Ο κόσμος του Αντρέα Τιμοθέου
Γράφει Η Μαρία Πανούτσου
Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του Αντρέα Τιμοθέου
‘Πλανόδιος στα Σύνορα της Εδέμ
Μέρος Δεύτερο
Πρώτη ενότητα: ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ
ΦΑΝΕΡΩΜΑ
Τα βράδια με φιλούν νεκρές γυναίκες
μου τάζουνε μια βέβαιη ήττα.
Αφήνουν ψίθυρους επάνω στον λαιμό
χωρίς κακία ή αφορμή,
μου εμπιστεύονται ευθύνες.
Ψηλαφώ τα πρωινά
χλωμά σημάδια μέριμνας,
μύρο με λούζει η αγάπη τους.
Κι αν όσα έζησα τα νιώθω πια πολλά
αυτές δεν μ’ άφησαν ποτέ τα χέρια μου να δώσω,
μια κίνηση δική μου πρόσταζαν,
σπρώξιμο για να υπάρξω.
Κι όμως,
περπάταγα ξυπόλητος τ’ αλλοτινά μου χρόνια,
το μέγεθος των άκρων μου
παρατηρούσα να μικραίνει.
Μια θλίψη μοναχά μεγάλωνα
χωρίς μνήμη, πάντα απροετοίμαστη.
Άξαφνα τη συνήθισα
βάλθηκα να τη φιλέψω.
Έβλεπα στα μάτια τους ανθρώπους
κι ανθίζανε πουλιά μες στα μαλλιά μου,
κελαηδούσαν λέξεις μοβ,
συλλάβιζαν απώλειες, χαρταετούς και όνειρα.
Αδύνατον ν’ ακούσει η ζωή,
μόνο μια θάλασσα πιστή,
πελώρια γυναίκα
αγκάλιαζε το σώμα μου
και τα νεκρά μου χείλη.
Θαλασσοπνίγομαι
στην εξορία της αλήθειας της,
μ’ αυτό τον τρόπο μελετώ
να υπομένω.
Αφροδίτη, Μαριάμ, Μαρία, γιαγιά,
παρασταθείτε μου.
Δεύτερη ενότητα: TΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ
ΑΝ ΤΥΧΕΙ
Την ηλικία μιας γυναίκας
την αναγνωρίζεις απ’ την πλάτη.
Αν ανταμώσουν τα χέρια σου
τα ιερά σημεία,
θα εκπλαγείς πώς μαρτυρούνται
τα σημάδια του χρόνου.
Και προς τα κάτω
δεξιά της μέσης,
αν τύχει να πέσουν τα μάτια σου
θα δεις δάγκωμα φιδιού,
στέκει εκεί, αιώνες τώρα.
Αν τύχει ν’ αναγνωρίσεις
την πλάτη μιας γυναίκας,
με ένα φύλλο συκής
κάλυψε την ντροπή σου
κι έπειτα, να καταπιείς αθόρυβα ένα μήλο.
Μη φοβηθείς για τον πνιγμό
θα ’ναι μονάχα μια στιγμή.
Αιώνες τώρα πνίγονται ζωές
που υπέμειναν μες στη σιωπή
τα φίδια.
Καιρός ήταν να μάθεις την αλήθεια.
O Αδάμ συνωμότησε με το φίδι,
του χάρισε ένα κομμάτι απ’ τη μέση της Εύας
και γι’ αντάλλαγμα πήρε ένα μήλο.
Η Εύα δεν το κατάπιε ποτέ,
μα προνόησε με αυτό για τη νέα εποχή.
Το μοίρασε στα δυο
κι απέκτησε δυο ολοκόκκινα στήθη.
Έτσι έγινε τροφός και μητέρα της ηδονής
Τρίτη Ενότητα: ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Η ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ
Υπάρχουν κι απ’ την άλλη πλευρά ποιητές.
Υπάρχουν κι απ’ την άλλη πλευρά
άνθρωποι που ζήσαν τον ξεσπιτωμό,
που είδαν να μεγαλώνει τ’ άδικο
μες στους κροτάφους τους,
που γέρασαν μέσα σε σπίτια ξένα
με μνήμες μιας άλλης γης.
