Γεννημένοι κι οι δυο στα τέλη του 19ου αι. οι Μοντιλιάνι και Πικάσο άφησαν το στίγμα τους στην παγκόσμια τέχνη. Δύο μποέμ καλλιτέχνες, λάτρεις του ωραίου φύλου, με θυελλώδη ζωή, συναντιούνται στο Παρίσι και χαίρουν αμοιβαίας εκτίμησης. Οι δυο τους ωστόσο, διαγράφουν διαφορετικές πορείες.
Ο Αμεντέο Κλεμέντε Μοντιλιάνι ή Μόντι (1884-1920), ζει ένα σύντομο μα έκλυτο βίο. Ζωγράφος και γλύπτης ξεχωρίζει για τα καθηλωτικά πορτρέτα γυναικών- ερωμένων του ως επί των πλείστων- που άλλοτε γυμνά, άλλοτε ενδεδυμένα, τα διακρίνει μια μοναδική εσωτερικότητα μνημειακής διάστασης. Οι μορφές του Μοντιλιάνι είναι ανεπανάληπτες: επιμήκεις με ωοειδή κεφάλια και γραμμικά δοσμένα επιμέρους χαρακτηριστικά, τα «τυφλά» κορίτσια του Μόντι, πάλλονται από συναίσθημα με κυρίαρχο αυτό της μελαγχολίας. Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο πως οι τόσο αφαιρετικές γυναίκες του καλλιτέχνη, με τα έντονα γωνιώδη χαρακτηριστικά εκφράζουν τόσο έντονο αισθησιασμό. Ο Μοντιλιάνι , δημιουργεί μορφές που φαίνονται έντονα επηρεασμένες από την «πρωτόγονη» τέχνη, όπως αυτή της Αφρικής. Οι γωνιώδεις μύτες, τα ελλειψοειδή μάτια και τα ωοειδή πρόσωπα των έργων του Μοντιλιάνι θυμίζουν αφρικανικές μάσκες, τοτεμικές απεικονίσεις εμπνευσμένες από αρχετυπικά πρότυπα και αποδίδονται με έντονη σχηματοποίηση, δυναμικά χρώματα και συναισθηματική ακτινοβολία. Ο Μοντιλιάνι θεωρείται ένας ανένταχτος σε κινήματα καλλιτέχνης. Με την απόλυτα προσωπική του σφραγίδα αλλά και με κοινές καλλιτεχνικές επιρροές, ο «καταραμένος» ζωγράφος φαίνεται να απηχεί στην τέχνη της εποχής.
Ο Πάμπλο Πικάσο (1881-1973) ζει περίπου έναν αιώνα και καθορίζει το ρου της ιστορίας της τέχνης του 20ου αιώνα. Η ζωγραφική ωριμότητα του Πικάσο ,εκφράζεται πλήρως στα κυβιστικά του δημιουργήματα. Ξεχωριστό έργο του αποτελούν οι Δεσποινίδες της Αβινιόν (1910), ίσως το πρώτο κυβιστικό του. Πέντε μετωπικές, γυμνές, εκδιδόμενες γυναίκες προβληματίζουν το θεατή. Οι γυναίκες δεν πλάθουν σχήματα αλλά διαμορφώνονται από αυτά. Τα κυβικά σώματα τους επιστέφονται με ιδιαίτερα πρόσωπα. Τα επιμήκη πρόσωπα, οι σφηνοειδείς μύτες και τα ελλειψοειδή μάτια αποτελούν μια ξεκάθαρη μνεία στην αφρικανική τέχνη, και πιο συγκεκριμένα θυμίζουν αφρικανικές μάσκες. Το αρχέγονο ένστικτο μετουσιώνεται καλλιτεχνικά στα πρόσωπα των δεσποινίδων της Αβινιόν. Ο Πικάσο, όπως ο Ντεραίν και ο Ματίς, επηρεάστηκαν βαθιά από την πρωτόγονη αφρικανική τέχνη δίνοντας της νέα διάσταση. Οι γεωμετρικές γυναίκες του οίκου ενοχής στέκονται νωχελικές μπροστά μας, μας καθηλώνουν με την αρχέγονη ομορφιά τους και μας προκαλούν.
Στη θέα των μορφών του Μοντιλιάνι από τη μια, και των Δεσποινίδων του Πικάσο από την άλλη, γινόμαστε μάρτυρες μιας κοινής επίδρασης στους δύο καλλιτέχνες: της πρωτόγονης τέχνης. Το πιο ενδιαφέρον είναι το πως μετουσιώνεται με διαφορετικούς τρόπους στο έργο των δύο καλλιτεχνών: οι αισθησιακές ερωμένες του Μόντι υπακούουν στο προσωπικό στυλ του και οι νωχελικές πόρνες του Πικάσο εισάγουν κυβισμό στο έργο του. Γυμνές γυναίκες, γραμμικά αποδοσμένες συναντούν τα πρωτόγονα αρχέτυπα τους. Εικόνες δυνατές, μορφές αιχμηρές κεντρίζουν το βλέμμα του θεατή που σκιρτά μέσα του το αρχέγονο ένστικτο. Μοντιλιάνι και Πικάσο μας πείθουν πως στην τέχνη του παρελθόντος προεικονίζονται μοντέρνα είδωλα.
Γράφει η Ζωή Αμοιρίδου.
Γεννήθηκε το 1999 στην Κέρκυρα, όπου και μεγάλωσε, ενώ από το 2017 μένει στη Θεσσαλονίκη όπου σπουδάζει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Θέλει να γίνει ιστορικός τέχνης γιατί η τέχνη τη συγκινεί όσο τίποτα. Συμμετέχει εθελοντικά στο φεστιβάλ κινηματογράφου, στην ArtThessaloniki και στο OpenHouse. Τριγυρνά σε μουσεία και γκαλερί. Αγαπά τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο ,τη λογοτεχνία και όποτε της έρθει γράφει και κανένα ποίημα. Της αρέσουν τα ταξίδια, οι βόλτες με φίλους, οι καφέδες σε τζαζ ρυθμούς και τα κρασιά με υπόκρουση Μάλαμα. Θέλει να συζητά, να γνωρίζει ανθρώπους που θαυμάζει, να κερδίζει γνώσεις. Κλαίει, όσο γελά. Πάρα πολύ.
Η στήλη της VitArt, είναι η προσπάθεια της να μιλήσει περί Τέχνης, για τα περί της Ζωής. Κάποτε σε πεζό λόγο, κάποτε σε ποιητικό.
