Duets «Όταν ο σκοπός της ζωής μας απομακρύνεται λεύτερος…»
γράφει η Μαρία Πανούτσου
21/03/2019
Duets
Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο
Η συνύπαρξη δυο ανθρώπων είναι δύσκολη. Ίσως η συνύπαρξη στο παιχνίδι, να γίνεται ευκολότερη. Η ιδέα των Duets ‘Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο’ μου γεννήθηκε όταν μια μέρα, σε ένα σχέδιο φίλου, θέλησα να ‘απαντήσω’ με ένα ποίημα και έτσι άρχισα να βλέπω σχέδια, φωτογραφίες, και μικρά κείμενα ως αφορμή, ως μια ηχώ, μιας σκέψη, μιας αίσθηση, του ‘άλλου’ ένα παιχνίδι σχέσης, με όσο γίνεται περισσότερη αθωότητα.
Μια αθωότητα που κουβαλά την πονηριά του παιχνιδιού. Επιθυμητή συνύπαρξη στα Duets με υλικό που δημιουργείται ακριβώς για την συνεργασία αυτή.
Τα κείμενα που θα παρουσιάζονται και το υλικό, επιδιώκουμε το μεγαλύτερο μέρος να είναι πρωτοεμφανιζόμενο, μια και το παιχνίδι ζητά ακριβώς, μια άμεση και στο παρόν δημιουργία και συνεργασία, δύο ανθρώπων.
Σήμερα στα Duets
Σταμάτης Πολενάκης, ποίηση
Μαρία Πανούτσου, ποίηση
Τα ποιήματα γράφτηκαν για την συνύπαρξη στα Duets
Λίγα λόγια
Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία εξ ημισείας στον Σταμάτη Πολενάκη για το έργο του με τίτλο Τα τριαντάφυλλα της Μερσέδες (εκδ. Μικρή Άρκτος) και στη Χλόη Κουτσουμπέλη για το έργο της με τίτλο “Οι ομοτράπεζοι της άλλης γης” (εκδ. Γαβριηλίδης).
Τον Σταμάτη τον γνώρισα στο νησί της οικογένειας του στην Σίφνο. Οικογενειακή φίλη εγώ, περνούσαμε κάποια καλοκαίρια στο νησί, με τον πατέρα του τον Λέανδρο Πολενάκη τον συγγραφέα και θεατρικό κριτικό και φίλους. Μια όμορφη παρέα από ανθρώπους του θεάτρου, της ποίησης, της φιλοσοφίας, της γραφής, των εικαστικών. Ανέμελα καλοκαίρια με συζητήσεις ερεθιστικές και έντονες και καλό Σιφνέικο φαγητό και κρασί. Εποχές που μας έδωσαν δύναμη να αντέξουμε τις σημερινές ακόμη αγεωγράφητες εποχές.
Ο Σταμάτης ήταν φίλος του γιού μου κι εγώ φίλη του πατέρα του και της οικογένειας. Γίναμε φίλοι με τον Σταμάτη με μεγάλη φυσικότητα και η κάποια διαφορά ηλικίας δεν μέτρησε ποτέ σε μας. Ούτε η βράβευσή του φέτος, δεν άλλαξε την μεταξύ μας σχέση. Βαθιά εκτίμηση για όσα μοιραζόμαστε και έχουμε μοιραστεί. Συζητήσεις, συνεργασίες, εξομολογήσεις, ράθυμες αστείες διαθέσεις. Στο κείμενο αυτό θέλω περισσότερο να εκφράσω την εκτίμηση μου στο πρόσωπό του, γιατί ως ποιητής ήδη έχει αναγνωριστεί, αν και τόσο νέος. Εγώ θα προσθέσω μόνο την ανθρώπινη του πλευρά. Ο Σταμάτης είναι ένας ευγενής, ένας ιππότης μιας άλλης εποχής, για κάθε φίλο και κάθε δικό του άνθρωπο. Σήμερα ένα παιχνίδι μεταξύ μας, με στίχους. Τον ευχαριστώ για την συμμετοχή του στα Duets. Η φιλία μας είναι εδραιωμένη στην θάλασσα του Αιγαίου. Και η ποίηση απογειώνει.
Στο σκίτσο, ο Σταμάτης Πολενάκης ο Έλληνας σκιτσογράφος και αυτοδίδακτος animator, 1908-1997 ,παππούς του ποιητή Σταμάτη Πολενάκη 1970 που τόσο του μοιάζει.
Ο Σταμάτης Duets στην Μαρία
Όταν ο σκοπός της ζωής μας απομακρύνεται λεύτερος προς το άπειρο κι εμείς μαγεμένοι από τις ομορφιές της φύσης παραδινόμαστε σ`αυτές γερασμένοι πια μαζεύουμε μαραμένα τριαντάφυλλα και δεν μετανιώνουμε για το χαμένο παράδεισο που για τίμημα τη ζωή μας ζητούσε
Μαρία
Μια μέρα θα δούμε το ρόδο, το αιώνιο ρόδο ν`ανθίζει ξανά.
