Ο Αγιότατος Έρως «Χτυπά κι ανοίγω ευλαβικά, όπως έμαθα άλλωστε να κάνω»
14/3/2020
γράφει η Μαρία Πανούτσου
Ο Αγιότατος Έρως σήμερα φιλοξενεί ερωτική ποίηση του Κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου.
Oι επιλογές μου από την ποίηση του Ανδρέα Τιμοθέου, είναι από διαφορικές ποιητικές του συλλογές. Το αφιέρωμα στον Ανδρέα Τιμοθέου θα ολοκληρωθεί με ένα Duets.
Photograph: Sally Mann
…Μην ξαγρυπνάς, με ζαλίζει η πνοή σου
Άσε με να κοιμηθώ ξεχνώντας ότι σε αγάπησα
H μέρα και η νύχτα έγιναν ένα μαζί σου
Mην αναρωτηθείς γιατί πεθαίνω όταν σε αγγίζω
Eίναι εκείνο το ποίημα που δεν λέει να τελειώσει
Aφότου σε γνώρισα…..
Μαρία Πανούτσου
(Απόσπασμα από το Ποίημα στον Αγαπημένο)
Ανδρέας Τιμοθέου
Δέκα παρά μία στιγμές απόκοσμης παρουσίας
Άνοιξα να μυρίσω το χώμα απ’ τη βροχή. Πρώτη σκέψη εσύ, το καντήλι που θα έσβηνε.
Η ζωή είναι τόσο σκληρή, που συνεχίζεται.
Κάθε μέρα είναι μια υποψήφια μέρα να λάβω ένα σου όνειρο.
Αναλογίζομαι τον εγωισμό της θλίψης μου, μα μου λείπει η αφή των ματιών σου.
Τις νύχτες δεν φαίνεται η σκόνη στα πράγματά σου…
Την ώρα του Κυριακάτικου μεσημεριού μου λείπεις απ’ όλες τις ώρες πιο πολύ.
Όσο ξέρω πως με καρτεράς εσύ, δεν φοβάμαι τον θάνατο.
Στη λέξη αγαπημένη το «μου» θα είναι πάντα πλεονασμός…
Σπάω ρόδι, το σκορπώ και ξεφλουδίζω την αγάπη μας.
Τα υπολείμματά του τα ρίχνω στα περιστέρια να έρθουν να σε βρουν
—
Ποίηση, άχραντο μυστήριο
Ώρα πρώτη κι ο θίασος έξω απ’ την πόρτα. Χτυπά κι ανοίγω ευλαβικά, όπως έμαθα άλλωστε να κάνω. Τα βλέμματά μας αντικριστά και απ’ το μυαλό μου περνάς εσύ… Έτσι όπως ξέρεις να με κερδίζεις κάθε φορά, να με παρηγορείς, να με φροντίζεις, να με συντηρείς. Με καταριέσαι πάλι με την ευλογία, δεν αντιστέκομαι, παραδίνομαι ερωτευμένος. Υπόσχεσαι στιγμές απ’ τη χώρα του αχωρήτου και γνέφω θεληματικά. Ολόδικός σου. Στις λέξεις, στους στίχους, στις στροφές. Ποίηση, άχραντο μυστήριο.
Χέρι με χέρι
Εδώ, στον κόσμο αυτό το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένα χαμόγελο κι ένα χέρι ν’ αγγίξει το δικό σου, να σε περπατά να μη λυγίσεις. Είναι το χέρι αυτού που αγαπάς γιατί νοιάζεται για σένα. Πότε έγχρωμο, πότε άχρωμο, πότε γεμάτο φροντίδα και πότε γεμάτο υποχρέωση. Το δικό σου χέρι, σημαδεμένο πάντα στο ίδιο σημείο προδίδει τον πόνο, τον χρόνο που τώρα πια αναζητάς. Έξω απ’ το παράθυρο αντικρίζω τη βιτρίνα του κόσμου. Εκεί τα χέρια των ανθρώπων δεν έχουν χρόνο ν’ αγγίξουν το ένα τ’ άλλο, να ψηλαφίσουν τη ζωή, να μαρτυρήσουν την αγάπη… Εκεί τα χέρια των ανθρώπων δεν έχουν σημάδια μα ούτε και δεσμούς. Είναι τόσο ανεξάρτητα μα και τόσο ξένα. Γυρίζω και πάλι εδώ. Εδώ, που όσους έφερε της ζωής το μονοπάτι έμαθαν καλά πώς είναι να πορεύεσαι χέρι με χέρι.
