Άγνωστοι φιλόσοφοι (ΙΙ)
Ο Τρίποδας της σοφίας του Ναυσιφάνη
Στην πλούσια πόλη Τέως της Ιωνίας, ένα σημαντικό λιμάνι στα παράλια της Μικράς Ασίας απέναντι από την Χίο, γεννήθηκε και έζησε – από τα μέσα του 4ου μέχρι τα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνα – ο δάσκαλος και φιλόσοφος Ναυσιφάνης.
Παλαιότερα (6ο π.Χ. αιώνας) ο Θαλής ο Μιλήσιος, είχε προτείνει την Τέω για πρωτεύουσα των 12 Ιωνικών πόλεων, λόγω της κεντρικής της θέσης. Από εκεί κατάγονται ποιητές, καλλιτέχνες και φιλόσοφοι όπως ο Ανακρέων και ο Επίκουρος. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της διονυσιακής λατρείας, αφού προστάτης της πόλης ήταν ο Διόνυσος.
Ο Ναυσιφάνης ήταν μαθητής της σχολής του Δημόκριτου, που έζησε 70 χρόνια νωρίτερα. Είχε δάσκαλο τον Πύρρωνα τον Ηλείο, ιδρυτή της σχολής του Σκεπτικισμού, της αμφισβήτησης των πάντων, μίας πράγματι περίεργης θέσης. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι αυτή εμφανίζεται και πάλι στη φιλοσοφία του 21ου αιώνα, αγνοώντας οικουμενικές αξίες, με τον ισχυρισμό ότι το νόμιμο είναι και ηθικό.
Διακεκριμένος μαθητής ο Ναυσιφάνης ξεκίνησε από μικρή ηλικία τη δική του σχολή, στην οποία δίδασκε τους νεαρούς μαθητές του θετικές επιστήμες, ρητορική και φιλοσοφία. Ορισμένα κείμενα τον αναφέρουν σαν “ιδιόρρυθμο” αλλά αυτό δεν προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση γιατί είναι γνωστές οι αντιζηλίες που υπήρχαν ανέκαθεν μεταξύ των ιδιοφυών ανθρώπων.
Στη σχολή του γράφεται μαθητής, σε ηλικία 17 ετών το 324 π.Χ. ο Επίκουρος, ο οποίος ζούσε στη Σάμο. Προφανώς, η σχέση δασκάλου και μαθητή ήταν προβληματική, αλλά ο Κανών του Επίκουρου είναι αντιγραφή του Τρίποδα του Ναυσιφάνη. Τελικά ο Επίκουρος έγινε διάσημος, ενώ ο δάσκαλός του Ναυσιφάνης παρέμεινε στην αφάνεια.
Ο Χίλωνας, ένας από τους 7 σοφούς της Ελλάδος, έλεγε ότι “Το ουσιαστικότερο γνώρισμα του ανθρώπου είναι ότι μπορεί μέσω της σκέψης να προβλέπει το μέλλον”. Ο Ναυσιφάνης έγραψε ένα και μοναδικό βιβλίο με τίτλο ο “Τρίπους”.
Ο Tρίποδας παραπέμπει στο Μαντείο των Δελφών, γιατί στην αρχαιότητα η τέχνη της μαντικής θεωρείτο προέκταση της σοφίας. Η μαντική αποκτάται διαμέσου της γνώσης, της εκλογίκευσης των στοιχείων και της αληθινά σωστής κρίσης για τα διαθέσιμα δεδομένα. Σύμφωνα με τον Τρίποδα του Ναυσιφάνη τα τρία συστατικά της αληθινής σοφίας είναι:
Η σωστή αντίληψη μέσω της Παρατήρησης. Παρατηρώντας προσεκτικά και κριτικά τους ανθρώπους και τη φύση μπορεί κάποιος να κατανοήσει πράγματα που δεν είναι ορατά από τη βιαστική και επιφανειακή θέαση.
Η ορθή αίσθηση με βάση την Ιστορική Απόδειξη. Δεν υπάρχει κάτι το οποίο δεν έχει προέλθει από κάποια προηγούμενη διεργασία, επομένως γνωρίζοντας το ακριβές ιστορικό, από που προέρχονται και πως εξελίσσονται τα φαινόμενα γύρω μας, μπορούμε σταδιακά να αντιληφθούμε προς τα που πηγαίνουμε.
Τέλος, το Συμπέρασμα που βασίζεται στην κατανόηση σύνθετων Αναλογιών. Αυτή η ικανότητα είναι πράγματι ένα σπάνιο ανθρώπινο χάρισμα. Απαιτεί γεωμετρική, αναλογική και συνθετική σκέψη (“μηδείς αγεωμέτρητος εισήτων” έγραφε η είσοδος της Ακαδημίας του Πλάτωνα).
Ο τρίτος πυλώνας του Ναυσιφάνειου Τρίποδα δεν αναζητά τίποτα άλλο, παρά αυτά που προσπαθούν να προβλέψουν τα σημερινά εργαστήρια υψηλής τεχνολογίας και A.I. της (μάλλον ουτοπιστικής αν εξαιρέσουμε το Stanley Kubrick) Τεχνητής “Νοημοσύνης”.
Γράφει ο Απόστολος Κωνσταντινίδης.
Γεννήθηκε το Φθινόπωρο του 1990. Έχει αποφοιτήσει από το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας αλλά και από το Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Ασχολείται ερασιτεχνικά με την φωτογραφία. Η πρώτη της φωτογραφική έκθεση είχε θέμα το νησί της Φολεγάνδρου και παρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη το 2017. Έχει λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις και έργα της εκτίθενται στην «Ολυμπιακή Δημοτική Πινακοθήκη Σπύρος Λούης» στο Μαρούσι στα πλαίσια της εκδήλωσης «2ο Φεστιβάλ Εικόνας Τέχνης και Πολιτισμού» για το 2017.
Αγαπά… τα παιδιά, τα βιβλία, το θέατρο, την ιταλική μουσική, την ησυχία, τη χειμωνιάτικη λιακάδα, την καλοκαιρινή βροχή, τα ταξίδια που ανανεώνουν τις ανάσες της, τη γεύση του καφέ.
Συγκινείται με… τους γενναιόδωρους ανθρώπους, την ευγένεια, τις ευχές, τα γράμματα σε σχήμα καλλιγραφικό με κόκκινο στυλό.
Επιμένει… να κοιτάζει τον ουρανό γιατί ξέρει -πια- πως δεν έχει μόνο σύννεφα αλλά έχει και ήλιο και φεγγάρι και αστέρια…
Πιστεύει… στο Αόρατο, στο Καλό, στις Συναντήσεις των ανθρώπων.
Αισθάνεται… Ευγνωμοσύνη, Εμπιστοσύνη, Ελευθερία…
Ξεκινά… και ολοκληρώνει την ημέρα της με την ίδια πάντα ευχή…
Από μικρή ονειρευόταν να σκαρώσει το δικό της περιοδικό.
