Ο Αγιότατος Έρως «την ώρα που έστυβα το γαλάζιο του ουρανού»
23/11/2019
Γράφει η Μαρία Πανούτσου
Σήμερα στον Αγιότατον έχω την χαρά να φιλοξενώ
την ποίηση του Αντώνη Χαριστού
ΚΑΙ Φώτο: art work by Joseph Beuys
Νιώθω αδύναμος να κρατήσω σφιχτά στα χέρια μου,
τα χαλινάρια της ζωής που με οδηγούν σε βέβαιο θάνατο.
Α.Χ
Αντώνης Χαριστός
Η γνώση του παρελθόντος δεν επέρχεται σε θέση οδηγού αλλά σε γνώμονα στοχεύσεων. Θέση οδηγού στο παρόν του δημιουργού αποκτά η γλώσσα, η οποία μεταμορφώνεται σε τέχνη στο επίπεδο κατά το οποίο ο χειρισμός της υποσκελίζει οριστικά την επιφάνεια των πραγμάτων και των διαδραματιζομένων εν κενό χρόνο, ενισχύοντας την θεματική του επεξεργασία με περιεχόμενα παιδευτικά της ηθικής του αναγνώστη.
Α.Χ
(Απόσπασμα από το δοκίμιο Η γλώσσα ως τέχνη και ως τεχνική)
https://surrealistsalonik.wordpress.com/2019/10/30/%ce%b7-%ce%b3%ce%bb%cf%8e%cf%83%cf%83%ce%b1-%cf%89%cf%82-%cf%84%ce%ad%cf%87%ce%bd%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%89%cf%82-%cf%84%ce%b5%cf%87%ce%bd%ce%b9%ce%ba%ce%ae/
Για την αισθητική του δομημένου υπερρεαλισμού (Απόσπασμα)
Εκείνο που επιδρά στον άνθρωπο και του προκαλεί αισθήματα θαυμασμού και συγκίνησης δεν είναι το σύνθετο έργο τέχνης αλλά η πρώτη ύλη αυτού. Η εικόνα, το σχήμα, τα σημεία, έχουν μία φυσική μορφολογία η οποία προκαλεί τη δική της επίδραση χωρίς να εντάσσεται η τελευταία στην τέχνη συνολικά. Στο σημείο αυτό εντοπίζεται η διάκριση ανάμεσα στην εσωτερική και την εξωτερική σχέση του υλικού και της προβολής του ως επεξεργασμένης ύλης. Τα κίνητρα που ωθούν το υποκείμενο να διαισθανθεί κοντά το έργο τέχνης είναι εσωτερικά, της ίδιας πράξης του έργου. Η αντικειμενική όψη των αισθητικών κριτηρίων στηρίζεται σε αυτή την ίδια προβολή κριτηρίων. Δεν πρόκειται για προσωπική έκφραση αλλά για άμεση σύνδεση του εσωτερικού με το εξωτερικό κριτήριο της πράξης που μετασχηματίζει προς μία κατεύθυνση το υλικό.
