Την πρώτη βροχερή μέρα του Σεπτέμβρη, αυτή που σου θυμίζει πως το καλοκαίρι είναι έτοιμο να αποχωρήσει απ’ την αυλαία και να κάνει χώρο για το δροσερό αεράκι που παίρνει τα ηνία, άκουγα σε μια ατελείωτη λούπα της μίας ώρας και 25 λεπτών, την αγαπημένη μου ροκ μπαλάντα, το «Crazy» των Aerosmith. Αλήθεια, τι να απέγιναν οι ροκ μπαλάντες;
Προσπάθησα αρκετά να βρω τι καινούργιο υπάρχει αυτό το διάστημα στη ροκ μουσική, πέρα από τα παλιά κλασσικά κομμάτια που θα μας συντροφεύουν για πάντα. Η έρευνα ήταν ιδιαιτέρως απογοητευτική. Το 2017, μόνο τρεις καινούργιες ροκ μπάντες δημιουργήθηκαν ενώ 16 ήδη υπάρχουσες μπάντες διαλύθηκαν, μεταξύ των οποίων και οι Black Sabbath(!). Μπορεί να έβαλα στο repeat το «Paranoid» για να αποχαιρετίσω το θρυλικό αυτό συγκρότημα, αλλά αναρωτιόμουν έντονα το λόγο που η ροκ μουσική, το ροκ ρεύμα ή όπως αλλιώς μπορούμε να το αποκαλέσουμε, μοιάζει να φθίνει συνεχώς. Είναι απλά η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, η ανατολή και η δύση, ή η σημερινή pop κουλτούρα δεν έχει αφήσει χώρο για κανένα άλλο μουσικό είδος να βρει τη δική του γωνία;
Η ροκ μουσική κάνει την εμφάνισή της στη δεκαετία του ’50, μέσα από αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως Rock ‘n’ Roll. Οι βάσεις της βέβαια προέρχονται από ακόμα πιο παλιά, στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν οι ΑφροΑμερικανοί προσπαθούσαν να εκφράσουν τη δική τους λαϊκή μουσική παράδοση. Η απήχηση στις νεότερες ηλικίες είναι αδιαμφισβήτητη. Έντονοι και γρήγοροι ήχοι, συμμετοχή ολόκληρου του σώματος στο ρυθμό, του μυαλού και των αισθήσεων. Σχεδόν σαν τις κινήσεις κάποιας ιεροτελεστίας. Η άνοδός της κορυφώνεται τις επόμενες δεκαετίες. Η δεκαετία του ’60 είναι κρίσιμη. Ο πόλεμος στο Βιετνάμ, το κίνημα του Μάη του ’68, οι εμφύλιοι, οι δικτατορίες, ο καπιταλισμός που εισχωρεί όλο και περισσότερο στις ζωές των καθημερινών ανθρώπων, όλα οδηγούν σε μία αντίδραση, αντίδραση η οποία αντικατοπτρίζεται και στη μουσική.
Η μουσική ανέκαθεν επηρέαζε τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων, τον τρόπο που εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους, που θυμώνουν, που ηρεμούν, που ερωτεύονται. Οι νέοι ζητούσαν μια αλλαγή, αλλαγή ενάντια στο κατεστημένο, στην καταπίεση, στην ανισότητα και στο ρατσισμό. Όλη η δημιουργική τους ενέργεια, βρήκε το κατάλληλο έδαφος στη ροκ.
Οι Rolling Stones και οι Beatles είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της δεκαετίας. Αλλά και οι Led Zeppelin, Pink Floyd και Deep Purple. «All you need is love» και «Imagine», τραγούδια με έντονο το αντιπολεμικό μήνυμα μέσα τους. Το ’70 έρχεται να ταράξει τα νερά και να διαμορφώσει για πάντα τον πυρήνα της ροκ, με την είσοδο της Punk μουσικής στο προσκήνιο. Sex Pistols και Ramones κάνουν την εμφάνισή τους, μαζί με τους AC/DC, Iron Maiden και τους Police. Ένα σωρό παρακλάδια διαφοροποιούνται μεταξύ τους και δημιουργούν τις νεότερες τάσεις της ροκ μουσικής, μπλέκοντας η κάθε μία διαφορετικά στοιχεία από Rock ‘n’ Roll, jazz, blues, punk και metal.
Στα επόμενα χρόνια, το heavy metal εδραιώνεται όλο και περισσότερο. Οι δεκαετίες ’80 και ’90 είναι ίσως οι καλύτερες για τους λάτρεις του είδους. Τα ροκ συγκροτήματα ανθίζουν το ένα μετά το άλλο. Metallica, Guns ‘n’ Roses, Nirvana, Slipknot, Slayer. Τα τραγούδια που θα μείνουν στην ιστορία, ακόμα περισσότερα. Το «Smells like teen spirit» παραμένει από πολλούς ένας ύμνος μιας ολόκληρης γενιάς, της λεγόμενης Generation X. Το «Black Album» έγινε 16 φορές πλατινένιο και το «Enter Sandman» συγκαταλέγεται μεταξύ των 500 πιο σημαντικών τραγουδιών όλων των εποχών.
Είναι τις τελευταίες δύο δεκαετίες που η ροκ μουσική βρίσκει όλο και λιγότερη απήχηση στο νεανικό κοινό. Η άνοδος της ηλεκτρονικής pop μουσικής είναι τρομακτική. Και ότι αυτή επιφέρει, συμπεριλαμβανομένης της ευκολίας με την οποία γίνεται η σύνθεση ενός κομματιού, ο σχεδόν πανομοιότυπος ρυθμός, οι ήχοι που βγαίνουν απλά από έναν υπολογιστή και όχι από φυσικά όργανα. Πόσο μάλλον οι εξευτελιστικά κενοί στίχοι, που το μόνο που έχουν να συμβουλέψουν τη σημερινή νεολαία είναι πώς να βγάλουν εύκολο και γρήγορο χρήμα και τι να φορέσουν για να προκαλέσουν λαγνεία. Ένα μήνυμα που ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τα αντίστοιχα βίντεοκλιπ, γεμάτα προκλητικό, έως πορνογραφικό περιεχόμενο και υπερβολική πολυτέλεια.
Ήταν κάποτε μια ροκ μπαλάντα. Μια ροκ μπαλάντα που μιλούσε για τον έρωτα, την ειρήνη, την αγάπη και την ενότητα. Ήταν κάποτε ένα ροκ τραγούδι. Ένα ροκ τραγούδι που εξέφραζε όλο το θυμό, την αγανάκτηση, τον πόνο και την αδικία που βίωνε ο κόσμος. Κι αν δεν υπάρξουν άλλα από εδώ και μπρος, τουλάχιστον θα έχουμε τα παλιά, όταν μας πιάνει νοσταλγία.
Γράφει η Βάνα Κουτσού.
