Ο Αγιότατος Έρως «Τί οὖν, ὦ Διοτίμα;»
Γράφει η Μαρία Πανούτσου
21/11/2020
«Τί οὖν, ὦ Διοτίμα;»*
Ο αέρας μιλάει με ό, τι βρίσκει μπροστά του
Με ό τι του αντιστέκεται
/
Μ.Π. ( Τα πρωινά )
Αγιότατος έρως και άλλα τινά»
Ρapaver rhoeas*
Δυο λόγια
Η ερωτική ποίηση που πραγματεύεται την φυσική κατάσταση που προκύπτει αθέλητα στους ανθρώπους και τους βγάζει για λίγο ή για πολύ, από τον δρόμο που έχουν χαράξει, είναι μια πράξη που έχει όλα τα στοιχεία μιας επανάστασης, μιας προσωπικής επανάστασης, που είναι και η πιο ουσιαστική. Ο έρωτας αφορμή για αλλαγή και αμφισβήτηση συθέμελα του εαυτού μας και των αρχών μας, έρχεται ολόδροσος να μας οδηγήσει σε όχι και τόσο δροσερές και ευχάριστες ψυχικές καταστάσεις. Η ποίηση κατ΄εξοχήν ερωτική, ακόμη και όταν δεν φαίνεται στο πρώτο πλάνο της γραφής, μας ανοίγει ορίζοντες για να έρθουμε πιο κοντά στο ‘πρόσωπο’ του ανθρώπου που δεν είναι εύκολο να προσεγγίσουμε με άλλο τρόπο.
Η επιλογή μου να αναρτώ και να σας παρουσιάζω δική μου αλλά κι άλλων ποιητών που αγαπώ, ερωτική ποίηση, έχει αυτόν το σκοπό, μια βαθύτερη γνωριμία με τον εαυτό μας και με τον συνάνθρωπο μας. Με το πρώτο τίτλο «ο αγιότατος έρως και άλλα τινά» και με τον δεύτερο τίτλο Papaver rhoeas*.
*(Μήκων η ροιάς Η ΡΟΔΙΑΚΗ)
Σήμερα
Κωνσταντίνος Κούσιος
Art work by Kara Walker και Eylül Aslan
Λίγα Λόγια
Σήμερα φιλοξενώ στον Αγιότατον Έρωτα, τον Κωνσταντίνο Κούσιο, έναν άγνωστο ποιητή, έναν ποιητή που δεν έχει ως επάγγελμα την ποίηση, γράφει κυρίως για τον ίδιο. Τον ανάκυψα τυχαία. Ο ίδιος δεν νομίζει ότι είναι ερωτικός ποιητής, εγώ πάλι το νόμιζα και γι’ αυτό του αφιερώνω μία παρουσίαση με θέμα τον έρωτα. Θα προσπαθήσω να έχω και ένα Duets μαζί του σύντομα. Η Ποίηση του απλή, άμεση, ρυθμική, αισθαντική με αναγνωρίσιμος εικόνες, λυρική, με φανερή την ανδρική του αυστηρή ταυτότητα. Συνδύασα την ποίηση του με δυο γυναίκες της τέχνης, άλλης γενιάς, με διαφορετικές προσλαμβάνουσες και αγωνίες. Η απόσταση που χωρίζει τον άνδρα από την γυναίκα μέσα στον έρωτα, στην εργασία, στην έρευνα, στην δημιουργία στην αγάπη, βρίσκει συχνά όχι πάντα, μια δικαίωση.