Α.Χ
Υπερρεαλισμός και αυτονόμηση των ιδεών (Απόσπασμα)
Το θεωρητικό έργο με τίτλο “Υπερρεαλισμός και αυτονόμηση των ιδεών. Για μία νέα κατασκευή της παράδοσης” αποτελεί την ολοκληρωμένη επεξεργασία των θέσεων της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης όπως αυτή αποτυπώθηκε στις διαλέξεις τις οποίες έφερες εις πέρας σε Θεσσαλονίκη, Ξάνθη και Λάρισα. Από την ίδρυση της η Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης έθεσε ως στόχο την επανερμηνεία και επαναξιολόγηση των λογοτεχνικών, ποιητικών και καλλιτεχνικών δεδομένων όπως τα κατέγραψε η ιστορία χωρίς ωστόσο την, εκ των προτέρων, προσκόλληση και αντιγραφή αυτής. Στόχος τέθηκε η κατασκευή ενός νέου λογοτεχνικού μύθου με αφετηρία τους έλληνες υπερρεαλιστές Ανδρέα Εμπειρίκο και Νίκο Εγγονόπουλο. Ενός μύθου στα συστατικά του οποίου θα ισορροπήσουν διαφορετικές κατευθύνσεις έκφρασης και δημιουργίας, ενισχύοντας την αναγκαιότητα της ανθρώπινης έκφρασης μέσα από την οπτική του δομημένου υπερρεαλισμού. Στα πλαίσια αυτά η εν λόγω θεωρητική εργασία επιχειρεί να γεφυρώσει την απόσταση που χωρίζει τον υπερρεαλισμό από τον ρομαντισμό προκειμένου να αναδειχθεί η δυναμική της πνευματικής, αισθητικής και συναισθηματικής έκφρασης στην προοπτική της ελευθερίας άνευ ορίων, άνευ όρων. Αναλύονται οι θέσεις μας για τους έλληνες υπερρεαλιστές, Ανδρέα Εμπειρίκο και Νίκο Εγγονόπουλο, ενώ υπογραμμίζεται η σπουδαιότητα της παρουσίας στα ελληνικά γράμματα του Γ. Θεοτοκά. Τέλος, αναπτύσσεται η αξίωση μας, όχι να μιμηθούμε την κατασκευή της παράδοσης όπως επιχειρήθηκε από τον Γ. Σεφέρη, αλλά με πρότυπο την προσέγγιση επί του στρατηγού Μακρυγιάννη να αναζητηθεί το πεδίο αναφοράς εκείνο που θα “νομιμοποιήσει” στη λογοτεχνική μας παράδοση την δημιουργία μίας νέας κατευθυντήριας αρχής.
Λίγα Λόγια
«Στόχος της ομάδας η κατασκευή ενός νέου λογοτεχνικού μύθου με αφετηρία τους ΈΑφλληνες υπερρεαλιστές Ανδρέα Εμπειρίκο και Νίκο Εγγονόπουλο».
Ποιητής, συγγραφέας, ερευνητής, μια αναγεννησιακή ανήσυχη προσωπικότητα, με γενναιόδωρο άνοιγμα στην καθημερινή πρακτική των ιδεών της ομάδας στην οποία είναι συν-δημιουργός (Υπερρεαλιστική Ομάδα Θεσσαλονίκης) και αν προσθέσω και την εκδοτική καταιγιστική δραστηριότητα και την καλλιτεχνική του δράση, φαίνεται καθαρά η επιθυμία του να αφήσει το στίγμα του όχι μόνο ως καλλιτέχνης και άνθρωπος των γραμμάτων αλλά και ως οδηγός και παρακινητής άλλων ψυχών σε ένα νέο – σύγχρονο, κίνημα, λογοτεχνικό-καλλιτεχνικό. Ο ίδιος λειτουργεί με όλο το βάρος αλλά και την ελαφράδα της πόλης που τον γέννησε, της πόλης με την ιδιαίτερη παράδοση στην πνευματική ζωή: ’’ Η πόλης της Θεσσαλονίκης’’.
Ο Αντώνης Χαριστός, ανήκει στη νέα γενιά δημιουργών. Παράδειγμα προς μίμηση η ενέργεια που καταναλώνει, καθώς και οι προθέσεις του, που έρχονται αντιμέτωπες, με τις αρχές του σουρεαλισμού και της σημερινής κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας και αυτή η σύνθεση που προκύπτει, είναι κάτι που θεωρώ πολύ σημαντικό. Σήμερα ένα πρώτο αφιέρωμα στον Αντώνη Χαριστό.
Μαρία Πανούτσου
Αντώνης Χαριστός
Ποίηση
Ο φόβος της νιότης*
Σφαδάζουσες ορμόνες
κρεμάμενου υφάσματος οδοποιία
κρημνίζονται,
φαλλικής συνδρομής πλευρική τενοντίτιδα
τον ακροτελεύτιο προγόμφιο σκέψης.
Μαδημένες εκλείψεις καθετοποιημένων βρόγχων
στοιβάζονται,
σε νομοθετήματα σιδερόφραχτων προτύπων.
