Ήταν η Κλυταιμνήστρα, η Αντιγόνη, η Δυσδαιμόνα στον Οθέλλο, η Ρεγγάνη και τέλος η Εκάβη στο ομώνυμο δράμα του Ευριπίδη. Σπουδαία Ελληνίδα ηθοποιός, σημείο αναφοράς, που άφησε το στίγμα της με την ισχυρή της προσωπικότητα, το αναμφισβήτητο ταλέντο της αλλά και με το τραγικό της τέλος.
Τα πρώτα χρόνια
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα θεάτρου που ήταν πριν μερικές μέρες, στις 27 Μαρτίου, θα μνημονεύσω μία από τις αγαπημένες και σπουδαιότερες ηθοποιούς της ιστορίας του Ελληνικού θεάτρου, την Ελένη Παπαδάκη. Γεννήθηκε το 1903 στην τότε γοητευτική Αθήνα από εύπορη οικογένεια. Παρά το γεγονός ότι οι γονείς της την προόριζαν για έναν πολύ καλό γάμο, η πάντα αντισυμβατική Ελένη ακολούθησε τον δικό της δρόμο, αυτό του θεάτρου. Αποφοίτησε από την Γερμανική Σχολή Αθηνών και συμπλήρωσε με σπουδές φωνητικής, μουσικής και πιάνου στο Ελληνικό Ωδείο. Στη συνέχεια υπέγραψε συμβόλαιο με το Θέατρο Τέχνης του Σπύρου Μελά όπου και εμφανίστηκε στο ρόλο της κόρης στο «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» του Λουίτζι Πιραντέλλο, ρόλος που την καθιέρωσε στο θεατρικό στερέωμα.
Ωστόσο η σημαντικότερή στιγμή στην καριέρα της ήταν η συνεργασία της με το Εθνικό Θέατρο δίπλα στον Αιμίλιο Βεάκη, το Μάνο Κατράκη και την Κατίνα Παξινού. Έδινε ζωή ακόμα και στους πιο μικρούς ρόλους, μάλιστα στη Ζακυνθινή Σερενάτα παρόλο που είχε έναν πολύ μικρό ρόλο εκείνη τον έκανε πρωταγωνιστικό χάρη στο ταλέντο της. Οι κριτικές ήταν αποθεωτικές, με τους κριτικούς να εκθειάζουν το παίξιμό της. Εκείνη ήταν μοναχική, χανόταν με τις ώρες στα βιβλία και αρνούνταν να βγει μετά την παράσταση μαζί με τους συναδέλφους της, πράγμα που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Ο παραγκωνισμός στο Εθνικό
Στο Εθνικό θα βιώσει την περιθωριοποίηση και θα καταλάβει τι πάει να πει κλίκα, τρανταχτό παράδειγμα το γεγονός ότι οι περισσότεροι ηθοποιοί έπαιζαν σε επτά και οκτώ παραστάσεις τον χρόνο ενώ η Παπαδάκη μόνο σε δύο, σε ρόλους που συνήθως δεν της ταίριαζαν και χωρίς να είναι πάντα πρωταγωνιστικοί. Η κατάσταση αυτή αναστάτωσε τους τότε κριτικούς, οι οποίοι έγραφαν, «Γιατί αχρηστεύει το Εθνικό την Παπαδάκη;». Η ίδια υπέμενε καρτερικά και μόνο το 1937 έστειλε επιστολή στον Γεώργιο Βλάχο για να διαμαρτυρηθεί.
