Αγιότατος έρως « πίσω στα πεπραγμένα ω! .. τα πεπραγμένα »
Γράφει η Μαρία Πανούτσου
12/12/2020
La mort est la fin
d’un amour profond
Ποίηση. Μαρία Πανούτσου
Εικόνα. Νίκος Σκλαβενίτης
Αυτός ο Μέγας
Αυτός ο μέγας /
στον ίσκιο των αγαλμάτων μαζί μου /
τον έπεισα/
και δάκρυσε /
έστω και μια φορά/
–
Της αποδοχής το άσμα
La mort est la fin
d’un amour profond
Ίσκιους/ ω… εσείς/
επισκέπτες της νύχτας/στις μνήμες των ανθρώπων/
μέρα/τους αποδιώχνομε το χέρι/
σούρουπο/με το δόρυ της μιας όλβιας χώρας/
ψηλαφώ τα μελλούμενα /κοιτώντας τα χέρια μου/
φλέβες /που τελευταία διογκώνονται/
ως νεοσσοί υγρών βουνών/
πίσω στα πεπραγμένα
ω.. τα πεπραγμένα
με σκεπτικισμό
και γοερούς παλμούς/
γυρνώ στην νοσταλγία /
για κάτι απροσδιόριστο/
μια καρδιά που είναι να σπάσει/
ας σπάσει στο στέρνο σου/
ω… μέγα/
κοιτώ γύρω για ρίζες/
ψάχνω να βρω/
τις λέξεις/
λέξεις καρφιά/
ματιά / ματιά / που διαπερνά
και στρώνει την υποταγή/
σαν ένα πέπλο
από ψιθύρους γοερούς/
θα βυθίσω στο χώμα/
νύχια και γλώσσα/
αφήνοντας οσμή να με διαχέει/
σιωπηλά στην αιωνιότητα/
ένας άλλος Οδυσσέας/ που η μνήμη του/ ταξιδεύει
μέχρι εκεί που δεν φτάνει ζωντανή κόρη ματιού/
έτσι θα βυθιστώ/ σε συλλογισμό /πριν ολόκορμη με πάρει/ η οργή/
που έρχεται από εκείνη την στιγμή/που ο ουρανός ήταν μαύρος/
λήθη μιας γαλάζιας επιφάνειας/
ας αλυχτήσω σαν τους λύκους των παιδικών μου φόβων/
οι τωρινοί εραστές των ονείρων μου/πόσο τους μοιάζουν/
αχ αϊτέ/ με άφησες σε μια ανυχτωσιά χωρίς απάγκιο /
κάτι σαν ένα δένδρο ξεριζωμένο και πεταμένο στο πλάι/
έτοιμο για κοπή για λεηλασία/
λιποθύμησα στα χέρια σου θάνατε θυμήσου/
και εσύ/ Αυτός ο Μέγας/ όπως σε ονομάζω/
με άγγιξες απαλά στο μάγουλο και ψιθύρισες
με την μοναδική φωνή σου/
ερασιθάνατη εσύ/ μη αμφιταλαντεύεσαι/
και τότε με άφησες να πέσω στο χώμα/ μ’ ένα γδούπο/
σ ‘ ένα χώμα καφέ πιτσιλισμένο με σπόρους/
που τρέφουν ζώα κι’ ανθρώπους/
με κρατούσες με μάτια κλειστά χωρίς βία/
μα με μια μελωδία/ αχόρταγη απ’ την καρδιά σου/
πιέζοντας τις αρτηρίες/ και γλίτωσα/
εκεί με άφησες απαλά με ένα σημείωμα/
γραμμένο από το αίμα σου /που μύριζε σκουριά και λιβάνι
και αναρωτήθηκα μα είναι ζωντανός ο θάνατος/
έχει καρδιά έχει και φλέβες σαν τις δικές μου/
καθώς διάβαζα με δυσκολία το γραμμένο στίχο/
μιας μοναχικής καρδιάς που λιποψυχά σε κάθε απώλεια/
και θυμάται τότε που ήταν ένας άγγελος/
και πετούσε πάνω από βουνά και θάλασσες /
πάνω από λίμνες και πεδιάδες/
και από το στόμα του έβγαιναν μόνο νότες/
ήχοι από ένα κόσμο που μόλις είχε γεννηθεί/
και με ρωτούσε αν ήθελα να ακολουθήσω/
να γίνω και εγώ θάνατος/ να παίρνω ψυχές/
συνέχιζε στο γράμμα/
να λέει τι με περιμένει από τότε που γεννήθηκα/