Ακμάζουσα προνύμφη ιδρωμένης αιμόπτυσης
θωρεί, ελεγεία προμετωπίδας υαλικού οξέως.
Κωμωδίας γονυκλισία δομημένου ύψους
χαρτογραφεί σπονδύλους αριθμητικής ωμότητας
να διακορεύσει,
αποτεφρωμένα ομογάλακτα συνειδήσεων.
*Το ποίημα ’’Ο φόβος της νιότης’’ πρωτοπαρουσιάζεται στον Αγιότανον, στο σημερινό αφιέρωμα.
στη μητέρα μου
Αφαιμάξαντο κονδυλοφόροι διχαλωτών οστεοφυλάκιων κοσμογονία
στίλβωσης ακτινωτών φρεατίδα αιμάτινοι ίλιγγοι
δώματα ωριμαζόντων αποσχίσεων σε διασαλεύσασα βάθυνση
οπωρώνες ηβικής συμφύσεως υδρατμοί
σιαλογόνος καύσωνας η αρμόζουσα μητρότης
τεφροδόχος μαθητεία νωχέλειας σεβαστική
ευλάβειας διακείμενο πέτρωμα, νυκτερινής αγκαθωτής προσωπίδας
λήθη/αισθητήρα κρυσταλοειδούς
βατήρα σταγονοειδούς μελωδικότητας
πνευματικό πυροδότη/εκκένωση ωμότης
οινοπνευματώδη απογαλάκτωση στεφανωμένης τέφρας
στην Ερίνα
Γονυκλισία μετρικών σπονδύλων ερημωμένης στάλας
ζωσμένων υαλικών παραθυρόφυλλων
να ράβω αιμοπτύσεις φορτικών ρεβανσισμών
του χελιδονιού φενακισμένα στηθόδεσμα
εξογκωμένη σφήκα σε δοξάρι εγκάθετου υδρατμού
καθώς έλιωνα τον μεθυσμένο παλμό της καρδιάς
σε αφετηρία ωρίμανσης σπαρμένου βηματοδότη
χοληφόρα καλώδια εκκωφαντικών αντιστίξεων
στης παντάνασσας μαστροπείας τη μυρωδάτη βαναυσότητα
μνημονεύω σπάγκους ελικοφόρου αιδοίου
τη γλώσσα ηδονών ρομαντικού πληθωρισμού
διευθύνοντας αλχημείες ειμαρμένης αιμομιξίας
Έμμηνες ρυτίδες
Σταφιδιασμένες οι σταγόνες του ιδρώτα
στάζουν από φιάλη υπερδραστήριας παλάμης
καθώς διαπληκτίζονταν με τη συνηθισμένη αμυχή
φροϋδικής αποκτήνωσης.
Όση ώρα γαζώνω τον πορθμό
του κενού ανάμεσα στην παλίρροια των ποδιών σου
εγκλωβίζω με μυώδεις λέξεις
τα αφρώδη κύματα αιμάτινων δικτύων,
να μην αποκαλύψουν τα συμπλέγματα των πόθων
που καλύπτουν την επιτραπέζια συνάντηση.
Φουσκώνω το στήθος σου
με ρυτίδες γλυκάνισου
να αρωματίσω τη σήψη του εγκεφάλου
τη στιγμή που ψήνονται στα σεντόνια
ανόρεκτες στιγμές
υγροποιημένης βαναυσότητας.
Σιλικόνη στη φόδρα του παντελονιού.
Όλα έγιναν
για μία αδέσποτη τελεία στο χειρόγραφο.
Το λάλημα του Έκτορος
Αγκάλιασα την πυρακτωμένη εξάτμιση της μηχανής
και καθώς έλιωνε η σάρκα μου κι έσταζαν τα αιμοπετάλια
στις, ασφυκτικά γεμάτες, φιάλες με το λευκό κρασί
ενεργοποιήθηκε ο λαμπτήρας ατμοκίνητου οδοστρωτήρα
παρασέρνοντας στο άγγιγμα του,
πλαστικά ρούχα που ξέμειναν κρεμασμένα
στις σιδερένιες βιβλιοθήκες των Ακαδημιών.