Είδαμε με τα τυφλά μας μάτια το ρόδο του αφανισμού και της τέφρας,
είδαμε το αιώνιο ρόδο ν`ανθίζει φλεγόμενο.
– Το ρόδο είναι χωρίς γιατί, ανθίζει επειδή ανθίζει- είπε ο Άγγελος Σιλέσιος.
Σταμάτης
θα μείνω και λυπηρά θα καταγράψω σε χαρτί κλινικής
τους λόγους του θανάτου που κτύπησαν
τόσο σιωπηλά
τον φίλο και αδελφό που έπαιζε φλογέρα στην αυλή μου
τώρα εκείνος δεν υπάρχει πια
αν και φλογέρες στον κόσμο πολλές
Μαρία
Οι φλογέρες- οι ουράνιες φλογέρες που ακούγονται καθώς άγγελοι κατεβαίνουν ανάμεσά μας.
Άγγελοι που ευλογείτε τους καρπούς και το χώμα ποτέ μην μας εγκαταλείψετε, όλοι εσείς
οι τυφλοί άγγελοι της βαθύτατης θλίψης μαζί με την απέραντη συμπόνια σας
που αγκαλιάζει όλα τα πλάσματα.
Σταμάτης
Η Μαρία Duets στον Σταμάτη
Χρησμός
Σκοτεινό θα είναι το αύριο και από το δίχτυ της μοίρας τίποτα δεν ξεφεύγει
ούτε καν οι Θεοί
Σας το λέει το χέρι που γράφει αυτό το ποίημα
σας το λέω εγώ με τα τυφλά μου μάτια
και η Κασσάνδρα με προφητείες ακατανόητες:
– δέκα χρόνια πέρασαν από τότε- ας σκορπίσει για πάντα ο άνεμος
την τέφρα του Αίγισθου και της Κλυταιμνήστρας.
Σταμάτης
Περπατώντας στο δακτύλιο του Κρόνου
Ο Κρόνος πίστευσε τα άλογα
πού του ψιθύρισε ο Γύφτος
και το κρασί χύνει
και την καρέκλα τραβά ν’ αφήσει χώρο.
Δεν ήταν της χρονιάς αυτής η γεύση και ο μούστος
και το σταφύλι ζουπήχτηκε κάτω από το πέλμα του παιδιού
Ποιά χρονιά ήτανε, ποιά χρονιά!
Οι ρόδες δεν γυρίζανε, το κάρο δεν σταμάτησε κι αυτές
στριγκιές βιαζόντουσαν.
Απλωμένο πανί σκέπασε το σπίτι
Πάλι πίσω θα γυρίσει ο δείκτης και θα μας βρει όλους στην
αυλή και το γύφτο στο κέντρο.
Μαρία
Και τελικά βρίσκονταν όλοι μπροστά μου περιμένοντάς με.
Εγώ θα μπορούσα βέβαια να καθυστερήσω, να αλλάξω πο-
ρεία ή να προσπαθήσω να σβήσω τα ίχνη που άφηνε στο
χιόνι το πέρασμά μου (αλλά δεν υπήρχε παρά μόνον ένας
δρόμος και τον πήρα ως το τέλος) πριν ακόμα γεννηθώ,
πολλά χρόνια πριν, ήξεραν ήδη το σημείο από το οποίο
επρόκειτο να περάσω.
Σταμάτης
Γεννήθηκα το 1928 την ιδία ημερομηνία γέννησης της μάνας μου.
Πάνω σε βουνά από ξεριζωμένες ελιές έτσι
έμοιαζε το μωρουδιάστικο κρεβάτι μου.
‘Επειτα με έκρυψαν μέσα στις κούκλες και τα σεντούκια
κομμάτια του σώματος μου βρήκα πολύ αργότερα
σε κάτι χαρτιά ξεθωριασμένα.
Και πριν λαλήσει ο πετεινός να’σου κι εγώ
να γαργαλάω τους άλλους με τα λόγια και με βλέμματα
κι’ ας έσερνα μέσα μου όλους τους προγόνους μου.