με βάφτισαν μόλις γεννήθηκα/
γιατί κάτι έδειχνε πως πέθαινα από κάτι ξαφνικό/
και πάλι στα 13 μου χρόνια όταν μια μέρα με πυρετό
και ενώ κοντά μου ήταν οι γονείς/
τους κοιτούσα και ένοιωθα στο στόμα μου χώμα / χώμα σας λέω
χωμάτινο χώμα/ και μόνο χώμα/
ξερό και πικραμένο και ξεροκατάπινα χωρίς να καταλαβαίνω/
τότε πάλι με θέλησε κοντά του/ αυτός ο μέγας/
διάβαζα το γράμμα και δεν ήξερα πιο πολλά από πριν
μόνο έτρεξα να μιλήσω σ’ έναν άνθρωπο σε οποιονδήποτε σε έναν άνθρωπο
ακόμη με ανάσα/ εκπνοή και εισπνοή στα πλευρά του/
να πω κάτι απλό όπως καλή μέρα σας/ τι κάνετε/ ο καιρός είναι καλός σήμερα/ αλλά είπανε πως αύριο θα ψυχράνει/ θέλετε να καθίσουμε να πιούμε κάτι να πούμε κάτι/και ονειρευόμουν την στιγμή αυτής της απλής επαφής/ το έσω μου μίλησε και είπε/ και με ρώτησε για τα πουλιά/ τα νησιά/ τις πόλεις και τα ακρωτήρια/ τις λεμονιές και τα μπαλκόνια/ τους λόφους και τις ακρογιαλιές/ τα σιντριβάνια τα τριχωτά στήθια/ τα υγρά χείλη/ τα μαλλιά στον άνεμο/
ημέρεψα με τόσες ερωτήσεις/ και άρχισα να τις μετρώ /ένα εκατομμύριο και ένα/ και δυο/ και τρία και/ τέσσερα και πέντε/ και έξι και επτά/
και τότε σταμάτησα και σκέφτηκα τα κομμάτια μάρμαρο που είχα μαζέψει από την λόφο της Ακρόπολης /κάποιο καλοκαίρι
που είχα ξεχάσει ότι μια μέρα θα πρέπει να επιστρέψω/ εκεί από όπου είχα έρθει / τότε ακόμη δεν τον γνώριζα Αυτόν τον Μέγα / και δεν ήξερα την δύναμη του αλλά ούτε και την δική μου/ δεν ήξερα πόσο δεμένη ήμουν με όλα όσα άρχισαν να με ακουμπούν / το μυαλό / την καρδία/ και το κορμί/
πόσο τα μάζευα με στοργή /εγώ η άλλη /αυτή / που τώρα μόλις αρχίζω να ακροαγγίζω/ με πίστη και πάθος/ και εσύ Ω! Μέγα κόψε με κομμάτια/ σάρκινη παντιέρα στις Κυκλάδες το κορμί μου/
μην μου κόψεις τις ρίζες μόνο/
αυτές που ρίζωσαν μέσα μου από την ιστορία της μάνας και του πατέρα/
από τους μύθους της οικογένειας/
από τους μύθους αυτού του τόπου-
μια στάλα γη είναι η γης μου –
μην μου την πατάτε –
αφήστε τις μνήμες να είναι η καταγωγή αυτής της θαλασσόπυκνης εστίας/
να είναι η παραγωγή των αιώνων/
μην την αφήσετε να την πνίξει ο όλεθρος/
διαβολικά μυαλά του ανθρώπου εσείς/ altermioego/
εσύ Μεγάλε δικέ μου φίλε / Αυτός/ όπως σε ονομάζω/
που με την σύλληψη μου ήσουν εκεί να φέγγεις την δημιουργία των κυττάρων μου/
σε ένα ανυποψίαστο θαύμα να χαμογελάς με νόημα/ αγαπημένε φίλε σύντροφε/
γύρισε πίσω την ιστορία για μένα μόνο /Δωροθέα ονόμασε με και πάρε με μετά/μόνο τις ρίζες φύλαξε αυτού του τόπου /του τόπου μου/ δεν έχω να σου προσφέρω αντίδοτο στον δικό σου πόνο/ που αρχίζω να τον αισθάνομαι/ πάρε ένα κομμάτι μάρμαρο που μάζεψα μηχανικά κάποιο ζεστό μεσημέρι στης Ακρόπολης τα μέρη/ξεδίψασε μ’ αυτό/