Σερνόμουν στις μύτες των ματιών
να αποφύγω το λάλημα του Έκτορα
καθώς ανέβαινε με ζήλο
ξύλινες σκάλες της μακαριότητας
στρέφοντας τα δάκτυλα των ποδιών
στο ύψος της φαντασίας του,
μετρώντας τον πόνο, εγκεφαλικών άκρων, σε λίμπρες οξυγόνου.
Εσωστρεφής ναυτία με ζάλισε
την ώρα που έστυβα το γαλάζιο του ουρανού
να ξεριζώσω, με υγρή διαίσθηση,
το φορτίο των ανθρώπων που συνάντησα
Ξερίζωσα το δάκρυ απτή σάρκα
όπως έσταζε σε απολιθωμένες βιβλιοθήκες
δεκάχρονης νεροποντής
όσο οι δείκτες της ανάσας βάρυναν
σε κιμωλία σπέρματος
καθώς μαστίγωναν της απελπισίας την κάμαρα.
Σε σεντόνια μηχανικής ανατομίας
διέρρηξε της συνεύρεσης την προσβολή
κρεμώντας άνθη μαστών στου σκεύους τη λήψη
τείνοντας δείκτες μεσαίου έλκους
στου έρωτος το απόφθεγμα.
Κανένα σενάριο δραματικής ονείρωξης
δεν λιποθύμησε τόσο βάναυσα
ενώπιον νευρωτικής ανταρσίας.
Τρεις γωνίες λήθης η σάρκα του εγκεφάλου
κι εγώ επέλεξα τoν τέταρτο στίχο της ιστορίας,
να κολυμπήσω στο βλέμμα που με γέννησε.
Σε πετρόχτιστες ρώγες
έσταξα σταγόνες λευκού σύννεφου
λύνοντας με ένα κόμπο
εσώρουχα φαντασίωσης,
όπως καθρεφτίζονταν στη σκέψη.
Στις σελίδες της Ακαδημίας
κατέθεσα βολβούς παραμόρφωσης
θερίζοντας φτέρνες βλεφάρων
καθώς ξεχύνονταν η ηδονή των στιγμών
σε κολόνες προσθίου θαλάμου
-να μαγνητίσω το θόλο της Ίριδας-
Mε γευστικούς γλωσσικούς κάλυκες
στράγγιζα τη φλέβα της νιότης μου
για ένα σου χαμόγελο.
Κι όπως έσταζε η σιλικόνη του σπέρματος
στους νευρώνες του στήθους
συσπάστηκε η αρτηρία καταπίεσης
στης οδικής σήμανσης την απαγόρευση
καθώς ασελγούσα στις σήραγγες της ύλης μου.
Χιλιάδες σαρκοβόρα τμήματα δραπέτευαν
σε επάλληλες γεωμετρίες οδοντοστοιχίας
όση ώρα το σύμπλεγμα της γλώσσας
διαπερνούσε -κοπή λεπίδας- το αιδοίο σου.
Παλέτες ηδονής
κατέγραψαν νότες σπαραγμού
λιώνοντας κεριά απόλαυσης
σε στιλπνές εικόνες πεζοπορίας
ματώνοντας ακροδάχτυλα βλεμμάτων
που δεν σώπασαν στην όψη της επιθυμίας.
Ενάντια στον έρωτα
Τεμάχισα κάθε σου σκέψη με αξίνες αιχμηρής βροχής
καθώς έστρεψες τα μάτια σου
σε καθρέφτη φλεγμονικού πόνου.
Έστυβα τα δάκρυα σε δερμάτινες γάζες
ξεφλουδίζοντας επιθυμίες
που πίεζαν ασφυκτικά τον εγκεφαλικό φλοιό
αναζητώντας σταγόνες ανάσας
σε αχανή ήπειρο ειδώλων.
Τη στιγμή καρατόμησης των πόθων
εγχείρισες τις διαστάσεις βλεφάρων
πάνω στο νεκρό μου σώμα
συνδέοντας καλώδια και βηματοδότες.