Υπάρχουμε κι εμείς γι’ αυτούς,
η άλλη πλευρά.
ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ
Οι ποιητές
τα χαρακώματα της κοινωνίας
οι κοινωνοί του κενού
οι μυημένοι της απώλειας
δεν έπαψαν ποτέ να μαρτυράνε
εκείνη την πρώτη πληγή.
Σιωπούν μέσα στους στίχους
τις φωνές που πνίγονται κι όλο μεγαλώνουν.
Πλάθουν καταφύγια αθόρυβα.
Μεριμνάνε
για τα αρπακτικά που κουβαλούν.
Τεκμήρια, οι λέξεις τους
Τέταρτη ενότητα: ΤΗΣ ΑΠΟΔΗΜΙΑΣ ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΟΣ
Με προσοχή αφαίρεσα τα πράγματά σου, ένα ένα.
Φρόντισα να δώσουν χαρά σε ξένα χέρια.
Το ερμάρι πενθεί, μονάχο κι άδειο
παρέα με κάτι ναφθαλίνες
που του ’ριξα σε μια γωνιά.
Δεν άντεχα να τις ρίξω μία μία.
Αποστρεφόμουν τη μυρωδιά τους από παιδί.
Έπεσαν πάνω στα ξύλα
όπως το χώμα στο νεκρό σώμα.
Καθώς διάλεγα τα τελευταία σου ρούχα
σημαδεμένα με τ’ αρώματά σου,
σε θυμήθηκα…
Ντυμένη στο μαύρο φόρεμα με τα τριανταφυλλάκια.
Το θυμάσαι;
Ύστερα θυμήθηκα τη μυρωδιά
απ’ το πορτοκαλί σου κραγιόν
κι έκλαψα για τις ναφθαλίνες.
Πέμπτη ενότητα: ΤΗΣ ΑΠΟΔΗΜΙΑΣ ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟ
Τα μεσημέρια
σηκώνω τους νεκρούς που αγάπησα
παρηγοριά στης μοναξιάς την ώρα.
Ο παππούς τηγανίζει μαρίδα και με κερνάει.
Εγώ αρνιέμαι όπως συνήθιζα
και σ’ ένα μονάχα του χαμόγελο
τη μεταμορφώνει σε μπαρμπούνι
για χατίρι μου.
Η γιαγιά γεμίζει αρώματα την κουζίνα,
πλάθει κεφτέδες με τ’ άγιά της χέρια,
τους ρίχνει σε λάδι αχνιστό
και όλα γίνονται παρόντα.
Η ζωή παίρνει για λίγο σχήματα,
μα το ρολόι πάντα δίπλα μου
λύνει τα μάγια όποτε αυτό θελήσει.
Οι δείκτες του θυμίζουνε επίμονα
πως όλα έχουν τελειώσει.
Ο ουρανίσκος άδειος
σαν το σπίτι μας,
τα σερβίτσια αχρείαστα
και οι λευκές πετσέτες
νεκροσέντονα,
πανιά για νέους δρόμους.
Έκτη ενότητα: ΑΓΑΠΕΣ ΜΙΚΡΕΣ
ΛΑΘΡΑΙΟΣ ΕΡΩΤΑΣ
Όσο κι αν κόστισε ο άνθρωπος
προδότης ήταν πάντα ο χρόνος.
Έπειτα εσύ, έμπαινες πάντα φυλαγμένος
μες στον Έρωτα
κι αυτό δεν ήταν πράγμα σοβαρό,
καμιά σου τόλμη μαρτυρούσε.
Μάταιο ωστόσο να αποφύγεις τη φωτιά.
Μεταξύ μας,
πρόθυμα άπλωνες το χέρι.
Μία φορά ακόμη, έλεγες
κι έκλεινες το μάτι
στη μέλλουσα οδύνη.