Αν τύχει…
Την ηλικία μιας γυναίκας την αναγνωρίζεις απ’ την πλάτη. Αν ανταμώσουν τα χέρια σου τα ιερά σημεία θα εκπλαγείς πώς μαρτυρούνται τα σημάδια του χρόνου. Και προς τα κάτω δεξιά της μέσης αν τύχει να πέσουν τα μάτια σου θα δεις δάγκωμα φιδιού, στέκει εκεί, αιώνες τώρα. Αν τύχει ν’ αναγνωρίσεις την πλάτη μιας γυναίκας με ένα φύλλο συκής κάλυψε την ντροπή σου κι έπειτα να καταπιείς ένα μήλο αθόρυβα. Μη φοβηθείς για τον βέβαιο πνιγμό θα ’ναι μονάχα μια στιγμή… Αιώνες τώρα πνίγονται ζωές που υπέμειναν μες στη σιωπή τα φίδια. Καιρός ήταν να μάθεις την αλήθεια. O Αδάμ συνωμότησε με το φίδι, του χάρισε ένα κομμάτι απ’ τη μέση της Εύας και γι’ αντάλλαγμα πήρε ένα μήλο. Η Εύα δεν το κατάπιε ποτέ μα προνόησε με αυτό για τη νέα εποχή. Το μοίρασε στα δυο κι απέκτησε δυο ολοκόκκινα στήθη έτσι έγινε τροφός και μητέρα της ηδονής—
Αν μ’ αγαπάς πολύ
Αν μ’ αγαπάς πολύ, θα έχεις παρατηρήσει τα ασυνήθιστα μεγάλα βλέφαρά μου. Αν μ’αγαπάς πολύ, θα αναγνωρίζεις το γέλιο μου μέσα σε άλλα χιλιάδες. Αν μ’ αγαπάς πολύ, θα νιώθεις τί δηλώνουν τα υγρά μου μάτια. Αν μ’ αγαπάς πολύ, θα σιωπάς όταν βλέπω το ηλιοβασίλεμα. Αν μ’ αγαπάς πολύ, θα ξέρεις πως και τις μέρες που χάνομαι σ’ αγαπώ. Αν μ’αγαπάς πολύ, θα υπομένεις τις ώρες που γράφω ακούγοντας Σοπέν στο σκοτάδι. Αν μ’αγαπάς πολύ, θα ανέχεσαι τις φωτογραφίες σου δίπλα στα πορτρέτα της Κάλλας. Μα κάτεχε πως, αν σ’ αγαπώ πολύ, θα είναι εντάξει, κι αν τίποτα απ’ αυτά δεν κάνει.
Αγαπημένη
Πήρα το λουλούδι της άνοιξης κι έφτιαξα τον επιτάφιό μου. Δεν ήθελα να σε βάλω μέσα του μα δε μπορούσα να μη σε στολίσω με χρώματα κι αρώματα. Αυτό έχω να θυμάμαι από σένα τη στολισμένη σου ψυχή, το γλυκό σου πρόσωπο, τα καθαρά σου χέρια. Φοβόσουν να κλείσεις τα μάτια και σ’ έπαιρνε ο ύπνος το ξημέρωμα. Μου ήταν αρκετό να βλέπω το στήθος σου να δηλώνει ζωή, τα χείλη σου να μου ζητάνε νερό. Μυστική η σιωπή ανάμεσά μας. Δεν είχαμε άλλα να μοιραστούμε, μονάχα βλέμματα. Μέχρι που εγώ, μόνος πια… θα σου ’κλεινα τα μάτια. Αγαπημένη.
Μαρτυρώντας την ψευδαίσθηση
Έψαχνα ένα κομμάτι της ψυχής σου. Περνούσαν οι εικόνες μας από μπροστά μου πιασμένες χέρι-χέρι, μου θύμιζαν την αγάπη μας. Ήμουν αλλού, πατούσα σ’ άλλη γη κι όμως μ’ ακολουθούσες παντού στα όνειρά μου, στις μέρες μου, στις μυρωδιές. Έψαχνα να βρω κάτι για σένα, δεν ήθελα να πιστέψω πως δε θα ριχνόμουν στην αγκαλιά σου σαν έφτανα ξανά στην αυλή σου. Να με καλωσορίσεις, να μου πεις πως μ’ αγαπάς, να μου ψιθυρίσεις πως σου έλειψα. Πήρα για ’σένα κάτι όμορφο μα δε θα ‘σουν εκεί να το δεχθείς, να δακρύσεις από αγάπη, να σε δω να το στολίσεις στα όμορφά σου χέρια και να μου πεις ευχαριστώ. Είχα φτάσει με την ψευδαίσθηση. Ήρθα μα δεν ήσουν εκεί. Δάκρυσα ξανά μόνος.
