Romanticism has been analyzed into the distinct ‘strains’ or ideas which compose it, the true philosophic affinities and the eventual practical influence in life and art of these several strains will usually be found to be exceedingly diverse and often conflicting.” —Arthur O. Lovejoy “On the Discrimination of Romanticisms”
Ας θυμηθούμε τι υπήρξε το κίνημα αυτό.
Ρομαντισμός: Αντίδραση στην αυξανόμενη αστικοποίηση. Εκφάνσεις του Ρομαντισμού:
Εξωτικό, Αναπάντεχο, Ύψιστο, Φοβερό.
Θυσία, ηρωισμός, μυστήριο, ιδανικά, τόλμη, ονειροπόληση,
a.
Η αρχή του Ρομαντισμού βρίσκεται στον 18 αιώνα. Είναι η προσπάθεια της τέχνης να ξεκόψει από τον κλασικισμό και νεοκλασικισμό με σκοπό να βρει την έμπνευση για την δημιουργία μιας τέχνης ζωντανής. Από τα πιο σημαντικά κινήματα όχι μόνο για τον 18 αιώνα και 19 αιώνα, αφού η επιρροή του κινήματος, ξεπερνά τα στενά πλαίσια μια συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Ένα κίνημα που εξαπλώθηκε στην λογοτεχνία την ζωγραφική την μουσική.
b.
Τα βασικά του χαρακτηριστικά γιατί δεν είναι εύκολο και απλό να δώσεις ένα πλήρες ορισμό του ρομαντισμού, είναι η χρήση της φαντασίας, τα έντομα συναισθήματα, η χρήση της αυτοβιογραφίας, ευαισθησία στα κοινωνικά θέματα, διάθεση αλλαγής του κατεστημένο, επαναστατικές διαθέσεις και πράξεις.
Επίσης.
Επιστροφή στις ρίζες,στήριξη του έθνους και των ιδιαιτεροτήτων των λαών, επιστροφή στην φύση και στις παραδόσεις απομάκρυνση της συμβατικής ζωής, έμφαση στον έρωτα και σε συνύπαρξη λογικής και συναισθήματος, υπέρβαση ή μάλλον υπερβάσεις στην καθημερινότητα. Και όπως λέει ο Arthur O. Lovejoy στην ‘Ιστορία των Ιδεών’ δεν υπάρχει μόνο μια σημασία αλλά πολλές σημασίες.
γ.
Η έμφαση στο άτομο και στις ανάγκες του για έκφραση και ελευθερία λόγου και πράξεων. Ο ηρωισμός εμφανίζεται και κυριαρχεί και ο φόβος του θανάτου απομακρύνεται. Η σκοτεινή πλευρά της ζωής επίσης παίρνει χώρο και χρόνο.
To λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται εκφράζει ακραίες καταστάσεις κατακλυσμιαίες και ακριβώς τελείως αντίθετες από ένα οργανωμένο κόσμο σε τάξη και δεδομένο τρόπο συμπεριφοράς και επιλογών. Ο όρος “ρομαντισμός” πρωτοεμφανίζονται στην Αγγλία το 17ο αιώνα σε διηγήματα με ιππότες, με αφηγήσεις γύρω από τις αντιξοότητες της ζωής, σε διηγήσεις, ιστοριών που βασίζονται στην ανεκπλήρωτους έρωτες.
δ.
Τα παγανιστικά στοιχεία είναι επίσης παρόντα και δίνουν την θέση που του αξίζει, στο ένστικτο και το ορμέμφυτο.
Η συναισθηματική έξαρση, το μεγαλειώδες που αντικατοπτρίζεται στο άπειρο, η απεγνωσμένη επιθυμία για κατάκτηση των υψηλότερων ιδανικών και πνευματικών αξιών, η μελαγχολία διάθεση και το πάθος είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά ενός κινήματος που έχει κατανοήσει το ιερό της ζωής και το ανυπέρβατο και αντιστέκεται σε ότι απαξιώνει την ανθρώπινη εμπειρία και την υποβιβάζει σε μια καθημερινότητα χωρίς απρόοπτα, χωρίς όραμα και σκοπό.
στ.
Όλα αυτά είναι μέρος μόνο από το παζλ που συνθέτει αυτό το μεγαλειώδες κίνημα. Η χρονολογία εμφάνισης του ρομαντισμού καθώς και τα χαρακτηριστικά διαφέρει από χώρα σε χώρα, με κοινό χαρακτηριστικό το επαναστατικό αίσθημα. Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ελλάδα. Διαφορετικές προσεγγίσεις.
Μια πολύ προσωπική προσέγγιση είναι η εξής.
Δεν μπορώ να φανατιστώ (όχι να το σκεφτώ ) τον κόσμο χωρίς συγκίνηση. Η απόλυτη αφοσίωση στην υποχρέωση του κάθε υπεράνθρωπου που έχει απέναντι στην ζωή του και στην ζωή των άλλων, ξεκινά από την συγκίνηση διαφορετικά είναι ένα μαρτύριο που αν δεν περιέχει μεγάλες παύσεις μπορεί και καταστρέφει τα πάντα γύρω του. Ηθική σημαίνει για μένα συγκίνηση και ισορροπία μαζί στα στοιχεία που προκύπτουν κάθε φορά.
Μαρία Πανούτσου
23/10/23
Σημειώσεις:
- The Meaning of Romanticism for the Historian of Ideas Author
Arthur O. Lovejoy
2. Schiller and the Genesis of Romanticism by Arthur O. Lovejoy
3. (Έτσι, στη στυγνή απολυταρχία της Γερμανίας, όπου η πολιτική μεταρρύθμιση ήταν θεμιτή αλλά αδύνατη, ο ρομαντισμός εκδηλώθηκε ως ένα νέο συστηματικό αισθητικό πρόγραμμα που προσφέρει στον δημιουργό και στη φαντασία του την ελευθερία που δεν μπορεί να απολαύσει στην πραγματικότητα.
Στην κοινωνικά ήρεμη Μ. Βρετανία, όπου ο κλασικισμός δεν είχε πάρει ποτέ δογματική μορφή, ο ρομαντισμός εκδηλώθηκε ως μια νέα ποιητική ευαισθησία. Αντίθετα, στη Γαλλία, όπου είχε μεσολαβήσει η Παλινόρθωση της μοναρχίας και ο κλασικισμός κυριαρχούσε ασφυκτικά επί αιώνες, ο ρομαντισμός εκδηλώθηκε με μοναδική βιαιότητα, προσφέροντας το όραμα μιας ταυτόχρονα πολιτικής και καλλιτεχνικής χειραφέτησης).
(Από το Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Πατάκη)
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