Εκείνη χάραξε τα βήματα μου
και εγώ νόμισα ότι ήμουν ελεύθερη
να επιλέξω τον χαμό μου
να επιλέξω τα βήματα μου
Μαρία
Βιογραφικά
Ο Σταμάτης Λ. Πολενάκης (εγγονός του Σιφνιού γελοιογράφου Σταμάτη Πολενάκη και γιος του Λέανδρου Πολενάκη), γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Σπούδασε στο τμήμα Ισπανικής Λογοτεχνίας του Universidad Complutense της Μαδρίτης. Είναι ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές συλλογές “Το χέρι του χρόνου” (Ομβρος, 2002), “Τα γαλάζια άλογα του Φραντς Μαρκ” (Οδός Πανός, 2006), “Νοτρ Νταμ” (Οδός Πανός, 2008), “Τα σκαλοπάτια της Οδησσού” (Μικρή Άρκτος, 2012), “Η ένδοξη πέτρα” (Μικρή Άρκτος, 2014), “Τα τριαντάφυλλα της Μερσέδες” (Μικρή Άρκτος, 2016), που τιμήθηκε με το βραβείο ποίησης του περιοδικού “Αναγνώστης” το 2017. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά (“Το δέντρο”, “(δε)κατα”, “Ποιητική”, “Poetry Review”) και ανθολογίες (“Cross-Section”, “Austerity Measures”, κ.ά.). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά από τον Γιάννη Γκούμα και κυρίως από τον Richard Pierce, στα ισπανικά, στα ιταλικά και στα γερμανικά. Έχει μεταφράσει από τα ισπανικά τα θεατρικά έργα “Chat” (σε ομαδική μετάφραση) και “Η τρυφερή σου μολότωφ” του Γκουστάβο Όττ (Εκδόσεις Λαγουδέρα, 2008). Είναι συγγραφέας του μονολόγου “Το τελευταίο όνειρο της Έμιλυ Ντίκινσον”, που παρουσιάστηκε το 2007 στο πλαίσιο του Θεατρικού Αναλογίου (διοργάνωση: ΙΤΙ UNESCO) (ερμηνεία: Ιωάννα Τσιριγκούλη, σκηνοθεσία: Έφη Θεοδώρου) και το 2008 (ερμηνεία: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, σκηνοθεσία: Σωτήρης Καραμεσίνης) στο Φεστιβάλ Ελληνικού Έργου HSBC. Το Δεκέμβριο του 2010 το έργο μεταδόθηκε από το Radio Romania Cultural στη Ρουμανία, σε ερμηνεία της Valeria Seciu, ενώ το Σεπτέμβριο του 2011 εκπροσώπησε τη Ρουμανία στο 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Ραδιοφώνου και Τηλεόρασης Prix Italia, στο Τορίνο. “Το τελευταίο όνειρο της Έμιλυ Ντίκινσον” έχει μεταφραστεί στα αγγλικά από τον Richard Pierce, στα γαλλικά από την Μυρτώ Γόντικα και στα ρουμανικά από την Cezaria Udrescu. Τον Μάιο του 2012 παρουσιάστηκε στα αγγλικά στο θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, σε σκηνοθεσία Αθηνάς Στούρνα και ερμηνεία της ηθοποιού Monica McShane. Το έργο “Ψαρόσουπα” παρουσιάστηκε το 2009 στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου στο πλαίσιο των “Αναγνώσεων” (σκηνοθεσία: Ελένη Γεωργοπούλου), με τους ηθοποιούς Μάνο Βακούση, Δημήτρη Πιατά, Αιμιλία Βάλβη και Μαρία Τσιμά. Η “Ψαρόσουπα” έχει μεταφραστεί στα γαλλικά από την Jacqueline Razgonnikoff. Το 2010 ο Θίασος Ωκύπους ανέβασε το θεατρικό του έργο “Βερολίνο” στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης στο Ναύπλιο και στο Θέατρο Φούρνος στην Αθήνα (ερμηνεία: Ιλιάνα Παζαρζή, Δημήτρης Καραμπέτσης, σκηνοθεσία: Αθηνά Στούρνα). Το “Βερολίνο” έχει μεταφραστεί στα Γαλλικά από την Jacqueline Razgonnikoff. Τον Ιούλιο του 2009 προσκλήθηκε ως υπότροφος στο Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών της Βαλτικής, στο νησί Γκότλαντ της Σουηδίας. Το Σεπτέμβριο του 2009 συμμετείχε στην συνάντηση θεατρικών συγγραφέων “Dramaticulas” στο Μπουένος Άιρες με την ανάγνωση του έργου “Βερολίνο” στα ισπανικά. Επίσης, ποιήματά του διαβάστηκαν στη Σάλτα (Β. Αργεντινή) στο Casa de Hernandez- Museo de la Ciudad. Το έργο του “Χειμωνιάτικο ταξίδι” παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2016 στο Θέατρο Τέχνης, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ “Αναλόγιο” (ερμηνεία: Νίκος Αναστασόπουλος, Ιλιάνα Παζαρζή, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, σκηνοθεσία: Αθηνά Στούρνα). Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Ιστοσελίδες
http://pierrekosmidis.blogspot.com/2016/03/1942.html
https://www.enetpress.gr/το-μεγάλο-κρατικό-βραβείο-γραμμάτων-σ/
Στον Ζυγό και οι δύο ή ένα παιχνίδι για δύο: Σύλληψη, έρευνα, οργάνωση και εκτέλεση: Μαρία Πανούτσου.
Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού.
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