Μακριά σου Βράδυ Αυγούστου μα εσύ δεν είσαι εδώ.
Είχα κηδεύσει τη ζωή μου λίγες μέρες πριν μαζί σου αγαπημένη. Τώρα ο χρόνος ατέλειωτος, τα βλέμματά μας παντού, οι σκέψεις μας ποίηση που πέφτει στο χώμα κι ανθίζει με την άνοιξη. Σε ζητούν τα χέρια μου να σ’ αγγίξουν, να σ’ αγαπήσουν ξανά, να μη σου κλείσουν δεύτερη φορά τα μάτια. Μα εσύ φως της ζωή μου ατελεύτητο μονάχα για λίγο μες στο σκοτάδι έρχεσαι και φεύγεις και γω μόνος χαϊδεύω κάθε τι δικό σου, μυρίζομαι τα πράγματά σου. Ψάχνω να σε βρω παντού μα τίποτα δεν είναι ίδιο. Όλα άλλαξαν… οι μέρες μας, οι στιγμές μας. Πενθώ αυτές που ήταν να ’ρθουν και θα μας έβρισκαν μαζί. Πενθώ γι’ αυτές που έμελλε να ζω αδειανός από αγάπη.
Νυχτερινή διαδρομή
Αιμορραγούν οι μέρες μακριά σου και γω μες στης ζωής μου το δίπολο προχωρώ. Αυτό της ζωής και του θανάτου, αυτό του έρωτα και της απόγνωσης. Θύμησή μου το χαμόγελό σου, καθρέφτισμά του τα φρεσκοποτισμένα μου μάτια… Φοβάμαι μάτια μου τον αντίλαλο της σιωπής, την αδειανή σκέψη, το ξεφτισμένο συναίσθημα. Φοβάμαι μην έρθουν μέρες που δε θα ματώνω πια για σένα.
Όσα δεν είπαμε
Ξεπλένω το φλιτζανάκι του καφέ και καθαρίζω επίμονα το κόκκινο κραγιόν, καθώς τη θυμάμαι. Αλήθεια, δεν της είπα ποτέ πως είναι όμορφη. Στη μνήμη χαραγμένη προστάτιδα ανυπεράσπιστων χρόνων. Μια μυρωδιά από τσιγάρο με πρωινό μακιγιάζ. Έντονο μοβ στο σπίτι και στα πράγματα και το πάτωμα πάντα να γυαλίζει, να αντανακλά τα χρόνια της που περνούσαν ερήμην της προσδοκώντας. Μια αφέλεια αναγκαία επιβίωσης να μην την απελπίζει που πλήγωνε τον χρόνο, άφηνε βέβαια εκ των υστέρων τα σημάδια της. Μια γεύση από φιλί λίγο πριν τον ύπνο να ησυχάζει τους εφιάλτες της μέρας και άρωμα μέντας τα κρύα βράδια του χειμώνα. Γέλιο μέχρι δακρύων και δάκρυα σκορπισμένα σε ψεύτικα χαμόγελα, σαν τις σκέψεις μου σκόρπιες κι αυτές. Άλλωστε παιδί της είμαι.
Βιογραφικό
Ο Αντρέας Τιμοθέου γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1990. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου, υπότροφος του κληροδοτήματος Γεωργίου και Μαρίας Τυρίμου. Παράλληλα με τις προπτυχιακές του σπουδές, υπήρξε μέλος της Φιλοσοφικής Εταιρείας Κύπρου. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Διδακτική του Γλωσσικού μαθήματος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών Κύπρου. Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές και μία συλλογή διηγημάτων. Ποιήματα και διηγήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γερμανικά, σέρβικα, σλοβένικα, κινέζικα και δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά («Cadences», «Poetix», «Δευθ», «Άνευ», «Διόραμα», «Ελληνική Ώρα» κ.α.) και ανθολογίες. Συμμετείχε σε διεθνή λογοτεχνικά φεστιβάλ και βιβλία του έχουν παρουσιαστεί σε όλες τις πόλεις της Κύπρου και στο εξωτερικό. Το 2014 εκπροσώπησε την Κύπρο, με διήγημά του, στη δράση Flash Europa 28 της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κίνα, σε συνεργασία με τον λογοτεχνικό οργανισμό Bookworm. Αποτελεί μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, μέλος του ΠΕΝ Κύπρου και του Πολιτιστικού Ομίλου Λάρνακας «Άρτιον». Είναι πρόεδρος της Πολιτιστικής Κίνησης Λάρνακας «Φίλοι της Λογοτεχνίας και του Πολιτισμού» καθώς και της Επιτροπής Πολιτισμού του Ινστιτούτου Νέων Επιστημόνων Κύπρου. Από τις θέσεις αυτές διοργάνωσε και συντόνισε δεκάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις και τιμητικά αφιερώματα για ανθρώπους της Τέχνης και των Γραμμάτων.