Σιγόκαιγες στη στάχτη σου
τόση επιθυμία,
ξεψυχούσες ακόμα λίγη ελπίδα
κι όταν ο χρόνος απαρηγόρητα σε εξαντλούσε,
απελπισμένους ψιθύρους σκορπούσες:
«Ο καμένος δεν φοβάται τη φωτιά,
τον άνεμο μονάχα να προσέχεις».
Έβδομη ενότητα: ΠΟΛΕΩΝ ΒΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Στις πόλεις που περπάτησα, στις αλύτρωτες ψυχές που συνάντησα,
στους αιώνια πιστούς της ομορφιάς.
ΒΡΑΔΙΝΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ
Τα βράδια,
πάντα λίγο μετά τα μεσάνυχτα
στα καλντερίμια της πόλης
κυκλοφορούν σκιές,
μαζί τους και κάτι γάτες.
Γυρεύουν να ξεδιψάσουνε
από σωλήνες παλαιών σπιτιών
που στάζουνε μεθοδικά
και μόνιμα
σαν όρισε ο χρόνος.
Στο κέντρο
τα μπαλκόνια μυρίζουνε καρπούζι
στους περαστικούς,
μα εσύ, αντί για χάραμα καλοκαιριού
και πάλι εκείνη την πρώτη κολοκύθα αναζητάς,
έστω τα θρύψαλά της
κι ας μην υπήρξε άμαξα ποτές.
Σου το ψιθύρισαν κι αυτό οι γάτες.
Όγδοη ενότητα: ΨΙΘΥΡΟΙ ΛΙΤΑΝΕΙΑΣ
Χειροποίητα πλάσματα
μου υπενθυμίζουν
τις παρυφές του κόσμου.
*
Ρυτίδες τα δέντρα του προσώπου μου.
Η πρώτη ηλικία χάθηκε
χωρίς προειδοποίηση
σε κάποιο πάρκο άγνωστο.
*
Τις νύχτες αφαιρώ τα τραύματά μου
και ντύνομαι όσους στίχους απέμειναν.
*
Ποίηση είναι το χάδι που στερηθήκαμε.
*
Κάθε φορά που μου χαρίζεται το σώμα της
Αντρέας Τιμοθέου
Τροβαδούρος της ζωής
Μία Προσέγγιση β΄μέρος
Σας παρουσίασα μια μικρή προσωπική επιλογή, από την συλλογή ΠΛαΝόΔΙοΣ στα ΣύΝοΡα της ΕΔέΜ του Κύπριου ποιητή Αντρέα Τιμοθέου.
Η ποίηση του υπαρξιακή.
Ερωτικός βαθειά, όπως ένας άνδρας εννοεί τον έρωτα. Ειλικρινής μοναδικά, ο Αντρέας Τιμοθέου και αποκαλυπτικός, σε κάθε υπαρξιακό μέγεθος της ζωής του.
Η σύνθεση και σύνδεση υπαρξιακών θεμάτων, επεκτείνεται υπόγεια σε θέματα κοινωνικά και ιστορικά, με την έννοια την πραγματική, με την σχέση δηλαδή που αναπτύσσει ο ίδιο, με τον άνθρωπο και τις ιστορίες του. Κάθε του σκέψη, κάθε του αγωνία, κάθε προορισμός (αναφέρω τρία σημαντικά στοιχεία του υλικού του –σκέψη- αγωνία – προορισμός) είναι ποιητικές προτάσεις και θα έλεγα με τόλμη, ότι προσπαθεί να ενώσει ζωή και ποίηση και αυτή είναι η μεγαλύτερη του αγωνία αλλά και το ξεχωριστό στο έργο του. Διαβάζοντας τα ποιήματά του, έχω την εικόνα ενός πουλιού, που προσπαθεί να σπάσει το κέλυφος και να βγει στο φως. Έτσι και ο Αντρέας Τιμοθέου, σπάει σιγά σιγά το κέλυφος της παράδοσης του τόπου του (ιστορική – λογοτεχνική) ανακαλύπτοντας και αποκαλύπτοντας, την ποιητική του διαδρομή.