Τα χρόνια περνάνε και η Παπαδάκη περνά στην πιο δημιουργική περίοδό της, στην περίοδο της ωριμότητας. Έπαιξε σε ρόλους εμβληματικούς όπως σε αυτόν της Αντιγόνης και της Ιφιγένειας. Επίσης συμμετείχε στην πρώτη αναβίωση του αρχαίου δράματος στην Επίδαυρο στο ρόλο της Κλυταιμνήστρας σε σκηνοθεσία . Ροντήρη και περιόδευσε με το Εθνικό Θέατρο στο Λονδίνο, τη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο μέχρι που ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Το τραγικό τέλος
Κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής είναι γνωστό ότι η Παπαδάκη είχε συνάψει σχέσης με τον δωσίλογο πρωθυπουργό Ιωάννη Ράλλη, πράγμα που είχε προκαλέσει πολλές αρνητικές αντιδράσεις. Λέγετε ότι η Παπαδάκη χρησιμοποιώντας τις διασυνδέσεις που είχε βοήθησε πολλούς συναδέλφους της και μη που κινδύνευαν από τους ναζί, ωστόσο για τον εαυτό της δεν έκανε απολύτως τίποτα και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι επί Ράλλη έπαιξε μόνο έναν ρόλο, αυτόν της Εκάβης, ο οποίος έμελλε να είναι και ο τελευταίος.
Το 1944 μετά την απελευθέρωση, μέσα στην έκρυθμη κατάσταση που επικρατούσε, το Σωματείο Ηθοποιών αποφάσισε την διαγραφή ηθοποιών που κατά την άποψή του δεν κράτησαν σωστή στάση κατά την περίοδο της κατοχής. Ανάμεσα σε αυτούς τους ηθοποιούς ήταν και η Ελένη Παπαδάκη.
Με την οικογένειά της είχε μετακομίσει στα Πατήσια, σε περιοχή που άνηκε στον έλεγχο της ΕΛΛΑΣ. Το απόγευμα τις 21ης Δεκεμβρίου, σαν από ένστικτο είχε ετοιμαστεί και περίμενε υπομονετικά. Μία ομάδα της ΕΛΛΑΣ την οδήγησε στο κτήριο της πολιτοφυλακής για μια «διευκρινιστική κατάθεση» όπως είπαν. Την κάλεσαν γύρω στα μεσάνυχτα, όχι όμως για ανάκριση αλλά για να την οδηγήσουν στα διυλιστήρια της ΟΥΛΕΝ. Ηθικός αυτουργός κάποιος Ορέστης. Της ζήτησαν να βγάλει το γούνινο παλτό της και τότε ο Μακαρώνας την πυροβόλησε δύο φορές στον αυχένα. Η σορός της βρέθηκε έναν μήνα μετά. Ολόκληρος ο καλλιτεχνικός χώρος βυθίστηκε στο πένθος.
Η αυλαία για μία ακόμη ηθοποιό είχε κλείσει οριστικά. Μια ιέρεια του θεάτρου έφυγε νωρίς και άδικα από τη ζωή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έφυγε και από την μνήμη των ανθρώπων που αγαπούν το θέατρο. Μπορεί να μην την είχα δει ποτέ να ερμηνεύει πάνω στη σκηνή, παρόλα αυτά την εκτιμώ για την αφοσίωσή και την προσφορά της στο θέατρο αλλά και για τη στάση της απέναντι στη ζωή.
Δανάη Καλογερή.
Γεννήθηκε ένα ανοιξιάτικο πρωινό του 2001 στην Αθήνα. Μεγάλωσε στα Βόρεια Προάστεια απέναντι από ένα αθλητικό κέντρο μαζί με τους γονείς της , τη γιαγιά της και το σκύλο της, Φοίβο. Αποφοίτησε από Καλλιτεχνικό σχολείο και τον προηγούμενο Σεπτέμβριο ξεκίνησε να φοιτά στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών στην Αθήνα. Θα έλεγε κανείς ότι ήταν φυσική εξέλιξη καθώς από τότε που θυμάται τον εαυτό της υποδυόταν ρόλους που έβλεπε σε ταινίες και σειρές και καθόταν άπειρες ώρες μπροστά από έναν καθρέφτη τραγουδώντας και χορεύοντας.