Διακρίσεις:
Α΄έπαινο, από την International Art Society&Academy σε διεθνή διαγωνισμό ποίησης, 2010
Α΄ βραβείο στον 26 ο διαγωνισμό λόγου και τέχνης «Σικελιανά», 2010
Α΄ βραβείο στον 4 ο Διεθνή Λογοτεχνικό Διαγωνισμό του Ελληνικού Πολιτιστικού Ομίλου Κυπρίων Ελλάδος, για την ποιητική του συλλογή «Για μια στιγμή και μια αιωνιότητα», 2011
Βραβείο εις μνήμη της εκπαιδευτικού Πόπης Παπαχριστοφόρου-Κυριακοπούλου από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, 2012
Έπαινος για ποίημά του από την Ομάδα Φίλων Ελληνικού Πολιτισμού Στουτγάρδης, 2012
Βραβείο Ανδρέα Καραγιάν εις μνήμη Καρμέλας Καραγιάν από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, για την πολιτιστική του προσφορά, 2013
Α΄ βραβείο στον 30 ο διαγωνισμό λόγου και τέχνης «Σικελιανά», για την ποιητική του συλλογή «Τα Άνθη του Φωτός», 2014
Έπαινος για ποίημά του από τον Δ΄ Πανελλήνιο Ποιητικό Διαγωνισμό «Καισάριος Δαπόντες», 2015
Έπαινος για διήγημά του στον 31 ο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό του Πολιτιστικού Αθλητικού Οργανισμού του Δήμου Αγίου Νικολάου, 2015
Έπαινος στον 34 ο Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, 2016
Βραβείο από την Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου σε δικοινοτικό διαγωνισμό, για την ανέκδοτη ποιητική συλλογή του «Πλανόδιος στα σύνορα της Εδέμ», 2016
Έπαινος για το θεατρικό του έργο «Ο μονόλογος της Αριάδνης», από την Ένωση Θεατρικών Συγγραφέων Κύπρου, 2017
Εργογραφία:
Για μια στιγμή και μια αιωνιότητα (Αναζητήσεις, 2011)
Όλα αυτά που θα ’θελα να ξέρεις (Αρμίδα, 2013)
Τα Άνθη του Φωτός (Αρμίδα, 2014)
Ιστορίες με Δαντέλα (Παράκεντρο, 2015)
Οι μέρες του Αυγούστου (Βιβλιεκδοτική, 2015)
Ποιήματα (Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου, 2016)
Πλανόδιος στα Σύνορα της Εδέμ από τις εκδόσεις Παράκεντρο 2019
=====
http://sallymann.com
https://en.wikipedia.org/wiki/Sally_Mann
«Ο αγιότατος έρως και άλλα τινά»
Ρapaver rhoea
Η ερωτική ποίηση που πραγματεύεται την φυσική κατάσταση που προκύπτει αθέλητα στους ανθρώπους και τους βγάζει για λίγο ή για πολύ, από τον δρόμο που έχουν χαράξει, είναι μια πράξη που έχει όλα τα στοιχεία μιας επανάστασης, μιας προσωπικής επανάστασης, που είναι και η πιο ουσιαστική. Ο έρωτας αφορμή για αλλαγή και αμφισβήτηση συθέμελα του εαυτού μας και των αρχών μας, έρχεται ολόδροσος να μας οδηγήσει σε όχι και τόσο δροσερές και ευχάριστες ψυχικές καταστάσεις. Η ποίηση κατ’ εξοχήν ερωτική, ακόμη και όταν δεν φαίνεται στο πρώτο πλάνο της γραφής, μας ανοίγει ορίζοντες για να έρθουμε πιο κοντά στο ‘πρόσωπο’ του ανθρώπου που δεν είναι εύκολο να προσεγγίσουμε με άλλο τρόπο.
«Ο Αγιότατος Έρως και άλλα τινά»: Σύλληψη, έρευνα, οργάνωση και εκτέλεση:
Μαρία Πανούτσου.
[Copyright © Μαρία Σκουλαρίκου-Πανούτσου]
Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