Ένα θαυμάσιο βιβλίο ποίησης, που περιέχει και την ιδέα της πεζογραφίας, μια και ο Αντρέας Τιμοθέου ουσιαστικά, εξιστορεί την ζωή που βιώνει.
Περιμένω με ανυπομονησία την επόμενη ποιητική συλλογή, γιατί πιστεύω, ότι μακρύς θα είναι ο δρόμος για την αναζήτηση του εαυτού του και της ποιητικής του ταυτότητας.
Πρώτο Μέρος
https://ologramma.art/quot-planodios-sta-synora-tis-edem-quot-toy-andrea-timotheoy/
Μαρία Πανούτσου.
Η Μαρία Πανούτσου γεννήθηκε στην Αθήνα και υπηρετεί το θέατρο και την ποίηση από το 1979. Σπούδασε μουσική, χορό, θέατρο, ζωγραφική και φωτογραφία στην Ελλάδα, Αγγλία, Πολωνία. Έχει ταξιδεύσει για σπουδές και για συμμετοχή σε Διεθνή Φεστιβάλ θεάτρου, με το Θέατρο Τομή, στην Αγγλία, Σκωτία, Ρουμανία, Γεωργία, Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Ιταλία, Κύπρο. Έζησε στην παιδική της ηλικία στο Ιράκ, στην Κύπρο και στο Λίβανο. Ξεκίνησε πολύ μικρή το χορό και το θέατρο και με την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά βραβεύτηκε με πέντε βραβεία στο Φεστιβάλ Ιθάκης. Σκηνοθεσίας, καλύτερης παράστασης, καλύτερης παρουσίασης νεοελληνικού έργου, βραβείο γυναικείου ρόλου και έπαινος ανδρικού.
Τώρα ζει, εργάζεται και μοιράζεται την ζωή της μεταξύ Αθήνας, Κέας και Λονδίνου. Είναι απόφοιτος του Έκτου Γυμνασίου Θηλαίων. Διπλωματούχος της Σχολής Κλασσικού χορού Ε. Ζουρούδη. Διπλωματούχος της Επαγγελματικής σχολής Θεάτρου Αθηνών Έχει σπουδάσει στο GROTOWSKI LABORATORIUM στο Βρότσλαβ της Πολωνίας. Τελειόφοιτος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Σπούδασε στο Open University of London Humanities – Ανθρωπιστικές σπουδές, και συμπλήρωσε την μελέτη της για την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία με την παρακολούθηση: Αθηναϊκή Δημοκρατία, 5ος αιώνας, στο Open University of London.
Παράλληλα με το θέατρο και την τέχνη η Μαρία Πανούτσου έχει εκδώσει 3 ποιητικές συλλογές, «ΚΑΛΕΣΜΑΤΑ», «SALUADER» και «ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ ή ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣΑΝΔΡΑ ΑΠΟ ΤΟ CITY» που έχουν εξαντληθεί και ετοιμάζει την έκδοση της νέας ποιητικής συλλογής με τίτλο «Η ΠΟΛΗ».
Μελέτησε Ζωγραφική και Αγιογραφία με τον ζωγράφο Δ. Πάλμα, και Κεραμική με τον γλύπτη Ν. Σκλαβενίτη. Ζωγραφίζει από το 1982 και χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά για τον σκοπό αυτόν. Δουλεύει τον πηλό κατασκευάζοντας έργα αποκλειστικά με το χέρι και όχι με τον τροχό. Με την Φωτογραφία και τις αρχές της κινηματογραφικής τέχνης, ασχολήθηκε την περίοδο 1980-90 όπου έγινε δεκτή και στο International Film school of London.
Επίσης στο θέατρο παρουσιάζει θεατρικές παραγωγές όταν έχει να πει κάτι που την απασχολεί πολύ. Μελετά το ανέβασμα έργου του Σταμάτη Πολενάκη και του κύπριου ποιητή, Ανδρέα Τιμοθέου… Τελευταία θεατρική δουλειά της, 2015 με την παράσταση «Άσπρο Φως Ιστορίες έρωτα και αναρχίας» στο θέατρο Ειλισσός.