Κωνσταντίνος Κούσιος
Ατέλειωτα σκαλιά
κατέβηκα
ως τον Άδη
ένα σταμνί
κρύο νερό
κρατώντας
στο δεξί
άκουσα πως
εδίψασες
κι ήρθα
να σε δροσίσω
κι ένα λουκούμι
σου φερα
λίγο να γλυκαθείς
καρδιά μου
—
–
Όταν άρχισε να χαράζει
με κάλεσες για καφέ
στο σπίτι σου
χαϊδεύοντάς μου
τα μαλλιά
σηκωθήκαμε
κι ακούγαμε τη βουή
των κυμάτων
να χάνεται πίσω μας
μου φερες το καφέ
κι όταν το φλιτζάνι
άλλαζε χέρι
αδέξια το πιασα
κι έσταξε πάνω
στο κάτασπρο
σεμεδάκι
ταράχτηκα και
ζήτησα συγγνώμη
μα συ:
άσπρο χωρίς λεκέ
είναι σα
ψυχή χωρίς πληγή
μνήμα χωρίς νεκρό
σεντόνι χωρίς αίμα
ύστερα έσκυψες και
μου γλυψες τη ταραχή
από τα χείλη
κι ήταν σα ν’ άκουγα
πάλι τα κύματα να
μουγκρίζουν
Κυρία όμορφη
με μάγεψε
το ελαφίσιο βήμα σου
και η περήφανη
κορμοστασιά σου
μα πως να σ ερωτευτώ
τα χέρια αν δε
πλέξουμε
και στη βροχή μαζί
δε περπατήσουμε
βρόχινα φιλιά αν
δε δώσουμε
μέσα στις λάσπες
πώς να σ’ ερωτευτώ
αν καθαροί
αποχαιρετιστούμε
Kara Walker
Δεν πρόλαβα
να σ’ αγκαλιάσω
κι έφυγες
ένα άγγιγμα μονάχα
φευγαλέο
σα χάδι
του μαΐστρου
απαλό
μου χάρισες
κι άφησες πίσω σου
μια οπτασία
—
Είναι και κάτι
γυναίκες
ώριμες και λαμπερές
σαν την πανσέληνο
του γλυκού Σεπτέμβρη
π’ όταν τις βλέπω
εύχομαι
έφηβος πάλι
να μουν
να τις πάρω αγκαλιά
και να τις σφίξω
ώσπου να στάξουν
φεγγαρόζουμο
μ’ αυτές με προσπερνούν
αδιάφορες
ανάβω τότε
ένα τσιγάρο
και θυμάμαι
πάντα έτσι ήταν
νόμος της φύσης
ύστερα πετώ
τη γόπα κάτω
και την πατώ
να σβήσει
μη τύχει
και πάρει φωτιά
ο κόσμος
—
Με μια ματιά
γεννιόμαστε
ζούμε
με μια ματιά
με μια ματιά
πεθαίνουμε
κι ανασταινόμαστε
με μια
—
Κλειδάκι
τρυφερό
αν θα βρεις
τη πόρτα της
ν’ ανοίξεις
τη σκάλα πάρε
πρώτα
τη σκοτεινή
στο υπόγειό της
να κατέβεις
χωρίς φακό
ούτε κερί στο χέρι
να κρατάς
δεν θα ναι εύκολο
μη γελαστείς
γατίσιο μάτι
θέλει να χεις
—
Τέλειωσε το σφουγγάρισμα
και μπήκε στη κουζίνα
εσύ
στη σάλτσα αφοσιωμένη
δεν τον άκουσες
μια στηριζόσουνα στο ένα
και μια στο άλλο
πόδι
και τα καπούλια παίζανε
προκλητικό παιχνίδι
δεν αντιστάθηκες δυναμικά
όταν τα δυο του χέρια
βρέθηκαν ξαφνικά
να μαλάσσουν
τους μαστούς σου
τα δάχτυλα του απαλά
τις ρόγες
να βιδώνουν
κι έγινε η σάλτσα
ποίημα
κι ο πάγκος της κουζίνας
πεδίο υγρής
γραφής
—-
Βιογραφικά
Κούσιος Κωνσταντίνος
Γεννήθηκε στη Δράμα το 1951. Ζει δυο χρόνια στη Προσοτσάνη. Οι γονείς του εγκαθίστανται στις Σέρρες και τους ακολουθεί με βαριά καρδιά. Εκεί σπουδάζει στο νηπιαγωγείο της κυρίας Σούλας. Στο Δημοτικό παίζει πολύ και στα έντεκα αρχίζει το τσιγάρο. Η μανία για παιχνίδι συνεχίζεται και στο Γυμνάσιο. Στο Λύκειο τα πράγματα δυσκολεύουν. Μόνη παρηγοριά δυο καθηγητές, ο ένας των Αρχαίων κι ο άλλος της Ιστορίας που χαράχτηκαν βαθιά μέσα στη ψυχή του. Παίρνει το απολυτήριο και, μετά από αποτυχημένη προσπάθεια να μπει στη Σχολή Ευελπίδων, φεύγει για Γερμανία. Όταν περάσουν οι πρώτες δυσκολίες διαπιστώνει ότι βρίσκεται στον παράδεισο. Εργάζεται περιστασιακά κι αρχίζει τις σπουδές: Γερμανική Φιλολογία, Γλωσσολογία και Φιλοσοφία. Η συντηρητική ατμόσφαιρα του πανεπιστημίου τον απωθεί. Περνά τις ενδιάμεσες εξετάσεις στη Γερμανική Φιλολογία και διακόπτει τις σπουδές. Εργάζεται έξι μήνες ως πλανόδιος πωλητής. Εγγράφεται κατόπιν στη Παιδαγωγική Ακαδημία και παρακολουθεί Παιδαγωγικά, Ψυχολογία και Κοινωνιολογία. Έρχεται σ επαφή μ έναν καθηγητή Φιλοσοφίας με τον οποίο θα τον συνδέσει μια μακροχρόνια φιλία. Εργάζεται ως φοιτητικός βοηθός στο Σεμινάριο της Φιλοσοφίας και μετά το πέρας των σπουδών του ως επιστημονικός βοηθός και επιστημονικός συνεργάτης. Το 1991 επιστρέφει στην Ελλάδα. Διδάσκει Γερμανικά και μεταφράζει. Από το 2012-2018 είναι άνεργος, όχι όμως και άεργος. Το 2018 είναι η χρονιά της συνταξιοδότησής του. Η ποίηση τον κέρδισε γιατί του έδωσε τη δυνατότητα να λακωνίζει.
