Κείμενα Ανησυχίας
Γράφει η Μαρία Πανούτσου
l homme c’est moi
Ρητορεύοντας και Μονολογώντας
Με την εκμετάλλευση του ανθρώπου, την δήθεν ελευθερία που προτείνει η σύγχρονη εξουσία για να κατευνάσει τις ανισότητες και αδικίες, μια ατομική ελευθερία χωρίς όρια, ένα ζητούμενο που ουσιαστικά δεν μπορεί να υπάρξει. Ολοκληρωτική ελευθερία δεν υπάρχει γιατί ο άνθρωπος εμποδίζεται από το ίδιο το σύστημα να αποκτήσει ευσυνειδησία και αυτονομία και αυτό το επιδιώκει με κάθε τρόπο, η εκάστοτε εξουσία.
Οι άνθρωποι βέβαια δεν θέλησαν να τους αφαιρέσουν τις προσφιλείς τους αυταπάτες, και με υπεράνθρωπη προσπάθεια θέλησαν να τις συγκρατήσουν. Ο αγώνας τους για ένα ιδανικό παρηγοριάς έμεινε στην ιστορία ως Κίνημα της Μεταρρύθμισης, και το οποίο έχει ως αποτέλεσμα να διατηρήσει για αιώνες το νανούρισμα των ανθρώπων και τα ευχάριστα όνειρά τους.
Παρ ‘όλα αυτά, και από τότε έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα σημάδια του πεσιμισμού που δεν μπόρεσε να συγκρατήσει η πίστη για ένα κόσμο ανώτερο. Η φιλολογία, η τέχνη, η πολιτική, η φιλοσοφία, η οικονομία, οι διάφορες μορφές της ατομικής ζωής φανερώνουν ένα βασικό χαρακτηριστικό μοναδικό και κοινό: την δυσαρέσκεια για την κατάσταση της ανθρωπότητας.
Και η τέχνη για παρηγοριά ή για πρόοδο
Από τις πνευματικές εκδηλώσεις του ανθρώπου – κυρίως της τέχνης- μια μοναδική κραυγή φθάνει στ’ αυτιά μας, μόνον αυτή, και πάντα η ίδια κραυγή οδύνης που εξηγείται στη χυδαία γλώσσα με την παρακάτω αναφώνηση: «Ας βγούμε, ας βγούμε απ’ την υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων».
Το ότι ήμουν καλλιτέχνης και θα συνεργαζόμουν με δυο θεατρικές ομάδες στο Βερολίνο το 90΄μια από κάθε πλευρά της πόλης, δεν ήταν κάτι εύκολο, όμως υπήρχαν ακόμη τότε δεσμοί τουλάχιστον έτσι νόμιζα.
Μια συγγραφέα που δεν με αγγίζει όπως παλιά που όμως με κράτησε κάποια χρόνια κάτω από την σκέψη της, τα αισθήματά της, τις επιλογές της και το όραμά της επίσης κάτι λέει αυτό, (Μα νομίζω και η ίδια αν ζούσε και η ζωή της έδινε την δυνατότητα να γεράσει θα κοίταζε τα προηγούμενα χρόνια με άλλη ματιά). Μιλάω για την Ingeborg Bachmann και το έργο της.
Σπούδαζα στο Λονδίνο την δεκαετία του 80’ όταν έθεσα τα όρια μου συνειδητά και ήμουν έτοιμη να αντιμετωπίσω τις επιπτώσεις και αυτό εννοώ συνειδητά, όταν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις των επιλογών μας και των ορίων που θέτουμε.
Τώρα γιατί τα λέω όλα αυτά. Μα γιατί δεν οσμίζομαι να προκύπτουν σημαντικές αλλαγές στην νοοτροπία, στον τρόπο δηλαδή της προσωπικής ευσυνειδησίας, των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων, της εξουσίας και του τρόπου που αυτή η εξουσία μεταχειρίζεται τον κόσμο. Αλλά και για έναν άλλο λόγο σημαντικό. Πως η σχέση ανδρών και γυναικών πάει προς το χειρότερο και οι εξαιρέσεις όσες και να είναι δεν καταργούν τον κανόνα.
Πραγματικά προσωπικά θα ήθελα να μην βλέπω διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών παρά μόνο σε κάποιες ορμονικές λειτουργίες. Βέβαια αυτές δημιουργούν διαφορετικότητα αλλά όχι δεν είναι αυτές υπαίτιες για όσα στραβά συμβαίνουν με τα δυο φύλλα.
Αυτός ο κύκλος -πάμε προς το καλύτερό και μετά τσακιζόμαστε και μετά πάλι ξανά άλλη μια βόλτα έχει κουράσει την ανθρωπότητα.
Λέω λοιπόν, κι εγώ που κάπου πρέπει να ρίξω τα βέλη μου λέω ποιον πως l homme c’ est moi. Και αυτό γιατί ο άνθρωπος homme στα γαλλικά σημαίνει και ο άνδρας, λοιπόν είναι άνθρωπος ο άνδρας, αλλά η γυναίκα δεν είναι, καθώς η γυναίκα ονομάζεται femme.
Λοιπόν τι λέγαμε…
Όσο λοιπόν οι Γάλλοι θα ονομαζόμουν την γυναίκα femme και εγώ θα λέω l homme c’ est moi. Και στα Ελληνικά τι γίνεται.
Προσωπικά προτιμώ την αρχαία παράδοση που λέει σύμφωνα με τον Κρατύλο του Πλάτωνα. Πως η λέξη λοιπόν άνθρωπος προέρχεται από τη φράση «αναθρόω ά όπωπα» που σημαίνει διαλογίζομαι πάνω σε ό, τι έχω παρατηρήσει. Η αναζήτηση λοιπόν της γνώσης που είναι ιδιότητα του ανθρώπου αρσενικού και θηλυκού -απόλυτα συνυφασμένη με την ύπαρξή του και την υπόστασή του.
Και γυναίκα και άνδρας άνθρωποι της αναζήτησης της γνώσης.
©Μαρία Πανούτσου
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