Έκτρωση συναισθημάτων
άγγιξε τον ερεθισμένο βολβό της καρδιάς
σκεπάζοντας τον πάροχο ελπίδας
στη ματωμένη βουβωνική χώρα.
Αποσυναρμολόγηση τέλος.
Αντίo
Βιογραφικό
Ο Αντώνης Χαριστός γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το έτος 1988. Είναι Φιλόλογος (απόφοιτος Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ) και Δημοσιογράφος (διετή κύκλο σπουδών με κατεύθυνση «πολιτική σύνταξη, ρεπορτάζ και αρθρογραφία»). Το τελευταίο του μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών αφορά τη «Δημιουργική Γραφή» στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Είναι κάτοχος τίτλων πιστοποίησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενα τη Φιλοσοφία, τη Δικαστική-ψυχιατροδικαστική ψυχολογία, την Ψυχανάλυση, τη Διαπαιδαγώγηση στην παιδική και εφηβική ηλικία, τις Μακροοικονομικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας 2013-2020 κ.α., εξαμηνιαίας και ετήσιας διάρκειας . Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά. Είναι συγγραφέας δύο μυθιστορημάτων, «Τέσσερις ανάσες ελευθερίας» (εκδ Άλλωστε 2016), «Μέρες νηστείας» (εκδ Ρώμη 2018), καθώς και των θεωρητικών έργων «Μανιφέστο Ανθρωπιστικής Τέχνης. Το Αυθόρμητο ενάντια στο Λόγο» (εκδ Ρώμη, 2018), «Υπερρεαλισμός και Αυτονόμηση των ιδεών. Για μία νέα κατασκευή της παράδοσης» (εκδ Ρώμη, 2019). Είναι ιδρυτής της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης. Αρχισυντάκτης του ετήσιου περιοδικού «Κλίβανος» (Επιθεώρηση γραμμάτων και τεχνών). Διευθυντής του μηνιαίου εντύπου πεζογραφίας «Λογοτεχνικά Νέα». Έχει συντάξει τόσο το σενάριο όσο και τη σκηνοθεσία στις ταινίες μικρού μήκους της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Θεσσαλονίκης «Επιθυμώ» και «Πολφός αίματος».
https://surrealistsalonik.wordpress.com/
«ο αγιότατος έρως και άλλα τινά»
Ρapaver rhoeas*
Δυο λόγια
Η ερωτική ποίηση που πραγματεύεται την φυσική κατάσταση που προκύπτει αθέλητα στους ανθρώπους και τους βγάζει για λίγο ή για πολύ, από τον δρόμο που έχουν χαράξει, είναι μια πράξη που έχει όλα τα στοιχεία μιας επανάστασης, μιας προσωπικής επανάστασης, που είναι και η πιο ουσιαστική. Ο έρωτας αφορμή για αλλαγή και αμφισβήτηση συθέμελα του εαυτού μας και των αρχών μας, έρχεται ολόδροσος να μας οδηγήσει σε όχι και τόσο δροσερές και ευχάριστες ψυχικές καταστάσεις. Η ποίηση κατ΄εξοχήν ερωτική, ακόμη και όταν δεν φαίνεται στο πρώτο πλάνο της γραφής, μας ανοίγει ορίζοντες για να έρθουμε πιο κοντά στο ‘πρόσωπο’ του ανθρώπου που δεν είναι εύκολο να προσεγγίσουμε με άλλο τρόπο.
Η επιλογή μου να αναρτώ και να σας παρουσιάζω δική μου αλλά κι άλλων ποιητών που αγαπώ, ερωτική ποίηση, έχει αυτόν το σκοπό, μια βαθύτερη γνωριμία με τον εαυτό μας και με τον συνάνθρωπο μας. Με το πρώτο τίτλο «ο αγιότατος έρως και άλλα τινά» και με τον δεύτερο τίτλο Papaver rhoeas*.
*(Μήκων η ροιάς Η ΡΟΔΙΑΚΗ)
[Copyright©ΜαρίαΣκουλαρίκου-Πανούτσου]
Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