Σημείωση 1*Ο έρως δαίμων μέγας- Συμπόσιο του Πλάτωνα
Το συμπόσιον αποτελούσε στην αρχαιότητα ένα ξεχωριστό είδος ανδρικής ψυχαγωγίας με αριστοκρατικά χαρακτηριστικά: μετά το δεῖπνον οι άνδρες στεφανωμένοι έπιναν μαζί (ακολουθώντας συγκεκριμένους κανόνες), απάγγελναν ποιήματα, συζητούσαν και έπαιζαν παιχνίδια, ενώ στην αρχή και στο τέλος του συμποσίου έκαναν σπονδές και έψελναν ύμνους προς τιμήν των θεών. Το σκηνικό ενός τέτοιου συμποσίου χρησιμοποίησε ο Πλάτων για το δικό του ομώνυμο έργο (περ. 384 π.Χ.). Οργανωτής υπήρξε ο τραγικός ποιητής Αγάθων και αφορμή η νίκη του στα Λήναια του 416 π.Χ.. Θέμα της συζήτησης στο πλαίσιο του συμποσίου, την οποία αναδιηγείται στην αρχή του διαλόγου ο Απολλόδωρος όπως του την είχε αφηγηθεί κάποιος Αριστόδημος που ήταν παρών, είναι ο έρωτας. Οι συνδαιτυμόνες αναλαμβάνουν να παρουσιάσουν -ο καθένας κατά τη δική του αντίληψη και με τον δικό τον τρόπο- το θέμα. Μετά τους λόγους του Φαίδρου και του Παυσανία, που είναι γνωστοί μόνο από τους διάλογους του Πλάτωνα, ακολουθεί ο γιατρός Ερυξίμαχος, ο γνωστός κωμικός ποιητής Αριστοφάνης, ο Αγάθων και στο τέλος ο Σωκράτης, του οποίου ο λόγος αποτελεί την κορύφωση της συζήτησης. Σύμφωνα ωστόσο με τα λεγόμενα του Σωκράτη, οι απόψεις που θα εκθέσει αποτελούν αναπαραγωγή των όσων του είχε αναπτύξει η Διοτίμα, η ιέρεια από τη Μαντίνεια, όταν ο Σωκράτης είχε ισχυρισθεί ότι ο Έρωτας είναι μεγάλος και ωραίος θεός. Στο παρακάτω απόσπασμα από τη συζήτηση μεταξύ Σωκράτη και Διοτίμας, η Διοτίμα, αφού έχει αποδείξει στον Σωκράτη ότι ο Έρως δεν είναι θεός, εκθέτει τη δική της άποψη. Την αφορμή δίνει η ερώτηση του Σωκράτη για τη φύση του Έρωτα.
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/anthology/literature/browse.html?text_id=315
https://el.wikipedia.org/wiki/Συμπόσιο_(Πλατωνικός_διάλογος)
Kara Walker
https://en.wikipedia.org/wiki/Kara_Walker
«Ο αγιότατος έρως και άλλα τινά»: Σύλληψη, έρευνα, οργάνωση και εκτέλεση: Μαρία Πανούτσου.
[Copyright © Μαρία Σκουλαρίκου-Πανούτσου]
Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού.
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