ή με/ το θανατερό υγρό/ αυτό που χύνεις σταλαγματιά σταλαγματιά/τον πόθο για φευγιό /στα μάτια των έτοιμων από καιρό/ και μένα/ σύρε με μέχρι το τέλος με το ήχο από τους θρήνους των κατατρεγμένων/ και το τραγούδι των παιδιών/ όταν πλατσουρίζουν σε νερά μαγικά/ και φαντάζονται την ζωή να κυλά με χορούς και φτερωτά γεμάτα χρώματα
εμένα περίμενες να σου πω / πώς να φευγατίζεις τους ανθρώπους; / αχ! εσύ /αγαπημένε/ δεν έχεις μάθει τίποτα από τόσους θανάτους/ μου βούλωσες το στόμα από την αλήθεια/ με ξένεψες από την αγάπη/ αρχίζω και σε καταλαβαίνω/ καταλαβαίνω τι θέλεις να μου πεις/ καταλαβαίνω/ τις λίγες φευγαλέες στιγμές/ που ήσουν ηρωικά επίγειος και όλα ξεκινούσαν από το μηδέν/nθα σου αφιερώσω ότι αφιέρωσα στην ζωή / το ίδιο και σε σένα/μια αγκαλιά/
χωρίς καν λογισμό/ εκεί που όλα ετοιμάζονται να ρίψουν τις κραυγές τους/
ιαχή μια παροδικής ευτυχίας/
να που προβάλει ανίκητος ο έξω από δω/
με την παρέα του/ας γίνουν όλα όπως πρέπει να γίνουν/
αφού μόνο να βλέπουμε έχει μείνει/
χωρίς να καταλαβαίνουμε/
σταματάτε να μιλάτε/ δεν υπάρχει φωνή μέσα σας/
ακούστε τον άνεμο/πως πιέζειτο σώμα μας/
πως αφήνει επάνω μας γραμμές /μικρές ιστορίες/
δεν κουράστηκες καλέ μου να με προσέχεις/
αφού μόνο εσύ μπορείς να κόψεις την ανάσα μου/
κομμάτια μιας νυχτιάς με το σούρουπο να γέρνει
από το τελευταίο μου βλέμμα/ μια μικρή αστραπή/
θα σε ονομάσω τέλος με το όνομα σου
θα σε αποκαλύψω όπως εσύ αποκαλύπτεις/
όλα τα πλάσματα αυτού του κόσμου
που λιγότερο ή περισσότερο/ σε θέλησαν
σαν ένα φτερό που ταλαντεύεται και κερδίζει το βλέμμα/
σε αγάπησαν τότε μπορούν να σε φωνάζουν με το όνομά σου
Ω! Mέγα
Μαρία Πανούτσου
«Ο αγιότατος έρως και άλλα τινά»
Ρapaver rhoea
Η ερωτική ποίηση που πραγματεύεται την φυσική κατάσταση που προκύπτει αθέλητα στους ανθρώπους και τους βγάζει για λίγο ή για πολύ, από τον δρόμο που έχουν χαράξει, είναι μια πράξη που έχει όλα τα στοιχεία μιας επανάστασης, μιας προσωπικής επανάστασης, που είναι και η πιο ουσιαστική. Ο έρωτας αφορμή για αλλαγή και αμφισβήτηση συθέμελα του εαυτού μας και των αρχών μας, έρχεται ολόδροσος να μας οδηγήσει σε όχι και τόσο δροσερές και ευχάριστες ψυχικές καταστάσεις. Η ποίηση κατ’ εξοχήν ερωτική, ακόμη και όταν δεν φαίνεται στο πρώτο πλάνο της γραφής, μας ανοίγει ορίζοντες για να έρθουμε πιο κοντά στο ‘πρόσωπο’ του ανθρώπου που δεν είναι εύκολο να προσεγγίσουμε με άλλο τρόπο.
«Ο Αγιότατος Έρως και άλλα τινά»: Σύλληψη, έρευνα, οργάνωση και εκτέλεση:
Μαρία Πανούτσου.
[Copyright © Μαρία Σκουλαρίκου-Πανούτσου]
Επιμέλεια: Αλεξία Κατσαβού.
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
