Τι είναι τέχνη; Τι δεν είναι τέχνη; Ποια είναι τα κριτήρια που ορίζουν την έννοια της τέχνης; Το αν ένα έργο αναγνωρίζεται ως τέχνη ή όχι το ορίζουν συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία θέτουν οι κριτικοί και οι ιστορικοί τέχνης, με άλλα λόγια οι ειδικοί. Ως τέχνη ορίζεται κάθε ανθρώπινη ενέργεια που βασίζεται σε ορισμένες γνώσεις και εμπειρίες και που αποσκοπεί στη δημιουργία ενός πνευματικού ή τεχνητού έργου.
Τέχνη είναι τα έργα που αποπνέουν καλαισθησία και προκαλούν αισθητική απόλαυση. Τέχνη είναι ακόμη έργα που ομαδοποιούνται χωροχρονικά π.χ. αρχαία ελληνική τέχνη, σύγχρονη τέχνη, μοντέρνα τέχνη κ.ο.κ[1]. Δυστυχώς στη σημερινή εποχή η οποιαδήποτε μορφή τέχνης δεν λαμβάνει τη σημασία και το σεβασμό που της αρμόζουν. Ποικίλα τα παραδείγματα βανδαλισμού μνημείων, γλυπτών, έργων οποιασδήποτε μορφής τέχνης. Κι αυτό διότι πέρα από την γενική παιδεία (παιδεία, όχι εκπαίδευση) που λείπει από τον σύγχρονο άνθρωπο, λείπει και η αισθητική παιδεία, γι’ αυτό και δεν μπορεί να αναγνωρίσει το αισθητικά καλό και τη διαχρονική σημασία του.
Ενέργειες και τακτικές που στοχεύουν στην με τον οποιονδήποτε τρόπο αλλοίωση έργων τέχνης μόνο ως αποτέλεσμα απαιδευσίας μπορεί να εκληφθούν και στρεβλής αντίληψης του ωραίου. Κι όταν αυτό που είναι αποτέλεσμα προσπάθειας και καλλιτεχνικής σκέψης δεν γίνεται αντιληπτό από τον απαίδευτο στην τέχνη βανδαλιστή, προσπαθεί να το καταστρέψει θεωρώντας μάταια -ίσως- πως με αυτόν τον τρόπο ο καλλιτέχνης θα σταματήσει να δημιουργεί.
Τέχνη υπήρξε και θα συνεχίσει να υπάρχει, όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να την εμποδίσουν να υφίσταται. Η τέχνη μοιάζει με τη θρησκεία, υπάρχει από τότε που υπάρχει και ο άνθρωπος, κάποιοι την ασπάζονται και κάποιοι όχι. Η τέχνη όπως και η θρησκεία δίνει παρηγοριά, κάτι που αναφέρει και ο Vincent van Gogh «Η τέχνη είναι για να παρηγορεί εκείνους που καταστράφηκαν από τη ζωή» (“Art is to console those who are broken by life”), είναι τρόπος και στάση ζωής, αφού κατά τη Yoko Ono «Η τέχνη είναι ένας τρόπος επιβίωσης» (“Art is a way of survival”).
Σήμερα είναι φανερό πως όλοι είμαστε αποδέκτες της τέχνης και των μορφών της είτε αυτή μας αρέσει είτε όχι. Αδιαμφισβήτητη είναι η αξία της τέχνης, αφού αυτή διαθέτει παλμό, ενέργεια και ζωή. Είναι η ίδια η ζωή ντυμένη στα καλά της που δίνει άλλο νόημα, άλλη διάσταση στα πράγματα επεκτείνοντας τη σημασία τους στο χρόνο.
Πόσοι άνθρωποι έγιναν γνωστοί επειδή δημιουργούν; Πόσοι μεγάλοι καλλιτέχνες κέρδισαν την υστεροφημία τους μέσα από τα έργα τους;
Τι σημασία έχει αν οι αποδέκτες έργων τέχνης καταλαβαίνουν ή όχι αυτό που βλέπουν; Και είναι αλήθεια αυτό το ζητούμενο, να καταλάβουν; Όχι, σημασία έχει να εκτιμά κανείς την αξία της τέχνης στον κόσμο ως αποτέλεσμα ανθρώπινης σκέψης και προσπάθειας, σαν μια γλώσσα με το δικό της ιστορικο-κοινωνικό υπόβαθρο, σαν έναν τρόπο και σαν μια δημιουργική εξωστρεφή κίνηση. Μια κίνηση που εστιάζει στο να δώσει μια νέα αλήθεια, ένα πέρασμα αλλιώτικο από το εδώ στο επέκεινα, μια κίνηση υπαρξιακή με αγάπη για τον κόσμο και μια κίνηση με προσδιορισμό.
[1] Βλ. Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, «τέχνη», Θεσσαλονίκη 1998, σ. 1335.
Σύνταξη κειμένου,
Βασιλική Ρούσκα.
Γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Θεολογία στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ακολούθησαν μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο τμήμα με ειδίκευση στην Οικουμενική Θεολογία και σήμερα συνεχίζει με διδακτορικές σπουδές στη Δογματική και πιο ειδικά στην Αισθητική Θεολογία. Από τότε που θυμάται τον εαυτό της έγραφε πολλά και διάφορα και έλεγε πως θα γίνει συγγραφέας. Ποιήματά της έχουν διακριθεί και δημοσιευθεί σε συλλογικούς ποιητικούς τόμους. Γράφει στα ηλεκτρονικά περιοδικά «Πεμπτουσία» και «City Culture» και οι δημοσιεύσεις της έχουν ξεπεράσει τις εκατό σε αριθμό. Έχει παρακολουθήσει πολλά επιμορφωτικά σεμινάρια τέχνης αφού τα κείμενα και οι σπουδές της ασχολούνται κυρίως με την τέχνη και τον πολιτισμό. Έχει δουλέψει με ΑμεΑ και σε εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά. Αγαπημένος της προορισμός η Μήλος!
